Het was eigenlijk bedoeld als stunt voor het lustrum van 1990, maar het kan wel eens de stunt worden van 1995: het Lambach-project van de studievereniging van Lucht- en Ruimtevaart, Leonardo da Vinci (VSV).
Delen
Al zo’n vijf jaar wordt er door studenten, in de hal naast de faculteit gebouwd aan een replica van een toestel uit de jaren dertig.
,,In ’89 kwam er vanuit de studievereniging het idee om een vliegtuig te bouwen als stunt voor het lustrum een jaar later. De achterliggende ideologie was om de opgedane theoretische kennis toe te passen in de praktijk. Het toestel moest binnen een jaar af zijn; daar heeft men zich toen dus goed op verkeken”, vertellen Arjan Bakker en Robert van Tilborg, respectievelijk zesde- en vijfdejaars L&R.
Tussen de oude hele en halve toestellen uit de verzameling van de faculteit staat een beetje verborgen hun trots: een halfbekleed dubbeldeks toestel waarvan één van de vier vleugels nog op de werkbank ligt. Terwijl andere studenten de motor bestuderen en boven hun hoofd de transportbalk raast, vertellen ze: ,,We werken nu twee avonden in de week en soms een enkele zaterdag aan het toestel met een man of 25, en als ik een pessimistische schatting doe denk ik dat we nog anderhalf jaar bezig zijn.”
De VSV-ers zochten naar een vliegtuig met geschiedenis. De Spin, het bekende toestel van Anthony Fokker viel af, omdat Fokker die toen net zelf ging restaureren. Dus gingen ze op zoek naar een ander toestel uit die tijd. ,,Voorwaarde was wel dat er complete tekeningen aanwezig waren”, vertelt Van Tilborg, ,,anders was het helemaal een onmogelijke zaak geweest. De bouwtekeningen van de Lambach HL-II leken toen compleet.”
Bakker neemt het over: ,,De ontwerper, Hugo Lambach, was Delftenaar, een werktuigbouwer. Rond 1930 ontwierp hij dit toestel. Het was een opdracht van een aantal zakenlieden. Zij wilden een acrobatiek-toestel om de Duitse heerschappij bij de jaarlijkse acrobatiekwedstrijden te doorbreken. Hugo Lambach moest in een jaar een compleet toestel ontwerpen en bouwen.”
,,Het toestel is opgebouwd uit een stalen vakwerk met houten vleugels. Dat was toendertijd de gebruikelijke manier om te bouwen. Het is een éénpersoons dubbeldekker zoals zoveel stuntvliegtuigen. Op dit moment zijn we bezig met de afwerkfase. De vleugels zijn gereed, het frame is af en alle instrumenten zijn aangebracht. Nu moeten we het frame nog bedekken; dat moet deze week af zijn”, vertelt Van Tilborg die wijst naar de enige nog kale kant van het vliegtuig.
Certificaat
Bij de start van de bouw is gesteld dat de Lambach zo authentiek mogelijk moet worden. Bakker: ,,Alleen op de plaatsen waar het ècht niet anders kon, als het bijvoorbeeld veel goedkoper is om hedendaagse materialen te gebruiken, zijn weafgeweken. De bekleding van het frame was oorspronkelijk van linnen, maar wij hebben ceconite gebruikt, een kunststof. Dat is goedkoper en vraagt veel minder onderhoud.” Bakker vult aan: ,,Andere onderdelen zijn gewoonweg niet meer te krijgen, of stonden niet aangegeven op de bouwtekening, zoals de ophanging van de stoel. Dan moesten we zelf ontwerpen en berekeningen maken.”
,,En natuurlijk moesten we rekening houden met de eisen van de Rijks Luchtvaart Dienst”, waarschuwt Van Tilborg. ,,Het staal dat gebruikt wordt voor het frame was vroeger simpel koolstofstaal. Daar is in de loop der jaren een andere, betere staalsoort voor in de plaats gekomen. De RLD heeft die techniek verplicht gesteld voor dit soort toestellen. Wij moeten wel voldoen aan hun eisen, anders raken we onze bouwvergunning kwijt.”
,,Ja, elke bouwfase van het toestel moet gecertificeerd worden. Dat wil zeggen dat voor ieder onderdeel een certificaat wordt uitgegeven door de RLD. De RLD moet de onderdelen goedkeuren. Die certificaten zijn nodig om een bewijs van luchtwaardigheid te kunnen krijgen als het toestel af is”, aldus Van Tilborg. ,,Een ander voorbeeld is het brandschot tussen de motor in de punt, en de rest van het toestel. In het origineel was dat een simpele plaat aluminium van een millimeter dik, nu is dat een plaat die bestaat uit twee lagen aluminium met daartussen een laag glasvezels. Dat brandt nooit door. Die nieuwe technieken zijn gewoon verplicht gesteld door de RLD. Daar kan je dus niet onderuit.
