Leven tussen bed en bureau: studenten welzijn onder druk

Digitale lessen, online tentamens, borrels via Zoom en dat alles in een ruimte van vijftien vierkante meter. De dagen zijn eentonig voor TU-studenten. Coronamaatregelen hebben universitair onderwijs en het leven van de meeste studenten volledig op zijn kop gezet, blijkt uit een rondvraag van Delta. “Niets gaat normaal”, zegt TU-student Florian Wilkesmann.

Onderzoeken, krantenartikelen en Tweede Kamerbrieven schetsen een somber beeld van studeren tijdens de coronacrisis. Vorige maand schreven studenten van S.O.S. – een samenwerkingsverband van studenten uit onder meer Delft, Leiden en Utrecht – in een onderzoeksrapport dat het welzijn van studenten tijdens de lockdowns sterk achteruit is gegaan. En minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven uitte eind vorig jaar haar zorgen in een brief aan de Tweede Kamer. Volgens haar ervaart het overgrote deel van de studenten  thuis studeren als lastig en zeggen ze te kampen met stress en depressieve klachten.

Wat veel Delftse studenten het zwaarste aspect vinden, is dat alle motivatie uit henzelf moet komen. Voor studie, voor sport, voor alles eigenlijk. “Voorheen had ik voetbal in het weekend, een feestje aan het eind van de tentamenweek of sprak ik gewoon gezellig af met vrienden op vrijdagavond. Maar nu is er niets om jezelf mee te belonen, niets waarover je kan zeggen: ik ga de komende dagen even hard knallen en daarna ga ik iets leuks doen”, zegt masterstudent Dhruv Gulhar. Student Mayukh Sarkar, die ook een master doet, herkent dit. “Voorheen zag je mensen om je heen studeren of herinnerde de campus je eraan waarvoor je hoge cijfers wilt halen. Die prikkels zijn nu weg.”

Behoefte aan studieplek buiten huis
Studenten brengen bijna de volledige dag door op hun kamer en er is maar weinig dat de dag opbreekt. Florian is pas verhuisd naar een klein appartement. Een verademing ten opzichte van de krappe studentenkamer waar hij eerder woonde. Dhruv woont nog steeds krap. “Ik loop ’s ochtends van mijn bed naar het bureau. En ’s avonds van mijn bureau terug naar het bed. Als je niet zelf gaat wandelen of sporten, leg je hoogstens tien meter af op een dag.” Uit het S.O.S.-rapport blijkt dat veel studenten behoefte hebben aan een studieplek buiten huis. Die biedt de TU wel aan, maar vaak zijn ze alleen toegankelijk op advies van een studieadviseur.

En hun sociale leven? Ook daarover heerst weinig optimisme. Want online activiteiten en bijeenkomsten blijven maar eventjes leuk. Stuk voor stuk hebben de studenten nog maar weinig contact met leeftijdsgenoten. “Door de constante isolatie voelen veel studenten zich eenzaam”, stelt ook het S.O.S.-rapport. Voorheen gingen ze naar college en bleven ze na afloop kletsen met studiegenoten. Op digitale onderwijsplatforms is dat kletsen er niet meer bij. Florian: “Ik heb projectbijeenkomsten in MS Teams, er zijn colleges via Zoom en ik heb contact via groepsapps. Gesprekken verlopen een stuk moeizamer dan wanneer je elkaar fysiek ziet. Tot een echt gesprek komt het niet.”

 ‘Ik spreek nu bijna niemand meer’ 

Mayukh Sarkar: “Ik ben een enorm sociaal persoon. Toen begin dit academisch jaar de RIVM-richtlijnen minder streng waren, was ik veel buiten met vrienden. Ik ging ‘s ochtends de deur uit om mensen te zien en kwam pas ‘s avonds weer thuis. Maar nu spreek ik bijna niemand meer. Na een digitale les blijf je niet hangen om te kletsen.”

Vice-rector magnificus Rob Mudde herkent deze signalen. Hij gaat periodiek in gesprek met studenten via Zoom om te horen wat hun zorgen zijn. Ze vertellen dat ze weinig medestudenten kennen, dat het moeilijk is om gemotiveerd te blijven en dat ze zich druk maken om hun financiële situatie. Doet hij iets met deze gesprekken? “De uitkomst van de gesprekken zal niet zijn dat ik wegloop met een lijstje dingen die ik kan doen. We kunnen wel lief en leed delen en begrip hebben voor elkaar. We weten dat binnen de huidige maatregelen niet alles zal passen wat studenten zouden willen. Uiteraard zijn de gesprekken van belang om beter te begrijpen waar we onze prioriteiten op moeten leggen. In normale tijden horen we van alles op de campus. Nu is die vorm van communicatie uitgevallen. De Zoom-gesprekken zijn voor ons een mogelijkheid om toch nog contact met de studenten te houden.”

