Positieve discriminatie

De inkomensverdeling is niet scheef maar heeft een bepaalde waarde. Als je het woord ‘scheef’ gebruikt dan zou dat betekenen dat je er iets van vindt. Namelijk: niet goed. Ik moest hier aan denken toen ik de afgelopen weken las dat de man-vrouwverhoudingen in het hoger onderwijs en wetenschap scheef zijn. Oftewel: niet goed. Er zijn te veel mannetjes en te weinig vrouwtjes. Het schijnt dat de verhoudingen de afgelopen jaren minder scheef zijn geworden maar dat de scheve verhouding niet snel genoeg recht wordt getrokken. Blijkbaar was de Rijksuniversiteit Groningen hier zo van ondersteboven dat men haar (universiteit is een vrouwelijk woord) toevlucht zocht in onredelijke en immorele maatregelen: positieve discriminatie. Bij twaalf hoogleraarsbenoemingen zouden vrouwen de voorkeur krijgen. Gelukkig heeft de Commissie Gelijke Behandeling hier een stokje voor gestoken en voorkomen dat vrouwen bij de RUG helemaal niet meer serieus worden genomen. Vrouwen met een dergelijk achterhaald beleidsinstrument als positieve discriminatie proberen in de vaart der volkeren te brengen, is een belediging voor iedere moderne, geëmancipeerde vrouw. Als dank zouden de vrouwen uit de Commissie Gelijke Behandeling een gratis kaartje moeten krijgen voor de bekerwedstrijd Ajax – AZ. Gelukkig maakt de TU Delft zich niet schuldig aan dit soort lachwekkend beleid. Hier worden alleen hoogleraren (m/v) voorgetrokken doordat ze één dag in de werkweek mogen bijklussen. Maar goed, waarom zou je gebruik willen maken van een immorele arbeidsvoorwaarde? Ik verdien mijn vierde geldstroom in mijn eigen tijd en niet op kosten van de belastingbetaler.



Ach, lieve vrouwen, aan de top is ook niet alles goud wat er blinkt. Voor het minste of geringste nagelt de pers je aan de schandpaal en een werkweek heeft acht dagen. En zijn Thatcher, Kroes en Verdonk nou lichtende voorbeelden? Mijn welgemeende advies aan alle vrouwen (ik maak geen onderscheid) is om het advies van de socioloog Hans van der Loo als een voornemen te beschouwen en een noodstop te maken. Oftewel: verlaag de werkdruk door 25 procent van je werkactiviteiten te staken. Doe alleen dat wat urgent is. Beschouw ‘sneller’ en ‘meer’ niet meer als (waardevrije) toverwoorden. Als ooit ‘less more’ is, dan is dat nu wel aan het begin van een nieuw jaar. Voorkom hyperactiviteit en zie je werk niet als een dagelijkse overlevingsstrijd. Van der Loo verwijst naar een adagium bij Starbucks: ‘Unplug before you plug’. Schep ruimte in je hoofd, bedenk een gewaagd en inspirerend doel voor jezelf, committeer je daar met hart en ziel aan en, last but not least, negeer collega’s die je lui vinden. En houd dit vol zodat het op den duur je tweede natuur wordt. Succes en geluk zijn, wat mij betreft, dan verzekerd. En het zal dan ook niet lang meer duren voordat we positieve discriminatie nodig hebben om het aantal mannen in hoger onderwijs en wetenschap weer op peil te krijgen.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management. 

Wanneer is iets mooi? Die vraag houdt prof.dr. Paul Hekkert (1963) van Industrieel Ontwerpen bezig. ”Onderzoek is vooral gericht op het voorspellen wat men mooi vindt, maar ik wil weten waarom we bepaalde dingen mooi vinden. Wat is de evolutionaire zin ervan?” Met de anderhalf miljoen euro die Hekkert van onderzoeksfinancier NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) heeft ontvangen gaat hij proberen deze – voor een technische universiteit toch enigszins aparte vraag – te beantwoorden. Daarvoor stelt hij, behalve enkele ontwerpers, een neuropsycholoog en een sociaalpsycholoog aan.

Volgens Hekkert, zelf psycholoog, zijn er twee tegenstrijdige krachten die ons handelen bepalen. De mens heeft behoefte aan veiligheid en geborgenheid enerzijds en een drang naar verandering anderzijds. “Mijn theorie is dat er een netto balans is tussen die twee strijden die ook bepaalt of we iets mooi vinden.”

Die tweestrijd vindt plaats op drie niveaus, aldus de onderzoeker: cognitief (hoe vertrouwd ben ik met het product), sociaal (hoor ik erbij met dit product, of ben ik juist rebels?) en zintuiglijk (hoe voelt een product aan bijvoorbeeld, en hoe ruikt het?)

Filosoof dr.ir. Ibo van de Poel (1966) gaat onderzoek doen naar de maatschappelijke voordelen en gevaren van wetenschappelijke ontwikkelingen. “Op dit moment probeert men gevaren in risico’s uit te drukken”, zegt de TBM’er. “Maar bij nieuwe technieken is dit vaak niet goed mogelijk omdat de gevaren nog deels onbekend zijn.” Van de Poel wil dit probleem aanpakken door techniekontwikkeling op te vatten als een vorm van maatschappelijk experimenteren. Hij wil nagaan onder welke voorwaarden zulke experimenten toelaatbaar zijn.

De derde subsidie kan de TU Delft helaas niet echt op haar conto schrijven. Dat geld gaat naar dr. Erik Bakkers (1972), universitair hoofddocent aan de TU Eindhoven en deeltijdhoogleraar in Delft bij de sectie quantumtransport (Technische Natuurwetenschappen). Bakkers richt zich op halfgeleidende nanodraden. “Door middel van een chemisch opdampproces laten we kristallijn materiaal groeien aan een klein metaaldeeltje. We kunnen verschillende materialen combineren en zo draadjes creëren met verschillende optische en elektrische eigenschappen. Die draadjes hebben we nodig voor het ontwikkelen van een quantumcomputer; daar werk ik aan samen met prof.dr.ir. Leo Kouwenhoven (TNW). In Eindhoven werken we aan zonnecellen met halfgeleidende nanodraden.”

Bakkers wil vier promovendi en een postdoc aannemen. Die komen allemaal in Eindhoven. “Maar de draadjes worden ook in Delft gebruikt”, zegt de wetenschapper ter geruststelling.

Onderzoeksfinancier NWO kent de vici-beurzen toe aan zeer ervaren wetenschappers die grensverleggend onderzoek willen doen. Dit jaar dienden 215 onderzoekers een voorstel in, 103 van hen mochten hun aanvraag verder uitwerken. Uiteindelijk werd vijftien procent van de voorstellen – 32 beurzen – gehonoreerd en deelde de financier 48 miljoen euro uit. Onder de laureaten zijn zes vrouwen.