Proefstukje
,,Bijna al het bouwwerk wordt door studenten gedaan. Het laswerk van het vakwerk moest gedaan worden door de lasser met RLD-goedkeuring. Sommige metalen delen zijn door andere mensen gedraaid en gefreesd, dat was omdat het anders veel te veel tijd zou gaan kosten.”
,,Ik denk dat er in de afgelopen jaar zo’n 75 studenten gewerkt hebben aan het toestel”, zegt Bakker, die er vanaf de start van de bouw bij is. ,,In vijf jaar zit er natuurlijk een verloop in de mensen die meewerken. Iedereen die mee wil bouwen moest eerst zo’n proefstukje maken van metaal”, Bakker wijst op een metalen plaatje in de vleugel van een paar vierkante centimeter. ,,Bij zo’n klein onderdeel krijg je een idee van de nauwkeurigheid, het gaat hier om tienden van millimeters. Daarna moet je een ander proefstukje maken van, naar eigen keuze, metaal of hout.” Bakker tovert een priegelig bouwpakketje van hout dat net in zijn hand past te voorschijn.
Van Tilborg: ,,Het is de bedoeling dat de kennis die is opgedaan tijdens het bouwen niet verloren gaat. Er zijn plannen voor een vervolgproject op de Lambach. Het gaat het Impuls-project heten. Dat gaat nog een stapje verder dan de Lambach. Nu wordt namelijk ook het hele vliegtuig ontworpen in plaats van uit te gaan van bestaande tekeningen.” Bakker: ,,Als de faculteit meewerkt zijn er wellicht studiepunten te verdienen aan dat nieuwe project. Dan moet je denken aan het doorrekenen of ontwerpen van onderdelen.”
,,De faculteit verleent ons verder medewerking door het beschikbaar stellen van de plek in deze hal. We kunnen gebruikmaken van hun gereedschap en soms doet de instrumentenmakerij wat klein draaiwerk voor ons”, vertelt Bakker. ,,En natuurlijk gebruiken we de praktijkkennis van de hoogleraren als we ergens niet uit kunnen komen. Maar soms valt de interesse van de faculteit me een beetje tegen; ze zouden wel eens vaker mogen komen kijken bij het toestel.”
Balkje
Van Tilborg is verantwoordelijk voor het binnenhalen van de centen. ,,Vijf jaar geleden zegden vier sponsors 7500 gulden toe, maar inmiddels staat de begroting op anderhalve ton. En daar is niet eens de sponsoring in natura in opgenomen. De buizen voor het frame, bijvoorbeeld, hebben we gehad van Fokker. Het hout voor de liggers in de vleugels komt van de faculteit. De werkelijke kosten van het vliegtuig liggen veel hoger. Dat hout bijvoorbeeld is verschrikkelijk duur. Het is spruce, een dennehoutsoort. Dat groeit heel langzaam en moet ontzettend lang liggen voor het gebruikt kan worden. Een balkje van twee meter lang kost je al tienduizend gulden.”
,,Dat is een goed voorbeeld van de manier waarop je gevoel krijgt voor de dimensies die spelen tijdens het bouwen van een vliegtuig”, meent Bakker. ,,Net als het gevoel dat je krijgt voor het aantal onderdelen dat een vliegtuig bevat, of de nauwkeurigheid waarmee je moet werken tijdens het bouwen.”
,,Zo’n Lambach-project is toch de reden waarom je vliegtuigbouwer bent. Lekker ’s avonds of in je vrije tijd bouwen aan een eigen vliegtuig. Dat is gewoon romantiek, om net als in pionierstijd met je eigen handen een toestel te bouwen”, mijmert Bakker.
Uiteindelijk moet de Lambach ooit gaan vliegen. Van Tilborg: ,,Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de Lambach na de eerste vlucht ergens gaat staan wegrotten. Het is nog niet zeker of de studievereniging gaat zorgen voor het onderhoud van het toestel. Één keer in de vijf jaar moet de bekleding van de romp vervangen en de hele zaak overgeverfd worden. Maar als we het niet zelf doen dan schenken we hem aan een vliegvereniging die daarvoor in ruil zorgt voor het onderhoud.” (T.K.)
