Niet eerder was nep zó eng

br />
Samen met de anti-vliegfobiestichting Valk van KLM en de Universiteit Leiden en met de Universiteit van Amsterdam onderzoekt de eenheid of virtual reality nut heeft bij de behandeling van vliegangst. Proefpersonen krijgen een VR-bril op en moeten plaatsnemen in een stoel waarin trilapparatuur is aangebracht, bedoeld om het gegons van een vliegtuigmotor na te bootsen. Dat lijkt te werken: proefpersonen die het lab de afgelopen weken bezochten stonden soms ware doodsangsten uit. Op een ‘angstschaal’ van een tot tien gaven sommigen een tien aan.

Dr.ir. Charles van der Mast en drs. Martijn Schuemie deden al eerder experimenten met mensen met hoogtevrees. Patiënten moesten in de virtuele werkelijkheid bijvoorbeeld een akelig hoge trap oplopen. Zelfs met heel eenvoudige virtual reality-apparatuur werkt dat heel behoorlijk, zo rapporteert de groep deze maand in het vakblad Behaviour Research And Therapy. Wat ook helpt is om de persoon in kwestie de apparatuur niet met een driedimensionale muis, maar met lichaamsbewegingen te laten bedienen.

De stichting Valk, die bij haar behandelprogramma momenteel onder meer gebruikmaakt van een ‘gewone’ vluchtsimulator, heeft hoge verwachtingen van het Delftse experiment. ,,Het voordeel van virtual reality is dat je de vliegervaring heel geleidelijk kunt opbouwen”, zegt Johan van Luik van de stichting Valk. ,,Sommige mensen die zich bij ons aanmelden durven niet eens op een vliegveld rond te lopen. Met virtual reality kun je ze daaraan wennen.”

Zo’n een op de vijf Nederlanders heeft in meer of mindere mate last van vliegangst. Ook in Spanje, Amerika en Duitsland wordt onderzoek gedaan naar het nut van virtual reality-brillen bij de behandeling van vliegfobie.

Opmerkelijk genoeg liepen de fobieonderzoekers na 11 september aan tegen een gebrek aan vrijwilligers. ,,Gek eigenlijk”, vindt Schuemie. ,,Misschien hadden mensen met een vliegfobie wel zoiets van: zie je wel dat het gevaarlijk is om te vliegen?”

De meesters van de angst van de faculteit ITS hebben nóg een virtual reality-film in voorraad, eentje voor mensen met claustrofobie. Daarbij bezoeken de patiënten onder meer een virtueel gangendoolhof, een donkere lift, een kast en een kamer die steeds kleiner wordt. Maar het experiment is in de ijskast gezet, onder meer wegens het vertrek van een van de Amsterdamse teamleden. De eerste proeven met studenten wezen overigens uit dat de proefpersonen niet erg onder de indruk waren. ,,Frappant dat we geen heel hoge angstscore halen”, vindt Schuemie. ,,Dat kan erop duiden dat claustrofobie een meer cognitief soort angst is. De proefpersonen weten ergens wel dat ze in werkelijkheid niet zijn opgesloten.”

Het lijkt erop dat de basiseenheid Computer Graphics en Mens-Machine Interactie van de faculteit Informatietechnologie en Systemen (ITS) erin is geslaagd de ultieme vliegangst na te bootsen.

Samen met de anti-vliegfobiestichting Valk van KLM en de Universiteit Leiden en met de Universiteit van Amsterdam onderzoekt de eenheid of virtual reality nut heeft bij de behandeling van vliegangst. Proefpersonen krijgen een VR-bril op en moeten plaatsnemen in een stoel waarin trilapparatuur is aangebracht, bedoeld om het gegons van een vliegtuigmotor na te bootsen. Dat lijkt te werken: proefpersonen die het lab de afgelopen weken bezochten stonden soms ware doodsangsten uit. Op een ‘angstschaal’ van een tot tien gaven sommigen een tien aan.

Dr.ir. Charles van der Mast en drs. Martijn Schuemie deden al eerder experimenten met mensen met hoogtevrees. Patiënten moesten in de virtuele werkelijkheid bijvoorbeeld een akelig hoge trap oplopen. Zelfs met heel eenvoudige virtual reality-apparatuur werkt dat heel behoorlijk, zo rapporteert de groep deze maand in het vakblad Behaviour Research And Therapy. Wat ook helpt is om de persoon in kwestie de apparatuur niet met een driedimensionale muis, maar met lichaamsbewegingen te laten bedienen.

De stichting Valk, die bij haar behandelprogramma momenteel onder meer gebruikmaakt van een ‘gewone’ vluchtsimulator, heeft hoge verwachtingen van het Delftse experiment. ,,Het voordeel van virtual reality is dat je de vliegervaring heel geleidelijk kunt opbouwen”, zegt Johan van Luik van de stichting Valk. ,,Sommige mensen die zich bij ons aanmelden durven niet eens op een vliegveld rond te lopen. Met virtual reality kun je ze daaraan wennen.”

Zo’n een op de vijf Nederlanders heeft in meer of mindere mate last van vliegangst. Ook in Spanje, Amerika en Duitsland wordt onderzoek gedaan naar het nut van virtual reality-brillen bij de behandeling van vliegfobie.

Opmerkelijk genoeg liepen de fobieonderzoekers na 11 september aan tegen een gebrek aan vrijwilligers. ,,Gek eigenlijk”, vindt Schuemie. ,,Misschien hadden mensen met een vliegfobie wel zoiets van: zie je wel dat het gevaarlijk is om te vliegen?”

De meesters van de angst van de faculteit ITS hebben nóg een virtual reality-film in voorraad, eentje voor mensen met claustrofobie. Daarbij bezoeken de patiënten onder meer een virtueel gangendoolhof, een donkere lift, een kast en een kamer die steeds kleiner wordt. Maar het experiment is in de ijskast gezet, onder meer wegens het vertrek van een van de Amsterdamse teamleden. De eerste proeven met studenten wezen overigens uit dat de proefpersonen niet erg onder de indruk waren. ,,Frappant dat we geen heel hoge angstscore halen”, vindt Schuemie. ,,Dat kan erop duiden dat claustrofobie een meer cognitief soort angst is. De proefpersonen weten ergens wel dat ze in werkelijkheid niet zijn opgesloten.”