Standaardiseren of niet

Zonder bad guys, vindt dr. Tineke Egyedi.

Het is nu ruim anderhalf jaar geleden, maar Tineke Egyedi kan zich de twee vergaderingen in Silicon Valley nog levendig voor de geest halen. Ecma, een internationaal standaardisatieconsortium, zou met Sun overeenstemming bereiken over standaardisering van Java. Het liep anders.

Sun had een paar jaar eerder opzien gebaard met het initiatief om Java formeel gestandaardiseerd te krijgen. Java, de populaire programmeertaal voor toeters en bellen op het world wide web, was immers al een de facto standaard: niet officieel vastgelegd, maar wel erkend door de industrie; net als bijvoorbeeld Windows. Maar uit angst voor versnippering van het Javaplatform leek het bedrijf daar geen genoegen mee te willen nemen.

De standaardiseringswereld had vanaf het begin geaarzeld. Sun had middels licenties en semi-open ontwikkelgemeenschappen een stevige greep op de programmeertaal. Was het bedrijf werkelijk bereid de controle over het eigen product over te dragen, in ruil voor een formele standaard? En inderdaad toonde Sun zich al snel huiverig om afstand van Java te doen. Maar na enkele valse starts moest de Ecma-vergadering voor een happy end zorgen.

Onheilsteken

Het eerste onheilsteken was de zichtbare onrust onder de advocaten van Sun zodra tijdens de eerste vergadering het overdragen van de intellectuele eigendomsrechten ter sprake kwam. Aartsrivaal Microsoft, in hevig juridisch gevecht verwikkeld met Sun, bleek bovendien het voorzitterschap van een cruciale werkgroep in de wacht te hebben gesleept. Egyedi: ,,Achter de schermen moet dat een enorm gevecht hebben opgeleverd.” Sun verdacht Ecma er van toe te geven aan druk van Microsoft.

Het einde van het verhaal was dat Sun zich terug trok. Java zou niet licentie-vrij voor commerciële doeleinden gebruikt kunnen worden, en dat was waar het andere in Ecma vertegenwoordigde IT-giganten als Hewlett-Packard, IBM en Microsoft om te doen geweest was. Tientallen experts waren voor niets naar Silicon Valley gevlogen. De secretaris-generaal van Ecma, Jan van den Beld, beschuldigde Sun ervan nooit werkelijk de bedoeling te hebben gehad om Java te standaardiseren. Kortom: internationaal industrieel-politiek drama, dat liet zien dat standaarden meer zijn dan nuttige, maar saaie afspraken.

Egyedi praat over technische standaarden zoals een juwelier spreekt over saffieren en smaragden. ,,In elke standaard is een krachtspel, een machtsspel gecondenseerd.” Houd je zo’n standaard alsonderzoeker tegen het licht, dan is het ‘alsof je achter de meest essentiële kenmerken van een technologie komt. Het zijn haast allemaal sociaal-maatschappelijke, politieke, vaak filosofische essenties die aan het licht komen.’

Egyedi probeerde de toedracht van het debacle rond de Java-standaard te analyseren. ,,Er zitten zoveel kanten aan het verhaal. De technische mensen, ook van Sun, hebben met de grootste toewijding gewerkt aan de technische specificaties van Java. Tegelijkertijd zijn er smerige trucs uitgehaald.”

Boosdoener

Volgens Egyedi wilde Sun vooral een ‘stempel van goedkeuring’, zodat Java sneller de wereld kon veroveren. De aanmeldingsprocedure was al mooie reclame. ,,In de media leek het al snel alsof Sun het ontwikkelproces van Java sterk had gedemocratiseerd. Ten onrechte”, zegt Egyedi.

Ze wil niet uitsluiten dat Sun lange tijd serieus van plan is geweest om concessies te doen. ,,Dit is geen zwart-witverhaal met Sun als de grote boosdoener. Sun wilde ook controle houden om de uitwisselbaarheid van Java-programma’s te waarborgen.”

De opstelling van Sun had ook te maken met een slepend conflict met aartsvijand Microsoft. Sun streefde met het platformonafhankelijke Java naar een situatie waarbij het netwerk en niet de pc centraal staat. Voor Sun, dat vooral zware servers verkoopt, een prachtig visioen. Microsoft was echter doodsbenauwd voor platformonafhankelijkheid: het wil zoveel mogelijk gebruikers aan Windows binden.

Microsoft ging ver om Sun de pas af te snijden. Zo kwam het bedrijf met een toolkit op de proppen waar Java-programmaatjes mee te maken zijn die alleen betrouwbaar werken op het Windows-platform van Microsoft. Zulke tactieken maakten Sun extra huiverig om de controle over Java op te geven.

Tot op de dag van vandaag probeert Microsoft Sun dwars te zitten, maar nu met de programmeertaal C#. Deze vormt een concurrent voor Java en wordt momenteel in de Ecma gestandaardiseerd. Bij Sun heeft men inmiddels grote afstand genomen van het standaardiseringsavontuur.

Deze week adviseert Egyedi de Europese Commissie over consortiumstandaarden. Organisaties als Ecma blijven belangrijk, verwacht Egyedi, al zullen ze niet meer snel de vingers willen branden aan Java.

