Stress, hoe kom je er vanaf?

Studenten lijken permanent gestrest. Ligt dat aan evolutionaire imperfectie, onderwijsbeleid of de prestatiedrang van studenten zelf? Hoe zorgen we ervoor dat studenten over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om als stabiele en gezonde volwassen hun loopbaan starten? Over deze vragen gingen wetenschappers, bestuurders en studenten op 13 december in discussie op de Haagse campus van de Universiteit Leiden.

Leef als een beest

Wilma de Rek, medeauteur van ‘Leef als een beest’, deed de aftrap van de door universiteitenvereniging VSNU georganiseerde bijeenkomst. Volgens haar zijn modernetijdsziektes een gevolg van het gapende gat tussen hoe we ons lichaam gebruiken en waar ons lichaam voor bedoeld is. Willen we burn-outs en depressies voorkomen, dan moeten we meer naar onze natuurlijke aard leven, is het devies. De Rek: “We zijn niet de kroon op de evolutie, maar imperfecte mutanten.”

Keuzestress

Hoofd psychiatrie Erasmus MC, Witte Hoogendijk, de andere auteur van ‘Leef als een beest’, benadrukte dat de stressfactoren niet alleen zijn toegenomen, maar ook chronisch en abstract zijn geworden. “We staan daardoor bijna altijd ‘aan’.”

Hebben jongeren er meer last van dan vroeger? Hoogendijk: “Wat jonge mensen altijd al extra kwetsbaar maakt, is dat hun frontale kwab nog niet volledig ontwikkeld is waardoor ze meer keuzestress ervaren. Daar komt bij dat de stressoren van buitenaf zijn toegenomen. Kijk alleen al naar het aantal studies waar je tegenwoordig uit kunnen kiezen.”

BSA-normen en het leenstelsel

“We merken dat het thema stress erg leeft bij studenten,” zegt Sirra Alofs van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Ze pleit ervoor mentale problemen niet te veel te individualiseren, maar ook te kijken naar de druk die op studenten wordt gelegd door onder andere BSA-normen en het leenstelsel. Tweede Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks) vanaf de publieke tribune: “Er worden steeds meer barrièremaatregelen opgeworpen voor studenten. Daarmee zouden we moeten stoppen.”

Peer pressure

“Ik zie geen correlatie tussen onderwijsbeleid en stress. Vroeger hadden studenten ook stress,” pareerde Hester Bijl, vice-rector van de Universiteit Leiden. “Studenten leggen ook veel druk op zichzelf,” haakt een studieadviseur uit het publiek hierop in. “Er is veel peer pressure, studenten jagen elkaar enorm op. Ze hebben het gevoel dat ze naast hun studie nog van alles moeten doen om aan het perfecte cv te komen: een bijbaantje, commissie- én vrijwilligerswerk.” Haar collega van Tilburg University voegt toe: “Wij gebruiken de slogan ‘Het leven is een zeven’ om duidelijk te maken dat niet alles perfect hoeft te zijn.”

Welzijnsinitiatieven bij universiteiten

Waar de aanwezigen het wél over eens waren, is de complexiteit van de toenemende druk die studenten ervaren. Een eenduidige oplossing is niet voorhanden, iets wat de variëteit aan welzijnsinitiatieven bij de universiteiten onderstreept.

Stress aan de TU Delft

TU Delft psychologen Peter van ’t Zand en Paula Meesters vertelden eerder aan Delta over de druk die studenten ervaren. “Voor studenten geldt: degene met de volste agenda, die wint”, aldus Meesters. Volgens haar vergelijken studenten zichzelf daarnaast teveel met anderen. Toch is stress volgens collega Van ’t Zand niet ongezond. “Het wordt een probleem wanneer het chronisch is. Het kan je ziek maken, met uiteindelijk burn-outachtige klachten tot gevolg.”

Onder de noemer awareness & self management biedt de TU Delft hulp aan studenten. Gedurende het collegejaar worden 10 verschillende workshops gegeven, variërend van ‘mindful coping with stress’, ‘omgaan met overbelasting’ tot assertiviteitstrainingen. Het volledige programma vind je hier.

Happiness-colleges aan Yale

Stress bij studenten is overigens geen typisch Nederlands probleem. “In de VS zegt 40 procent van de studenten te ­depressief te zijn om goed te functioneren, meer dan 60 procent zegt angstig te zijn”, vertelde Laurie Santos, hoogleraar psychologie aan Yale, in een interview aan De Volkskrant. Ze zette de zeer succesvolle collegereeks ‘The Science of Well-Being’ op, die nu te volgen is via Coursera. 



Hulp nodig?

Ervaar jij veel stress, heb je een burn-out of zijn er andere problemen die je graag met iemand wilt bespreken? De TU Delft psychologen helpen je graag.

HOP, Oscarine Vonk / Delta, Florine Koning