Onderwijssubsidies gesnoeid

Topstudenten die in het buitenland verder willen studeren, kunnen vanaf 2012 geen Huygensbeurs meer aanvragen. Jaarlijks gaan enkele tientallen studenten met de prestigieuze beurs naar het buitenland om maximaal twee jaar aan een gerenommeerde instelling te studeren. De regeling wordt geschrapt “vanwege het beperkte aantal bursalen”, schrijven minister Van Bijsterveldt en staatssecretaris Zijlstra aan de Tweede Kamer.

Ook het Libertas Noodfonds, dat in 2006 werd ingesteld door Mark Rutte, destijds staatssecretaris van hoger onderwijs, wordt opgeheven. Buitenlanders die vanwege hun politieke ideeën of activiteiten niet in eigen land kunnen studeren, kunnen daarmee in Nederland hun studie afronden. Op dit moment maken 42 studenten gebruik van deze regeling.

Het afschaffen van deze beurzenprogramma’s levert samen 11,3 miljoen euro per jaar op. Toch worden niet alle subsidies voor internationalisering stopgezet. Zo blijven de Erasmus- en Socratesbeurzen bestaan, omdat studenten moeten worden voorbereid “op een meer internationale arbeidsmarkt”. Maar volgens het kabinet zijn de instellingen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor internationalisering.

Ook het zogeheten ‘doelgroepenbeleid’ moet eraan geloven. De universiteiten en hogescholen verliezen de twintig miljoen euro subsidie voor het verbeteren van het studierendement van studenten met een niet-westerse achtergrond. Ook het landelijke expertisebureau voor vrouwen en techniek moet het zonder subsidie stellen.

Het kabinet bezuinigt ook op wetenschap, bijvoorbeeld op het NWO-programma ‘Toptalent’, waarin pas afgestudeerden subsidie krijgen om te promoveren op een onderwerp naar keuze. Op deze regeling wordt dit jaar al 2,8 miljoen euro bezuinigd, maar vanaf volgend jaar verdwijnt ook de resterende 1,2 miljoen euro. “Het besluit van OCW betekent niet dat NWO het programma Toptalent nu stopzet”, reageert algemeen directeur Cees de Visser, die de bezuiniging betreurt. “In de komende maanden zal het algemeen bestuur besluiten of en hoe Toptalent deel kan blijven uitmaken van de talentlijn van NWO.”

Daarnaast vervalt in totaal één miljoen euro subsidie aan Nederlandse wetenschappelijke instituten in het buitenland. De Frans-Nederlandse Academie verliest haar subsidie van ruim een ton en ook het Duitsland Instituut Amsterdam krijgt minder geld.

Het kabinet wil subsidies minder structureel maken. Specifiek beleid “is in principe tijdelijk en wordt periodiek geëvalueerd op effectiviteit en doelmatigheid”.

Nog iets minder dan twee weken te gaan en dan kunnen we op 9 juni weer naar de stembus en het rode potlood ter hand nemen om te stemmen op de landelijke partij van onze keuze. Een partij die voor Nederland oplossingen biedt voor een steeds sterker oplopende staatsschuld, hogere werkloosheidscijfers, een bekritiseerde Europese Unie, verschillende integratie- en veiligheidsvraagstukken, de sociaal-maatschappelijke verdelingsuitdagingen en natuurlijk het onderwijs. Vooral het onderwijs!

Het onderwijs lijkt dan ook, na de economische thema’s, het belangrijkste onderwerp van de verkiezingen te worden. Niet in de laatste plaats omdat die twee sterk met elkaar verweven zijn. Want hoe kun je op de schatkist van Nederland letten en toch de kwaliteit van het onderwijs verbeteren? Het verbeteren van dat onderwijs lijkt noodzakelijk omdat enerzijds de doelstelling tot de top drie kenniseconomieën ter wereld te behoren is mislukt en anderzijds de maatschappij schreeuwt om veranderingen van het onderwijssysteem. Studenten en de commissie Veerman voorop. Nederland heeft daarbij de potentie om dit te doen en uiteindelijk de economie, door kennis, flink te stimuleren.

Politieke partijen zijn het met bovenstaande gedachte in ieder geval eens. De manier waarop beter onderwijs bereikt zou moeten worden, is echter verschillend. In onderstaand overzicht zijn de standpunten weergegeven van de politieke partijen over het Hoger Onderwijs, de kenniseconomie en het belang van technische universiteiten als de onze. Nederland heeft de toekomst. Een toekomst die voortkomt uit onze kennis.

De PVV was niet op tijd beschikbaar voor commentaar op onze vragen. Ga voor een uitgebreider antwoord op de vragen naar www.delta.tudelft.nl/21285
De redactie dankt Ed Anker (CU), Marianne Besselink (PvdA), Tofik Dibi (Groen Links), Jan Jacob van Dijk (CDA), Jasper van Dijk (SP), Sander Geurts (D66),  Mark Harbers (VVD), Luc van Hoek (TON).