Op het grensgebied van orde en chaos

Ondanks een erkende staat van dienst, kan hij nog steeds niet van zijn werk rondkomen. Maar Frank van der Salm (1964) heeft goede hoop dat de kassa dit jaar gaat rinkelen. Hij is namelijk uitgenodigd voor een solo-expositie in de prestigieuze Jan Kesner Gallery te Los Angeles, waar ook foto’s hebben gehangen van beroemdheden als Robert Mapplethorne en Eugene Smith. ,,Ze zijn daar laaiend enthousiast over mijn werk, want ze hebben nog nooit zoiets gezien”, zegt hij glunderend.

Dat Van der Salm tot nu toe weinig met zijn fotografie heeft verdiend, komt voornamelijk omdat hij niet in opdracht werkt. Hij is nogal eigenwijs, zegt hij van zichzelf. ,,Ik hou ervan om zelfstandig te functioneren. Dan neem ik op de koop toe dat er minder geld binnenkomt. Het is wel een beetje sappelen, maar het heeft zijn ups en downs. Ik zie het in ieder geval als een uitdaging.”

Eén van zijn foto’s zit dankzij een afbeelding in de Volkskrant, ruim een jaar geleden, op het netvlies van velen gegrift. Het is een foto van een Zwitsers bergdal waarin tientallen chalets staan. De foto zaait verwarring, want het is net of hij een modelspoor-landschap heeft vastgelegd waarop piepkleine huisjes staan. Daar lijkt het volgens Van der Salm op, omdat er weinig scherpte-diepte in de foto zit.

Het effect dat deze foto sorteert is te danken aan het gebruik van een technische camera. Het voordeel hiervan is dat het filmvlak en het lensvlak onafhankelijk van elkaar kunnen worden versteld. De opname van het bergdal is genomen van ongeveer twee kilometer afstand. Bij een normale camera en voldoende lichtsterkte zou het hele bergdal scherp zijn. In dit geval is slechts een smalle horizontale lijn scherp. Hierdoor lijkt het dat er een schaalverandering optreedt.
Landmeetkunde

Hoewel Van der Salm altijd met een technische camera werkt, waakt hij ervoor dat zijn fotografie een trucje wordt. De techniek moet altijd in dienst staan van het beeld, vindt hij. Aangezien de camera meer dan vijf kilo weegt en een statief nodig heeft, leent het apparaat zich niet voor het maken van snap shots. Dat er op een filmrol bovendien maar veertien opnamen zitten, betekent dat hij economisch moet werken. Van der Salm: ,,In het begin van een sessie fotografeer ik meestal één op tien, aan het eind vaak één op drie.”

Het thema dat Van der Salm het meest aanspreekt zijn landschappen. Vanwege de hoogteverschillen werkt hij voornamelijk in het buitenland. Enkele jaren geleden heeft hij met een ’tweedehands bakkie’ binnen tweeëneenhalve maand achttienduizend kilometer in Zuid-Europa afgelegd. Hij laat een foto zien van een veelkleurig Italiaans berglandschap dat bezaaid is met marmergroeven, maar dat tegelijk ook een vogelreservaat is. Op een tweeluik zien we een opgebroken straat bij nacht in het Spaanse Almeria. ,,In landschapsfotografie is het interessant om wat hoger te staan dan het te fotograferen landschap. Dat bevalt me beter dan de rechte horizon en de grauwe hemel in Nederland.”

Van der Salm kreeg zijn opleiding op de Rotterdamse Academie van Beeldende Kunsten, waar hij in 1992 afstudeerde in de richting Fotografie & Audiovisuele Vormgeving. Zijn werk is sindsdien bij verschillende galeries en kunstevenementen als de Foto Biënnale in Naarden tentoongesteld. Hij werd genomineerd voor de Drempelprijs en de Maaskantprijs, en zat bij de laatste selectie van zes kunstenaars voor de Prix de Rome 1996.

