Lichtgevend papier en metaal met geheugen; naar dit soort slimme materialen doet hoogleraar emerging materials Kaspar Jansen (IO) onderzoek. Tijdens zijn intreerede op 17 juni wil hij de aandacht trekken met zijn paraplu die oplicht bij regen. En de toepassingen gaan veel verder dan dat.
Wat zijn emerging materials?
“Dat zijn materialen waarvan ik denk dat ze de komende tien tot vijftien jaar van belang worden. Grondstoffen raken op en dus we hebben alternatieven nodig. Zoals biobased materialen. Bij ieder basismateriaal kijken we eerst hoe we het kunnen veranderen; we spelen met materiaaleigenschappen. Neem schimmeldraden. Behandel je die, dan kun je er een soort papier van maken. Studenten hebben al nagedacht over toepassingen: verpakkingsmateriaal en zelfs een urn. Naast deze biobased materials zijn we bezig met smart materials.”
Wat maakt die materialen slim?
“Ze kunnen bijvoorbeeld temperatuurveranderingen of aanraking voelen. We hebben lichtgevend papier gemaakt. Dat is behandeld met een fosforlaag en erin verwerkt zit een doorzichtige elektrode. Raak je het papier aan, dan gaat het branden als een lamp, een lamp die je kunt opvouwen en in je tas kunt stoppen. Je kunt dit ook met textiel of heel dun plastic doen. Bij de demonstratieparaplu hebben we gewerkt met onderbroken elektrodes. Komt er water op, dan geleidt dat water elektrische stroompjes. Het water maakt dus de connecties mogelijk, waardoor de paraplu oplicht daar waar het water is.”
Wat gaat u doen met die paraplu?
“Het is een demonstratiemodel dat mensen intrigeert en vragen uitlokt. Mensen willen weten hoe het werkt. Bij mijn intreerede wil ik ermee het podium op lopen. Uiteindelijk hoop ik dat andere partijen er iets mee gaan doen, dat ze het bijvoorbeeld integreren in kinderkleding. En dat ze het slim maken, met sensoren die detecteren wanneer het donker wordt of wanneer je een tunnel in fietst, zodat het licht vanzelf aanflitst.”
Na uw intreerede is er een afsluitende tentoonstelling van het Europese consortium Light.Touch.Matters waar u deel van uitmaakte. Wat heeft dat project opgeleverd?
“Eén van de doelstellingen was om wetenschappers en ontwerpers samen te laten werken aan materialen die zelf een interface zijn. Dat is gelukt. Ontwerpbureau Van Berlo heeft bijvoorbeeld de Life saver gemaakt: een band die je bij hartmassage over iemand heen kunt leggen. Het materiaal licht op waar je moet drukken. Verschillende kleuren licht maken duidelijk of je te hard, te zacht, of goed drukt.”
Aan welk materiaal werkt u nu?
“Dat zijn geheugenmetalen. Stel, je kunt je vingers niet goed gebruiken. Dan zou het handig zijn als je horlogebandje zichzelf om je pols vouwt. Dat kan door deze shape morphing alloys te verwerken in het bandje. Je kunt deze metalen zo programmeren dat ze bij verwarming in een bepaalde vorm trekken. In de toekomst wil ik ook gaan nadenken over toepassingen voor carbon nanotubes. Je kunt ze nu gewoon kopen, gegoten in plastic. Dat is dus geleidend plastic. Dat zou je kunnen gebruiken in toetsenborden om aanraking te detecteren. Of voor een vermoeiingsmeter in stoelen, zodat je bijvoorbeeld in een vliegtuig snel kunt nagaan welke stoelen aan vervanging toe zijn. Eén ding is zeker: al onze producten zullen steeds slimmer worden.”
Comments are closed.