Arjan Bakker (links) en Robert van Tilborg, ,,gewoon romantiek”
Het was eigenlijk bedoeld als stunt voor het lustrum van 1990, maar het kan wel eens de stunt worden van 1995: het Lambach-project van de studievereniging van Lucht- en Ruimtevaart, Leonardo da Vinci (VSV). Al zo’n vijf jaar wordt er door studenten, in de hal naast de faculteit gebouwd aan een replica van een toestel uit de jaren dertig.
,,In ’89 kwam er vanuit de studievereniging het idee om een vliegtuig te bouwen als stunt voor het lustrum een jaar later. De achterliggende ideologie was om de opgedane theoretische kennis toe te passen in de praktijk. Het toestel moest binnen een jaar af zijn; daar heeft men zich toen dus goed op verkeken”, vertellen Arjan Bakker en Robert van Tilborg, respectievelijk zesde- en vijfdejaars L&R.
Tussen de oude hele en halve toestellen uit de verzameling van de faculteit staat een beetje verborgen hun trots: een halfbekleed dubbeldeks toestel waarvan één van de vier vleugels nog op de werkbank ligt. Terwijl andere studenten de motor bestuderen en boven hun hoofd de transportbalk raast, vertellen ze: ,,We werken nu twee avonden in de week en soms een enkele zaterdag aan het toestel met een man of 25, en als ik een pessimistische schatting doe denk ik dat we nog anderhalf jaar bezig zijn.”
De VSV-ers zochten naar een vliegtuig met geschiedenis. De Spin, het bekende toestel van Anthony Fokker viel af, omdat Fokker die toen net zelf ging restaureren. Dus gingen ze op zoek naar een ander toestel uit die tijd. ,,Voorwaarde was wel dat er complete tekeningen aanwezig waren”, vertelt Van Tilborg, ,,anders was het helemaal een onmogelijke zaak geweest. De bouwtekeningen van de Lambach HL-II leken toen compleet.”
Bakker neemt het over: ,,De ontwerper, Hugo Lambach, was Delftenaar, een werktuigbouwer. Rond 1930 ontwierp hij dit toestel. Het was een opdracht van een aantal zakenlieden. Zij wilden een acrobatiek-toestel om de Duitse heerschappij bij de jaarlijkse acrobatiekwedstrijden te doorbreken. Hugo Lambach moest in een jaar een compleet toestel ontwerpen en bouwen.”
,,Het toestel is opgebouwd uit een stalen vakwerk met houten vleugels. Dat was toendertijd de gebruikelijke manier om te bouwen. Het is een éénpersoons dubbeldekker zoals zoveel stuntvliegtuigen. Op dit moment zijn we bezig met de afwerkfase. De vleugels zijn gereed, het frame is af en alle instrumenten zijn aangebracht. Nu moeten we het frame nog bedekken; dat moet deze week af zijn”, vertelt Van Tilborg die wijst naar de enige nog kale kant van het vliegtuig.
Certificaat
Bij de start van de bouw is gesteld dat de Lambach zo authentiek mogelijk moet worden. Bakker: ,,Alleen op de plaatsen waar het ècht niet anders kon, als het bijvoorbeeld veel goedkoper is om hedendaagse materialen te gebruiken, zijn weafgeweken. De bekleding van het frame was oorspronkelijk van linnen, maar wij hebben ceconite gebruikt, een kunststof. Dat is goedkoper en vraagt veel minder onderhoud.” Bakker vult aan: ,,Andere onderdelen zijn gewoonweg niet meer te krijgen, of stonden niet aangegeven op de bouwtekening, zoals de ophanging van de stoel. Dan moesten we zelf ontwerpen en berekeningen maken.”
,,En natuurlijk moesten we rekening houden met de eisen van de Rijks Luchtvaart Dienst”, waarschuwt Van Tilborg. ,,Het staal dat gebruikt wordt voor het frame was vroeger simpel koolstofstaal. Daar is in de loop der jaren een andere, betere staalsoort voor in de plaats gekomen. De RLD heeft die techniek verplicht gesteld voor dit soort toestellen. Wij moeten wel voldoen aan hun eisen, anders raken we onze bouwvergunning kwijt.”
,,Ja, elke bouwfase van het toestel moet gecertificeerd worden. Dat wil zeggen dat voor ieder onderdeel een certificaat wordt uitgegeven door de RLD. De RLD moet de onderdelen goedkeuren. Die certificaten zijn nodig om een bewijs van luchtwaardigheid te kunnen krijgen als het toestel af is”, aldus Van Tilborg. ,,Een ander voorbeeld is het brandschot tussen de motor in de punt, en de rest van het toestel. In het origineel was dat een simpele plaat aluminium van een millimeter dik, nu is dat een plaat die bestaat uit twee lagen aluminium met daartussen een laag glasvezels. Dat brandt nooit door. Die nieuwe technieken zijn gewoon verplicht gesteld door de RLD. Daar kan je dus niet onderuit.
