Student vergeet vaakst uit te checken

De overheid is failliet en een christelijke organisatie ontfermt zich over een babe, een aspirant-politicus en een wereldvreemde jongen, die in een loods wonen. Over hun beslommeringen gaat het toneelstuk ‘Donogoo Tonka’, van het Delftsche Studenten Tooneel Gezelschap.
Als de christelijke organisatie hun handen van de inwoners aftrekt, staan ze er alleen voor. De wanhoop slaat toe. “Moeten we dan werken?”, vraagt de blonde babe vertwijfeld. “Ik heb nog nooit gewerkt!” Plannetjes, zoals het opzetten van catering, passeren de revue maar worden even snel weer afgeschoten. Uiteindelijk barricaderen ze de deur, zodat ze de loods niet uitgezet kunnen worden.

De wanhoop is het interessante uitgangspunt van ‘Donogoo Tonka’, dat van 2 tot en met 4 juni werd opgevoerd bij Lijm & Cultuur. Al snel nemen de irritaties tussen de inwoners toe. Vooral de babe krijgt het aan de stok met een tuttige oudere medebewoonster. In harde oneliners maken ze elkaar het leven zuur.
‘Donogoo Tonka’ werd geschreven door regisseur Lennart Kalkman, die zich liet inspireren door een gelijknamig filmscenario van Jules Romains en gesprekken met voormalig bouwkundedocent Jan Molema. Kalkman schreef een stuk vol confronterende, geestige dialogen. Zijn rol als regisseur is duidelijk te zien in het stuk.

De dreigende buitenwereld komt minder goed uit de verf. Kalkman besteedt daar bijna geen aandacht aan, terwijl hij daar juist zijn voordeel mee had kunnen doen. Daardoor mist het stuk een noodzaak en vooral spanning. Een ander groot minpunt is een lange monoloog van de politicus. Hij houdt een rede tegen gehandicapten. Ze dragen niets bij aan de maatschappij en kosten alleen maar geld. Dat is op zich een geniaal idee, maar het werd al eerder gedaan door cabaretier Micha Wertheim.
Jammer, omdat de acteurs en de regisseur wel degelijk bewijzen komisch talent te hebben. Vooral de scènes met de wereldvreemde huisgenoot zijn hoogtepunten. Zijn surrealistische redeneertrant is hilarisch. Steeds praat hij over vogels. Allemaal moeten ze zich vermommen als gevederde vrienden en dan komt het wel goed. Op een gegeven moment heeft hij zijn gezicht wit geschminkt en vleugels met veren aangedaan. Als hij wil vliegen vangen zijn vrienden hem op. Veren vliegen in het rond. De symboliek, de koddigheid en de verbondenheid van de huisgenoten wordt zo in een geestig en aandoenlijk beeld gevangen.

Studenten met een ov-studentenkaart hoeven in de periode dat zij vrij mogen reizen – op week- of weekenddagen – niet in te checken in de trein. Daarbuiten betalen zij het kortingstarief en moeten ze net als andere reizigers hun chipkaart scannen bij vertrek en aankomst. Dagelijks reizen ongeveer tienduizend studenten ‘op saldo’ met hun chipkaart, maar daarvan vergeten er vijfhonderd ook weer uit te checken.

Opvallend is dat maar een klein aantal zijn geld vervolgens terugvraagt. Wanneer een student incheckt, wordt er tien euro van zijn kaart afgeschreven. Bij het uitchecken schrijft de NS – afhankelijk van de lengte van de reis – een deel daarvan weer bij. Maar wie dat vergeet is zijn tientje kwijt.

De NS wil studenten daarom aansporen om altijd in- en uit te checken, ook wanneer ze vrij kunnen reizen. Dat zorgt voor routine en het vervoersbedrijf kan bovendien zien hoeveel studenten er op een traject reizen. Maar tot eind 2012 is dat nog niet verplicht. In tram, bus en metro geldt die plicht nu al.