Overbelasting elektriciteitsnet wordt merkbaar in je portemonnee

Een vaste prijs voor terug geleverde stroom (saldering) uit zonnepanelen heeft veel huishoudens ertoe aangezet om zonnepanelen aan te schaffen. Is het geen vreemd beleid om het bezit van zonnepanelen nu te gaan belasten?

‘Het is geen boete en het is geen energiebeleid’, mailt dr.ir. Émile Chappin, mededirecteur van het Energietransitielab bij de faculteit Techniek, Bestuur & Management (TBM). ‘Groene stroom is hard nodig en het is goed dat veel huishoudens investeren in zonnepanelen om onze beleidsdoelen te halen. De terugverdientijd van zonnepanelen is in heel veel gevallen gunstig; dat past bij de snelle ontwikkeling van de afgelopen jaren. Een tarief dat 10-20 euro per maand verschil maakt verandert maar weinig aan de terugverdientijd van zonnepanelen.’

“Ik heb zelf ook zonnepanelen laten leggen” vertelt hoogleraar intelligente elektrische netwerken Peter Palensky (faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica). “Saldering werkte goed totdat het door zijn eigen succes werd ingehaald. Iemand die vlakbij een transformatorhuisje woont kan gemakkelijk zonnestroom terug leveren, maar voor iemand die ver weg woont moet het net versterkt worden. Dat kost geld aan wat netbeheerders onbalans- en profileringskosten noemt. Tot nu toe worden die kosten verdeeld over alle aansluitingen. Of die nou terug leveren of niet.”

‘Het vorige systeem was oneerlijk’

Wat vindt Palensky van de maatregel van energieleverancier Vandebron die half augustus bekendmaakte de netkosten door te berekenen aan huishoudens met zonnepanelen?  “Laat ik gewoon toegeven dat het vorige systeem oneerlijk was. Persoonlijk was ik er wel blij mee want de terugverdientijd (van de zonnepanelen, red.) was zoveel korter dan in een eerlijk systeem. Nu probeert Vandebron een eerlijker en transparanter systeem op te zetten, en dat werkt in mijn nadeel. Maar als wetenschapper en als netdeskundige zeg ik dat er iets moest veranderen.”

Zullen andere energieleveranciers dit voorbeeld volgen? Chappin verwacht dat andere aanbieders in elk geval de reacties afwachten. ‘Het is een manier om energiecontracten aan te bieden. Maar dit is maar één aspect van die contracten. Je zou naar het geheel moeten kijken.’

Stroommeter afgeschaft 
Palensky verwacht wel dat andere energieleveranciers hun tarieven zullen aanpassen. “Vroeger of later wordt de stroommeter afgeschaft en krijgen we een systeem dat min of meer de marktprijzen volgt, zoals in andere landen al gebeurt. Dat betekent dat overdag de stroom goedkoop is en dat je er weinig of niets voor terugkrijgt. En ’s avonds, als je stroom nodig hebt, betaal je de hoofdprijs. Dan wordt het de moeite waard om zonnestroom op te slaan.”

Hij ziet het initiatief van Vandebron als eerste teken dat het elektriciteitsnet aan zijn limiet zit. “Dit soort dingen gebeurt altijd als je de grens van een systeem bereikt. Zo lang het net overgedimensioneerd is, hoor je er niemand over. Dan geldt een vast tarief. Maar als de grens bereikt wordt, doen netbeheerders en energieleveranciers een beroep op de markt om het gebruik te beïnvloeden.”

Is de maatregel van Vandebron een reden om over te stappen naar een andere leverancier? ‘Dat is niet alleen afhankelijk van de zonnepanelen’, reageert Chappin. ‘Die overweging hangt samen met alle andere aspecten in het energiecontract, en vergeet daarbij ook niet de warmtevoorziening. Want met een gasaansluiting is dat het grootste deel van de energierekening.’ 

Is het een reden om maar niet meer in zonnepanelen te investeren? “Dat zou ik niet zeggen”, vindt Palensky. “Als je geld over hebt, laat het dan niet op de bank staan, maar leg het op je dak als je er een hebt.”