Proefstukje
,,Bijna al het bouwwerk wordt door studenten gedaan. Het laswerk van het vakwerk moest gedaan worden door de lasser met RLD-goedkeuring. Sommige metalen delen zijn door andere mensen gedraaid en gefreesd, dat was omdat het anders veel te veel tijd zou gaan kosten.”
,,Ik denk dat er in de afgelopen jaar zo’n 75 studenten gewerkt hebben aan het toestel”, zegt Bakker, die er vanaf de start van de bouw bij is. ,,In vijf jaar zit er natuurlijk een verloop in de mensen die meewerken. Iedereen die mee wil bouwen moest eerst zo’n proefstukje maken van metaal”, Bakker wijst op een metalen plaatje in de vleugel van een paar vierkante centimeter. ,,Bij zo’n klein onderdeel krijg je een idee van de nauwkeurigheid, het gaat hier om tienden van millimeters. Daarna moet je een ander proefstukje maken van, naar eigen keuze, metaal of hout.” Bakker tovert een priegelig bouwpakketje van hout dat net in zijn hand past te voorschijn.
Van Tilborg: ,,Het is de bedoeling dat de kennis die is opgedaan tijdens het bouwen niet verloren gaat. Er zijn plannen voor een vervolgproject op de Lambach. Het gaat het Impuls-project heten. Dat gaat nog een stapje verder dan de Lambach. Nu wordt namelijk ook het hele vliegtuig ontworpen in plaats van uit te gaan van bestaande tekeningen.” Bakker: ,,Als de faculteit meewerkt zijn er wellicht studiepunten te verdienen aan dat nieuwe project. Dan moet je denken aan het doorrekenen of ontwerpen van onderdelen.”
,,De faculteit verleent ons verder medewerking door het beschikbaar stellen van de plek in deze hal. We kunnen gebruikmaken van hun gereedschap en soms doet de instrumentenmakerij wat klein draaiwerk voor ons”, vertelt Bakker. ,,En natuurlijk gebruiken we de praktijkkennis van de hoogleraren als we ergens niet uit kunnen komen. Maar soms valt de interesse van de faculteit me een beetje tegen; ze zouden wel eens vaker mogen komen kijken bij het toestel.”
Balkje
Van Tilborg is verantwoordelijk voor het binnenhalen van de centen. ,,Vijf jaar geleden zegden vier sponsors 7500 gulden toe, maar inmiddels staat de begroting op anderhalve ton. En daar is niet eens de sponsoring in natura in opgenomen. De buizen voor het frame, bijvoorbeeld, hebben we gehad van Fokker. Het hout voor de liggers in de vleugels komt van de faculteit. De werkelijke kosten van het vliegtuig liggen veel hoger. Dat hout bijvoorbeeld is verschrikkelijk duur. Het is spruce, een dennehoutsoort. Dat groeit heel langzaam en moet ontzettend lang liggen voor het gebruikt kan worden. Een balkje van twee meter lang kost je al tienduizend gulden.”
,,Dat is een goed voorbeeld van de manier waarop je gevoel krijgt voor de dimensies die spelen tijdens het bouwen van een vliegtuig”, meent Bakker. ,,Net als het gevoel dat je krijgt voor het aantal onderdelen dat een vliegtuig bevat, of de nauwkeurigheid waarmee je moet werken tijdens het bouwen.”
,,Zo’n Lambach-project is toch de reden waarom je vliegtuigbouwer bent. Lekker ’s avonds of in je vrije tijd bouwen aan een eigen vliegtuig. Dat is gewoon romantiek, om net als in pionierstijd met je eigen handen een toestel te bouwen”, mijmert Bakker.
Uiteindelijk moet de Lambach ooit gaan vliegen. Van Tilborg: ,,Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de Lambach na de eerste vlucht ergens gaat staan wegrotten. Het is nog niet zeker of de studievereniging gaat zorgen voor het onderhoud van het toestel. Één keer in de vijf jaar moet de bekleding van de romp vervangen en de hele zaak overgeverfd worden. Maar als we het niet zelf doen dan schenken we hem aan een vliegvereniging die daarvoor in ruil zorgt voor het onderhoud.” (T.K.)
Arjan Bakker (links) en Robert van Tilborg, ,,gewoon romantiek”
Comments are closed.