‘Ruzie met pa en ma? Lenen kan altijd’

Maar liefst acht keer komen ze ter sprake in de vragen van Tweede Kamerleden over de bezuinigingen op de studiefinanciering: boze ouders en verdwenen ouders, die niets bijdragen aan de studie van hun kinderen.

Momenteel maakt de overheid de fouten van die ouders goed door hun kinderen een aanvullende beurs te geven, maar dat is binnenkort afgelopen. Ze moeten voortaan een lening afsluiten, zegt Zijlstra. Zo wil hij de studiefinanciering ‘eenvoudiger’ maken.

De oppositie krabbelt zich achter de oren. Want is dat niet zielig voor die studenten? Daar stelden enkele partijen vragen over. Maar Zijlstra ziet het anders. Hij vindt het juist oneerlijk dat deze studenten nu een aanvullende beurs krijgen.

Want er zijn ook studenten die geen ruzie met hun ouders hebben, terwijl die ouders “omwille van principiële redenen toch besluiten om geen ouderlijke bijdrage te verstrekken”. Studenten met en zonder ruzie komen nu “op gelijke voet te staan”, aldus Zijlstra.

De overheid moet zich niet mengen in de relatie tussen ouder en kind, stelt hij. Als een student werkelijk geld wil opeisen van zijn ouders, dan kan hij naar de rechter stappen. “De student zal zelf afwegen of de inspanning en de kosten van het aanhangig maken van een zaak opwegen tegen de misgelopen ouderlijke bijdrage.”

Maar kun je het iemand kwalijk nemen als zijn ouders nergens meer te vinden zijn? Hoe moet het bijvoorbeeld met vluchtelingen die hier willen studeren? Die weten vaak niet waar hun ouders zijn.

Zijlstra’s antwoord is koeltjes. Als ouders niet gevonden worden, dan weet niemand wat hun inkomen is. Misschien heeft die vluchteling helemaal geen recht op een aanvullende beurs, oppert Zijlstra. Misschien verdienen zijn onvindbare ouders daarvoor te veel geld.

Studenten kunnen altijd een lening afsluiten bij de Dienst Uitvoering Onderwijs, herhaalt de staatssecretaris telkens. Daarom is er volgens hem niets aan de hand. Het hoger onderwijs blijft voor iedereen toegankelijk.

Het grootste bezwaar van het parlement – een overgangsrecht voor huidige studenten – had Zijlstra gisteravond al weggenomen door te besluiten om de boete een jaar uit te stellen. Daarmee was de angel uit het debat.

De oppositie sprak haar waardering uit voor het uitstel, maar kreeg op haar andere kritiekpunten nul op het rekest. Zijlstra is nog steeds niet van plan om aan de wet een hardheidsclausule toe te voegen, zoals de ChristenUnie vroeg. Studenten die ziek worden of zwanger, hebben pech als ze om die reden langer over hun studie doet. Ook met deeltijdstudenten heeft hij geen medelijden. Wie langzamer studeert dan de nominale duur van voltijdstudies moet straks gewoon drieduizend euro boete betalen.

Zijlstra wil de wet, ondanks het uitstel, onverminderd snel invoeren. Als het even kan treedt die per 1 september in werking: alleen krijgen langstudeerders het eerste jaar een boete van nul euro. Een jaar later gaat hun collegegeld met drieduizend euro omhoog.

Het laatste woord is overigens nog niet gezegd over de wet. De kamer kwam vandaag slechts toe aan één termijn vragen en antwoorden. Wanneer het debat wordt hervat is nog niet bekend.