Voordat Van der Salm naar de kunstacademie ging, heeft hij in Delft drie jaarGeodesie gestudeerd, een vak waar landmeetkunde een belangrijk onderdeel van is. ,,Dat was bloody boring”, zegt hij. ,,Ik voelde me een buitenstaander. Dat was ook deels aan mezelf te wijten. Ik had me aangemeld voor IO, maar ik werk uitgeloot. Geodesie was dus een tweede keus. Toch hebben landschappen mij blijkbaar altijd al geboeid.”
Grensgebied

Het werk van Van der Salm speelt zich volgens hem vaak af op het grensgebied van orde en chaos, tussen beschaving en geen beschaving. Het gaat dikwijls over verval, maar dat wil niet zeggen dat hij zich bezighoudt met de ondergang van de samenleving, want dat zou hem een worst zijn. ,,Ik wil dicht bij mezelf blijven, dingen uit de werkelijkheid pikken, op zoek gaan naar het speciale in het alledaagse. Ik werk als een schilder. De camera is mijn penseel en de werkelijkheid mijn verf.”

Hij beschouwt zichzelf eerder als kunstenaar dan als fotograaf. Een kunstenaar met als medium fotografie, om precies te zijn. Als hij mocht kiezen, zou hij dan ook liever in het Stedelijk Museum hangen dan in het Nederlands Foto Instituut. Mensen die fotografie nog altijd geen kunst vinden, bestempelt hij als dom. ,,Kunst hangt niet van het medium af. Als je een goed werk hebt gemaakt, dan sta je ervoor en dan denk je: het klopt. Daar gaat het om.”

Kunst staat volgens Van der Salm haaks op wetenschap. In beide vakgebieden gaat het om het verkrijgen van inzicht in het leven. Terwijl wetenschappers op zoek zijn naar de goede antwoorden, zoeken kunstenaars middels hun verbeelding naar de juiste vragen. ,,Ik ben blij dat ik geen ingenieur ben geworden, maar het is goed dat het vak bestaat, anders kon ik niet fotograferen.”

Recent werk van Frank van der Salm is van 16 jan. t/m 21 feb. te zien in het Nederlands Foto Instituut, Witte de Withstraat 63 te Rotterdam.

,

Ondanks een erkende staat van dienst, kan hij nog steeds niet van zijn werk rondkomen. Maar Frank van der Salm (1964) heeft goede hoop dat de kassa dit jaar gaat rinkelen. Hij is namelijk uitgenodigd voor een solo-expositie in de prestigieuze Jan Kesner Gallery te Los Angeles, waar ook foto’s hebben gehangen van beroemdheden als Robert Mapplethorne en Eugene Smith. ,,Ze zijn daar laaiend enthousiast over mijn werk, want ze hebben nog nooit zoiets gezien”, zegt hij glunderend.

Dat Van der Salm tot nu toe weinig met zijn fotografie heeft verdiend, komt voornamelijk omdat hij niet in opdracht werkt. Hij is nogal eigenwijs, zegt hij van zichzelf. ,,Ik hou ervan om zelfstandig te functioneren. Dan neem ik op de koop toe dat er minder geld binnenkomt. Het is wel een beetje sappelen, maar het heeft zijn ups en downs. Ik zie het in ieder geval als een uitdaging.”

Eén van zijn foto’s zit dankzij een afbeelding in de Volkskrant, ruim een jaar geleden, op het netvlies van velen gegrift. Het is een foto van een Zwitsers bergdal waarin tientallen chalets staan. De foto zaait verwarring, want het is net of hij een modelspoor-landschap heeft vastgelegd waarop piepkleine huisjes staan. Daar lijkt het volgens Van der Salm op, omdat er weinig scherpte-diepte in de foto zit.

