De rectoren van de universiteiten maken zich zorgen om de academische vrijheid in Nederland en willen er een brede dialoog over starten. “De vrijheid om te denken en te spreken wordt bedreigd, van buiten én van binnen.”
Tim van der Hagen controleert voorafgaand aan de Dies 2025 of zijn speech wel in zijn koffer zit. (Foto: Sam Rentmeester)
In een opiniestuk in dagblad Trouw spreken de rectoren zich onder meer uit tegen de “politieke inmenging” van het wetenschappelijke debat en het onderwijs. Volgens hen “groeit de politieke neiging” om de inhoud van wetenschap “actief richting te geven”.
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) publiceerde enkele weken geleden ook al een rapport, waarin zij haar kritiek uitte op de bezuinigingen en wetsvoorstellen die de autonomie van wetenschappers volgens haar op het spel zetten.
Campusprotesten
Maar de rectoren maken zich ook grote zorgen om bedreigingen binnen de universiteiten, met name door de verharding van campusprotesten en bezettingen. “Gesprekken polariseren. Onderwerpen worden vermeden omdat mensen ze als te gevoelig ervaren. De vrijheid om te denken en te spreken wordt bedreigd, van buiten én van binnen.”
‘Niet om het zonder meer eens te worden, maar om het oneens te kunnen zijn zonder dat het gesprek stokt’
De rectoren dringen erop aan dat een universiteit een veilige plek hoort te zijn om alles te onderzoeken en te bespreken. Er moet ruimte zijn “voor verschil en tegenspraak”. Zij nodigen daarom iedereen uit, van studenten tot onderzoekers en politici, om komend jaar mee te doen aan een brede dialoog. “Niet om het zonder meer eens te worden, maar om het oneens te kunnen zijn zonder dat het gesprek stokt.”
- Op TU-website staat een langere verklaring van de rectoren. Daar roept de TU mensen op om mee te doen met de dialoog via de hashtags #AcademicFreedom #Wetenschap #TU Delft.
Kamerdebat
De brief was oorspronkelijk bedoeld ter voorbereiding van een debat over academische vrijheid in de Tweede Kamer dat dinsdagavond zou plaatsvinden, maar dat vanwege de val van het kabinet is verschoven.
In de aanloop naar datzelfde debat liet de inmiddels demissionaire onderwijsminister Eppo Bruins de Tweede Kamer afgelopen vrijdag in een brief weten dat hij overweegt de academische vrijheid sterker te verankeren in de wet.
Hij sloot die brief af met een “dringende oproep” aan politici in de Tweede Kamer. Die moeten “alert” zijn op hun eigen rol in het borgen van de academische vrijheid, de veiligheid van onderzoekers en het vertrouwen in de wetenschap. “Geef de academische sector de vrijheid om zelf invulling te geven aan deze waarden en de veiligheid om hier structureel aan te werken. En leer de wetenschap en wetenschappers kennen. Vertrouwen begint bij wederzijds begrip.”
HOP, Naomi Bergshoeff
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
redactie@hogeronderwijspersbureau.nl
Comments are closed.