Bij standaardisering gaat het om meer dan techniek. Daarom resulteerden de pogingen van Sun om Java gestandaardiseerd te krijgen in een industriële thriller. Zonder bad guys, vindt dr. Tineke Egyedi.

Het is nu ruim anderhalf jaar geleden, maar Tineke Egyedi kan zich de twee vergaderingen in Silicon Valley nog levendig voor de geest halen. Ecma, een internationaal standaardisatieconsortium, zou met Sun overeenstemming bereiken over standaardisering van Java. Het liep anders.

Sun had een paar jaar eerder opzien gebaard met het initiatief om Java formeel gestandaardiseerd te krijgen. Java, de populaire programmeertaal voor toeters en bellen op het world wide web, was immers al een de facto standaard: niet officieel vastgelegd, maar wel erkend door de industrie; net als bijvoorbeeld Windows. Maar uit angst voor versnippering van het Javaplatform leek het bedrijf daar geen genoegen mee te willen nemen.

De standaardiseringswereld had vanaf het begin geaarzeld. Sun had middels licenties en semi-open ontwikkelgemeenschappen een stevige greep op de programmeertaal. Was het bedrijf werkelijk bereid de controle over het eigen product over te dragen, in ruil voor een formele standaard? En inderdaad toonde Sun zich al snel huiverig om afstand van Java te doen. Maar na enkele valse starts moest de Ecma-vergadering voor een happy end zorgen.

Onheilsteken

Het eerste onheilsteken was de zichtbare onrust onder de advocaten van Sun zodra tijdens de eerste vergadering het overdragen van de intellectuele eigendomsrechten ter sprake kwam. Aartsrivaal Microsoft, in hevig juridisch gevecht verwikkeld met Sun, bleek bovendien het voorzitterschap van een cruciale werkgroep in de wacht te hebben gesleept. Egyedi: ,,Achter de schermen moet dat een enorm gevecht hebben opgeleverd.” Sun verdacht Ecma er van toe te geven aan druk van Microsoft.

Het einde van het verhaal was dat Sun zich terug trok. Java zou niet licentie-vrij voor commerciële doeleinden gebruikt kunnen worden, en dat was waar het andere in Ecma vertegenwoordigde IT-giganten als Hewlett-Packard, IBM en Microsoft om te doen geweest was. Tientallen experts waren voor niets naar Silicon Valley gevlogen. De secretaris-generaal van Ecma, Jan van den Beld, beschuldigde Sun ervan nooit werkelijk de bedoeling te hebben gehad om Java te standaardiseren. Kortom: internationaal industrieel-politiek drama, dat liet zien dat standaarden meer zijn dan nuttige, maar saaie afspraken.

Egyedi praat over technische standaarden zoals een juwelier spreekt over saffieren en smaragden. ,,In elke standaard is een krachtspel, een machtsspel gecondenseerd.” Houd je zo’n standaard alsonderzoeker tegen het licht, dan is het ‘alsof je achter de meest essentiële kenmerken van een technologie komt. Het zijn haast allemaal sociaal-maatschappelijke, politieke, vaak filosofische essenties die aan het licht komen.’

Egyedi probeerde de toedracht van het debacle rond de Java-standaard te analyseren. ,,Er zitten zoveel kanten aan het verhaal. De technische mensen, ook van Sun, hebben met de grootste toewijding gewerkt aan de technische specificaties van Java. Tegelijkertijd zijn er smerige trucs uitgehaald.”

Boosdoener

Volgens Egyedi wilde Sun vooral een ‘stempel van goedkeuring’, zodat Java sneller de wereld kon veroveren. De aanmeldingsprocedure was al mooie reclame. ,,In de media leek het al snel alsof Sun het ontwikkelproces van Java sterk had gedemocratiseerd. Ten onrechte”, zegt Egyedi.

Ze wil niet uitsluiten dat Sun lange tijd serieus van plan is geweest om concessies te doen. ,,Dit is geen zwart-witverhaal met Sun als de grote boosdoener. Sun wilde ook controle houden om de uitwisselbaarheid van Java-programma’s te waarborgen.”

De opstelling van Sun had ook te maken met een slepend conflict met aartsvijand Microsoft. Sun streefde met het platformonafhankelijke Java naar een situatie waarbij het netwerk en niet de pc centraal staat. Voor Sun, dat vooral zware servers verkoopt, een prachtig visioen. Microsoft was echter doodsbenauwd voor platformonafhankelijkheid: het wil zoveel mogelijk gebruikers aan Windows binden.

Microsoft ging ver om Sun de pas af te snijden. Zo kwam het bedrijf met een toolkit op de proppen waar Java-programmaatjes mee te maken zijn die alleen betrouwbaar werken op het Windows-platform van Microsoft. Zulke tactieken maakten Sun extra huiverig om de controle over Java op te geven.

Tot op de dag van vandaag probeert Microsoft Sun dwars te zitten, maar nu met de programmeertaal C#. Deze vormt een concurrent voor Java en wordt momenteel in de Ecma gestandaardiseerd. Bij Sun heeft men inmiddels grote afstand genomen van het standaardiseringsavontuur.

Deze week adviseert Egyedi de Europese Commissie over consortiumstandaarden. Organisaties als Ecma blijven belangrijk, verwacht Egyedi, al zullen ze niet meer snel de vingers willen branden aan Java.