Het effect dat deze foto sorteert is te danken aan het gebruik van een technische camera. Het voordeel hiervan is dat het filmvlak en het lensvlak onafhankelijk van elkaar kunnen worden versteld. De opname van het bergdal is genomen van ongeveer twee kilometer afstand. Bij een normale camera en voldoende lichtsterkte zou het hele bergdal scherp zijn. In dit geval is slechts een smalle horizontale lijn scherp. Hierdoor lijkt het dat er een schaalverandering optreedt.
Landmeetkunde

Hoewel Van der Salm altijd met een technische camera werkt, waakt hij ervoor dat zijn fotografie een trucje wordt. De techniek moet altijd in dienst staan van het beeld, vindt hij. Aangezien de camera meer dan vijf kilo weegt en een statief nodig heeft, leent het apparaat zich niet voor het maken van snap shots. Dat er op een filmrol bovendien maar veertien opnamen zitten, betekent dat hij economisch moet werken. Van der Salm: ,,In het begin van een sessie fotografeer ik meestal één op tien, aan het eind vaak één op drie.”

Het thema dat Van der Salm het meest aanspreekt zijn landschappen. Vanwege de hoogteverschillen werkt hij voornamelijk in het buitenland. Enkele jaren geleden heeft hij met een ’tweedehands bakkie’ binnen tweeëneenhalve maand achttienduizend kilometer in Zuid-Europa afgelegd. Hij laat een foto zien van een veelkleurig Italiaans berglandschap dat bezaaid is met marmergroeven, maar dat tegelijk ook een vogelreservaat is. Op een tweeluik zien we een opgebroken straat bij nacht in het Spaanse Almeria. ,,In landschapsfotografie is het interessant om wat hoger te staan dan het te fotograferen landschap. Dat bevalt me beter dan de rechte horizon en de grauwe hemel in Nederland.”

Van der Salm kreeg zijn opleiding op de Rotterdamse Academie van Beeldende Kunsten, waar hij in 1992 afstudeerde in de richting Fotografie & Audiovisuele Vormgeving. Zijn werk is sindsdien bij verschillende galeries en kunstevenementen als de Foto Biënnale in Naarden tentoongesteld. Hij werd genomineerd voor de Drempelprijs en de Maaskantprijs, en zat bij de laatste selectie van zes kunstenaars voor de Prix de Rome 1996.

Voordat Van der Salm naar de kunstacademie ging, heeft hij in Delft drie jaarGeodesie gestudeerd, een vak waar landmeetkunde een belangrijk onderdeel van is. ,,Dat was bloody boring”, zegt hij. ,,Ik voelde me een buitenstaander. Dat was ook deels aan mezelf te wijten. Ik had me aangemeld voor IO, maar ik werk uitgeloot. Geodesie was dus een tweede keus. Toch hebben landschappen mij blijkbaar altijd al geboeid.”
Grensgebied

Het werk van Van der Salm speelt zich volgens hem vaak af op het grensgebied van orde en chaos, tussen beschaving en geen beschaving. Het gaat dikwijls over verval, maar dat wil niet zeggen dat hij zich bezighoudt met de ondergang van de samenleving, want dat zou hem een worst zijn. ,,Ik wil dicht bij mezelf blijven, dingen uit de werkelijkheid pikken, op zoek gaan naar het speciale in het alledaagse. Ik werk als een schilder. De camera is mijn penseel en de werkelijkheid mijn verf.”

Hij beschouwt zichzelf eerder als kunstenaar dan als fotograaf. Een kunstenaar met als medium fotografie, om precies te zijn. Als hij mocht kiezen, zou hij dan ook liever in het Stedelijk Museum hangen dan in het Nederlands Foto Instituut. Mensen die fotografie nog altijd geen kunst vinden, bestempelt hij als dom. ,,Kunst hangt niet van het medium af. Als je een goed werk hebt gemaakt, dan sta je ervoor en dan denk je: het klopt. Daar gaat het om.”

Kunst staat volgens Van der Salm haaks op wetenschap. In beide vakgebieden gaat het om het verkrijgen van inzicht in het leven. Terwijl wetenschappers op zoek zijn naar de goede antwoorden, zoeken kunstenaars middels hun verbeelding naar de juiste vragen. ,,Ik ben blij dat ik geen ingenieur ben geworden, maar het is goed dat het vak bestaat, anders kon ik niet fotograferen.”

Recent werk van Frank van der Salm is van 16 jan. t/m 21 feb. te zien in het Nederlands Foto Instituut, Witte de Withstraat 63 te Rotterdam.