‘Teleurstellingen horen bij het pionieren’

Doutzen Kroes, Martin Schröder (Martinair), Armin van Buren en Erika Terpstra kregen een gratis ticket voor een retourtje naar de ruimte. Andere, minder bekende, Nederlanders betaalden er 70 duizend euro voor. En sommigen, zoals TU-student Nout van Zon, kregen een ticket van de KLM of een andere onderneming. In totaal wist het bedrijf Space Expedition Corporation (SXC) 260 kaartjes te verkopen voor een reis die niet plaats zal vinden. Het Amerikaanse bedrijf XCOR, dat het Lynx-toestel bouwde dat de amateurastronauten tot honderd kilometer hoogte moest brengen, was zo enthousiast over de kaartverkoop dat ze SXC opkochten in ruil voor aandelen.

Het in 2011 opgerichte SCX was een initiatief van oud-Luchtvaart en Ruimtevaartdecaan Ben Droste en F-16 vlieger Harry van Hulten. Delta sprak hem in 2010 over zijn plannen en noteerde dat de eerste ruimtereizen vanaf 2014 plaats zouden vinden vanaf Curaçao. “Er is al veel toerisme. De ene dag kun je diepzeeduiken en de dag erna de ruimte in”, zei Droste toen. “Onze haven wordt behalve ontvangstruimte voor ruimtetoeristen en hangar ook een soort Efteling voor de ruimtevaart, met allerlei sensationele dingen zoals gewichtloosheidsimulaties. Het is berekend op tweehonderdduizend toeristen per jaar.”

Zes jaar later belt Droste (72) terug, op ons verzoek. “Het is een grote teleurstelling. We hebben er tien jaar keihard aan gewerkt.” Het was uiteindelijk niet de techniek, die volgens Droste voor 75 procent klaar is. De revolutionaire herbruikbare raketmotor op kerosine en vloeibare zuurstof zal er echt wel komen, verzekert hij. Maar de ontwikkeling duurt langer dan voorzien. Dat geldt overigens ook voor anderen partijen die ruimtetoerisme ontwikkelen: Richard Branson’s Virgin Galactic, Blue Origin van Amazon-magnaat Jeff Bezos en SpaceX van Elon Musk kregen ook allemaal met tegenslagen te maken (bekijk het filmpje).

“Ontwikkelingen in de lucht- en ruimtevaart duren altijd langer dan verwacht”, zegt Droste. “Alleen hoopten wij aan die wetmatigheid te ontsnappen. Andere partijen hebben diepere zakken dan wij en kunnen de ontwikkeling dus langer financieren. Bij ons wilde vorige week een crediteur zijn geld terug en dat betekende het faillissement.”

Particuliere klanten zijn mogelijk wat minder coulant.

Natuurlijk is dat sneu voor iedereen, en zeker voor klanten die al tickets hadden geboekt, zoals KLM. Maar Droste was blij met hun begripvolle reactie. Tegenslag hoort bij het pionieren, hadden ze hem gezegd. Particuliere klanten zijn mogelijk wat minder coulant.

Het ging al langer niet goed met XCOR. Mei vorig jaar werd de ontwikkeling van het Lynx-toestel stopgezet en concentreerde het bedrijf zich op de ontwikkeling van een raketmotor (op vloeibare waterstof en zuurstof). Twintig van de zestig werknemers kregen ontslag. Eind juni 2017 vertrok directeur John Gibson en werd de rest van het personeel ontslagen.

TU-student Nout van Zon won in 2012 een gratis ticket naar de ruimte van de KLM voor een essay over waterstof als vliegtuigbrandstof. Op zijn blog deed hij verslag van de medische keuring en van de testvlucht die hem op 5,5 keer de zwaartekracht kwam te staan. ”I am planned to take off from the Caribbean island of Curacao which will give me an amazing view of the Caribbean islands all the way from Miami to the northern short of South America”, schreef hij.

Na zijn afstuderen in september 2017 vertrok ir. Nout van Zon naar Argentinië om vrijwilligerswerk te doen bij een gezin. Via WhatsApp vertelt hij dat hij vorige week een brief ontving van XCOR waarin het faillissement werd meegedeeld. Het was eerlijk gezegd geen verrassing na een ontmoeting met Droste afgelopen zomer in Delft. Droste had hem al verteld dat zijn ticket bij een faillissement waarschijnlijk niet verzilverd zou gaan worden.

Toch is Van Zon er niet erg bedroefd over. “Ik heb het ticket cadeau gekregen, het heeft mij geen geld gekost en ik ben dankbaar voor de training en de voorbereidingsvlucht die ik heb mogen maken.”

Ook denkt hij dat het faillissement een tijdelijke onderbreking is. Hij verwacht dat een andere partij de ontwikkeling van de herbruikbare raketmotor voort zal zetten, en ook dat commerciële toeristische ruimtevaart er gaat komen. Alleen zal hij dan net als alle anderen zelf moeten sparen voor een kaartje.