Paniek en slaapgebrek door tijdelijke contracten in wetenschap

Onderzoekers en docenten maken zich zoveel zorgen over hun toekomst dat ze eraan onderdoor gaan, stelt de landelijke actiegroep Casual Academy in een rapport dat deze week verscheen.

Het aantal tijdelijke contracten aan universiteiten groeit en de actiegroep waarschuwt voor de schade die deze aanrichten aan de kwaliteit van onderzoek en de academische vrijheid. De actiegroep tekende 28 verhalen op van anonieme docenten en onderzoekers die werkzaam zijn aan de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, de Erasmus Universiteit, Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen.

Gebrek aan perspectief
Gemiddeld werkten de geïnterviewden 5,5 jaar op tijdelijke contracten. Enkelen moeten twaalf jaar lang de ene na de andere tijdelijke arbeidsovereenkomst aangaan om in de wetenschap te blijven werken.

Het gebrek aan perspectief breekt de academici op, staat in de verhalen. Respondenten vertellen over slapeloze nachten, aanhoudende angstaanvallen en lichamelijke klachten.

Overwerk
Onderzoekers met een onderwijstaak geven aan structureel onbetaald over te werken voor relatief lage lonen. Sommigen draaiden afgelopen jaar twee keer zoveel uren om nog aan hun onderzoek toe te komen. Veel docenten moeten mini-aanstellingen van soms één dag per week combineren om rond te komen.

De overmatige stress die hier het gevolg van is zorgt voor burn-outs. Die leiden ironisch genoeg weer tot baankansen, blijkt uit het rapport. Zo meldt een geïnterviewde dat hij twee keer een tijdelijk contract aangeboden kreeg doordat anderen door burn-outklachten waren uitgevallen.

Burn-outs leiden ironisch genoeg weer tot baankansen

De afdeling personeelszaken werkt werknemers volgens het rapport vaak tegen om geld te besparen. Respondenten melden dat ze functies krijgen die officieel niet bestaan zodat ze in lagere salarisschalen kunnen worden ingedeeld. Ook dwong de afdeling hen om niet te veel college te geven of onderzoeksbeurzen aan te trekken omdat ze dan een vast contract zouden moeten krijgen, waarvoor geen geld zou zijn.

Sommige werknemers zitten in een “draaideurconstructie”. Ze zitten maanden zonder werk om daarna weer een tijdelijke aanstelling te kunnen krijgen. Eén docent bijvoorbeeld zag zich genoodzaakt om tussen de contracten door drie maanden onbetaald college en werkgroepen te blijven verzorgen uit angst zijn of haar collega’s te veel te belasten.

Volgens het rapport is de positie van de geïnterviewden zo kwetsbaar dat ook de academische vrijheid onder druk staat. “Hoe kan je kritiek leveren op iemand die je toekomst bepaalt?”, zei een van hen.

Dit alles zorgt ervoor veel talentvolle mensen de wetenschap verlaten, vreest actiegroep Casual Academy die met het rapport bewustwording wil creëren in de aanloop naar een betere cao.

HOP, Peer van Tetterode