Financiële zorgen
Ook zijn er zorgen. Zorgen over hun studievoortgang en nog sterkere zorgen over hun financiële situatie. Want nu praktisch het hele land op slot is, zitten veel mensen met nul-urencontracten werkloos thuis. Laat studenten nou net een groep zijn die vaak via deze constructie een baan hebben. Dhruv: “Voor mij persoonlijk is dit niet zo’n probleem, maar van studenten om me heen hoor ik dat hun geld op is. Vooral voor non-EU studenten is in Nederland studeren peperduur. “Hun familie kan soms wel opdraaien voor hun maandelijkse uitgaven, maar niet voor extra collegegeld bij studievertraging.”

Studenten zitten niet bij de pakken neer. Ze laten van zich horen. Ze verzinnen manieren om actief en gemotiveerd te blijven. En ze komen met oplossingen. Zo verzamelde een groep Delftse studenten zich in 5voor12, een collectief dat de samenleving wil helpen op het vlak van welzijn, onderwijs en communicatie. De groep organiseerde met horeca-ondernemers bestelplatform Taps & Chaps en met de TU het terugkerende Delft De-Stress Festival. Besturen van studentenverenigingen zeggen extra goed op hun leden te letten.

Studentencollectief S.O.S. doet in een rapport tal van aanbevelingen voor de overheid en voor onderwijsinstellingen. Zo opperen ze dat gemeenten en universiteiten werkstudenten kunnen inzetten om mee te helpen de crisis te bestrijden. Ook vragen ze universiteiten om extra studentenpsychologen en beter over de beschikbaarheid van die psychologen te communiceren. Op allerlei platforms. ‘Denk aan e-mail, websites, sociale mediaplatforms en colleges of werkgroepen’, schrijven ze. Op de TU Delft is begin vorig jaar al een extra psycholoog aangenomen.

Verbeterpunten
En ook de Delftse studenten die reageerden op een oproep van Delta hebben ideeën. Dhruv zou met name meer willen horen van de zeven studentenpsychologen, die de universiteit in dienst heeft. “Stuur bijvoorbeeld een mail, waarin je vertelt dat ze voor je zijn en hoe je ze kunt bereiken. Dat zou de stap voor studenten om hulp te zoeken een stuk kleiner maken.”

Student Florian heeft vooral behoefte aan duidelijkheid vanuit de universiteit. Hij vraagt zich net als veel andere buitenlandse studenten af of het nodig is tijdens het schrijven van zijn masterthesis in Delft te zijn. “Ik betaal maandelijks huur in Nederland om dingen te doen die ik net zo goed vanuit mijn ouderlijk huis kan doen. Ik ben niet de enige die met deze vraag zit want ik hoor het van iedereen om me heen. Het zou mooi zijn als de TU hier duidelijkheid over geeft. Ze laten ons nu bungelen.”

Mudde zegt dat studenten dit zelf bespreekbaar kunnen maken met hun begeleider en bij hun opleiding. “Maar”, voegt hij toe: “We vinden het belangrijk dat studenten een ‘Delft experience’ meemaken. Daarnaast is het moeilijk om vooruit te kijken. Stel dat de situatie hier weer beter wordt en we kunnen weer meer tijd op de campus doorbrengen, wat doe je dan als je in het buitenland zit en niet makkelijk terug kunt reizen? Er is grote meerwaarde in gezamenlijk, op de campus, bezig zijn met het afstudeerwerk.”

Tips

• De studentpsychologen van de TU Delft hebben een aantal tips en tools online gezet voor studeren tijdens de coronacrisis. Denk aan een study skills toolkit, maar ook een pagina over hoe je psychische problemen herkent.
• De wachttijd bij de studentpsychologen van de TU Delft is momenteel acht tot tien weken, maar er is ook een dagelijks inloopspreekuur.
• Sport- en Cultuurcentrum X organiseert vanaf 15 februari verschillende online cursussen op het gebied van beeldende kunst, podiumkunst, dans of muziek. Op 8 februari is  de inschrijving geopend.
• Via social media biedt X gratis activiteiten en workshops aan zoals ontbijtvideo’s en work-outs. Ook verschijnt er tweewekelijks een podcast over de meest uiteenlopende onderwerpen. Van klassieke muziek tot gezonde voeding.
• De TU Delft organiseert aan het eind van elke tentamenweek een online feest: het Delft De-stress festival.
• Vice-rector magnificus Rob Mudde spreekt sinds de eerste lockdown meerdere keren per jaar online met studenten over hun zorgen en problemen. Houd onze website in de gaten voor de volgende bijeenkomst.
• Studietip van Florian: “Breek je to-do lijst op in kortere taken. Zo blijf je gemotiveerd omdat je steeds weer iets kunt afvinken.”

Marjolein van der Veldt/ Annebelle de Bruijn