Onweer

.een miljonair!’, werd getrakteerd op een onaangename verrassing. Van 20.00 uur tot 20.50 uur bleef het beeldscherm op de kanalen van RTL4 en RTL5 pikzwart. Oorzaak: onweer boven de zendmasten van de Holland Media Groep in Luxemburg.

Tv-beelden van RTL worden vanuit Luxemburg verzonden naar de Astra 1E-satelliet, die op ruim vijfendertig duizend kilometer boven de aarde rondcirkelt. De satelliet stuurt de beelden vervolgens door naar de schotelantennes van kabelexploitanten, die het via de kabel doorsturen naar onze huiskamers.

,,Een flinke onweersbui kan de voortplanting van het signaal behoorlijk verstoren”, vertelt dr.ir. H.W.J. Russchenberg van Telecommunicatie en Computersystemen desgevraagd. De meest voor de hand liggende storing is een blikseminslag. Behalve een goede bliksemafleider is daar weinig tegen te doen. Maar ook zonder ontlading in de elektronica kan onweer voor hinderlijke storingen zorgen.

IJskristallen

RTL had grote pech, want onweersbuien zijn doorgaans niet groter dan een paar kilometer. Bevindt zo’n hoosbui zich echter vlak boven een zendmast, dan absorberen de regendruppels een groot deel van het uitgezonden signaal, en ontvangt de satelliet alleen maar ruis. ,,Dan heb je het wel over buien met een neerslag van tachtig millimeter per uur”, zegt Russchenberg. ,,Dat is erg veel. Nederlanders klagen al als er een paar millimeter valt.”

Het signaal wordt extra zwak als de lucht een grote hoeveelheid statische lading bevat. Door deze lading krijgen de ijskristallen in een hoge onweerswolk allemaal dezelfde oriëntatie. Elektro-magnetische golven die de wolk passeren worden daardoor % net als bij een polaroidglas — in één richting gepolariseerd. Een antenne die niet specifiek op die trillingsrichting staat afgesteld, ziet het signaal niet, of ten hoogste sterk verzwakt.

Russchenberg: ,,Je kunt een onweersbui eenvoudig omzeilen door tijdelijk over te schakelen op een andere zendmast, bijvoorbeeld tien kilometer verderop. Die staat dan meestal niet in de bui. Een andere oplossing is een adaptieve antenne, die vanzelf met het signaal meedraait, en daardoor altijd naar de juiste polarisatie kijkt.”

Adaptieve antennes zijn erg duur, en worden momenteel alleen gebruikt voor militaire doeleinden, weet collega M. Haijan. Hij verwacht niet dat omroepen op korte termijn met dit soort antennes gaan werken. Tenzij RTL binnenkort zelf een (multi-) miljonair aan de haak slaat…

Door zwaar onweer boven Luxemburg waren de zenders van RTL afgelopen zaterdag bijna een uur uit de lucht.

Wie zich zaterdagavond had verheugd op de eerste uitzending van het omstreden programma ‘Ja, ik wil …een miljonair!’, werd getrakteerd op een onaangename verrassing. Van 20.00 uur tot 20.50 uur bleef het beeldscherm op de kanalen van RTL4 en RTL5 pikzwart. Oorzaak: onweer boven de zendmasten van de Holland Media Groep in Luxemburg.

Tv-beelden van RTL worden vanuit Luxemburg verzonden naar de Astra 1E-satelliet, die op ruim vijfendertig duizend kilometer boven de aarde rondcirkelt. De satelliet stuurt de beelden vervolgens door naar de schotelantennes van kabelexploitanten, die het via de kabel doorsturen naar onze huiskamers.

,,Een flinke onweersbui kan de voortplanting van het signaal behoorlijk verstoren”, vertelt dr.ir. H.W.J. Russchenberg van Telecommunicatie en Computersystemen desgevraagd. De meest voor de hand liggende storing is een blikseminslag. Behalve een goede bliksemafleider is daar weinig tegen te doen. Maar ook zonder ontlading in de elektronica kan onweer voor hinderlijke storingen zorgen.

IJskristallen

RTL had grote pech, want onweersbuien zijn doorgaans niet groter dan een paar kilometer. Bevindt zo’n hoosbui zich echter vlak boven een zendmast, dan absorberen de regendruppels een groot deel van het uitgezonden signaal, en ontvangt de satelliet alleen maar ruis. ,,Dan heb je het wel over buien met een neerslag van tachtig millimeter per uur”, zegt Russchenberg. ,,Dat is erg veel. Nederlanders klagen al als er een paar millimeter valt.”

Het signaal wordt extra zwak als de lucht een grote hoeveelheid statische lading bevat. Door deze lading krijgen de ijskristallen in een hoge onweerswolk allemaal dezelfde oriëntatie. Elektro-magnetische golven die de wolk passeren worden daardoor % net als bij een polaroidglas — in één richting gepolariseerd. Een antenne die niet specifiek op die trillingsrichting staat afgesteld, ziet het signaal niet, of ten hoogste sterk verzwakt.

Russchenberg: ,,Je kunt een onweersbui eenvoudig omzeilen door tijdelijk over te schakelen op een andere zendmast, bijvoorbeeld tien kilometer verderop. Die staat dan meestal niet in de bui. Een andere oplossing is een adaptieve antenne, die vanzelf met het signaal meedraait, en daardoor altijd naar de juiste polarisatie kijkt.”

Adaptieve antennes zijn erg duur, en worden momenteel alleen gebruikt voor militaire doeleinden, weet collega M. Haijan. Hij verwacht niet dat omroepen op korte termijn met dit soort antennes gaan werken. Tenzij RTL binnenkort zelf een (multi-) miljonair aan de haak slaat…