Campus

Kunstzinnige benadering van een woest, verlaten landschap

Onder de titel ‘Exploring the Darklands’ vindt volgende week op de faculteit Bouwkunde de jaarlijkse editie plaats van het International Design Seminar (INDESEM).

Ruim honderd studenten uit diverse landen zullen zich buigen over een thematische ontwerpopgave voor woeste, verlaten landschappen. Naast deze workshops zijn er tentoonstellingen, lezingen en een excursie naar Rotterdam en de Maasvlakte.

Er zijn weinig gebieden op aarde die vrij zijn gebleven van menselijke invloeden, zodat het natuurlijke landschap, als je daar al van kunt spreken, in ras tempo verdwijnt. Toch zijn er nog een aantal plekken die weinig van hun onherbergzaamheid hebben verloren. Zes van deze lokaties zijn dit jaar door de INDESEM-commissie uitgekozen om als inspiratiebron te dienen voor een ontwerpopgave: de Sahara, Antartica, Paaseiland, het Amazone-gebied, de Stille Oceaan en de Arizona meteorietkrater.

,,Bijna niemand is er geweest, iedereen heeft er beelden bij, en de gebieden zelf zijn even overweldigend als mysterieus”, meent zevendejaars bouwkunde-student Pelle Poiesz. Als voorzitter van INDESEM 1996 benadrukt hij dat het tijdens de acht workshops niet gaat om reële planning. Het idee is veeleer dat de deelnemers zich vanuit een andere invalshoek bezighouden met een ontwerpopgave.

Normaal gesproken leren bouwkunde-studenten ontwerpen in een geciviliseerde omgeving op basis van programma-eisen. Poiesz: ,,Voor de verandering wordt nu gekozen voor een kunstzinnige benadering. Kunstenaars vertalen hun inspiratie meestal in beelden, terwijl architecten uitgaan van een programma. In het seminar krijgen de deelnemende studenten dezelfde creatieve vrijheid als kunstenaars. Wat ze daarvoor nodig hebben is een inspirerende omgeving.”

De al genoemde landschappen die tot inspiratie dienen hebben de titel ‘Darklands’ meegekregen, een niet bestaande naam ontleend aan de gelijknamige song van de band The Jesus and Marychain. De deelnemers maken zelf een keuze voor één van de gebieden op grond van hun eigen fascinatie. Ook dat komt in de studie niet voor. ,,Je kiest altijd iets dat tijdens je studieloopbaan op je weg ligt”, aldus Poiesz. ,,En meestal schrijf je je in voor een bepaalde begeleider. In dit geval is dat niet zo, want de deelnemers weten vantevoren niet wie welk project gaat begeleiden.”
Oase

Onder de begeleiders zijn zowel architecten als kunstenaars. Volgens Poiesz zijn in het vooroverleg met de organisatie en de begeleiders, waaronder Herman Hertzberger, die al heel lang bij INDESEM is betrokken, Arne van Herk en Barbara van Loon, al een aantal ideeën geopperd die een indruk geven van mogelijke ontwerpopgaven. ,,Winy Maas van MVRDV kwam bijvoorbeeld met het idee van een oase in de woestijn. Hij wilde kijken of je daar ondergronds kunt bouwen, want dan kun je gebruik maken van de koelte van de grond. Dat is een heelpraktisch voorbeeld, maar dat hoeft niet.”

Er is een aantal criteria opgesteld waaraan de deelnemers zich moeten houden. De belangrijkste zijn dat het gekozen gebied als inspiratiebron moet worden genomen, dat deelname moet leiden tot een project en dat een detail daarvan getoond moet worden. ,,Het moet resulteren in een beeld, en beslist niet ontaarden in lange, filosofische discussies die bijna niemand kan volgen. Dus het ontwerpen staat centraal en niet het filosoferen.”

Om de deelnemers bij de leest te houden, maar ook om elkaar te inspireren, vindt iedere dag na afloop van de workshops een centrale discussie plaats. Daarnaast houden de begeleiders ’s middags een themalezing waarin ze hun visie geven op ‘Darklands’ en op de relatie met hun werk. Ook zullen zogenoemde visiting critics één of meerdere dagen de workshops bezoeken. Sommigen van hen, waaronder Daniel Libeskind, David Chipperfield en Rem Koolhaas, houden ’s avonds lezingen van algemenere aard, die ook toegankelijk zijn voor buitenstaanders.
Tentoonstelling

En dat is nog niet alles, want zondag voorafgaand aan de workshops maken studenten en hun begeleiders een excursie naar Rotterdam en de Maasvlakte, dat in het persbericht wordt omschreven als een gebied met ‘Darkland-trekjes.’ Verder zijn er tijdens het seminar een aantal tentoonstellingen te bezichtigen. Vrijdag 15 maart zal in het Paviljoen van de faculteit Bouwkunde de fototentoonstelling ‘Borderland’ worden geopend waarin Anja de Jong foto’s exposeert die ze vanaf 1992 op verschillende lokaties heeft geschoten.

Haar fotografisch werk wordt dikwijls ingedeeld onder architectuurfotografie. Haar fotografie staat echter niet in dienst van de architectuur, maar vormt een autonoom artistiek genre waarin de architectonische ruimte wordt onderzocht. Functie en locatie van het gebouw zijn ondergeschikt aan de vorm, de lijnen en de lichtval, wat meestal resulteert in formalistische constructies. In haar project ‘Borderland’ verlegde ze haar belangstelling naar het landschap en verkent ze het grensgebied tussen natuur en cultuur.

In de tentoonstellingszaal van de faculteit zal Michiel Verheggen werk exposeren. Hij maakt enorme panelen met gebruik van geluid. Verder loopt er ook nog de tentoonstelling ‘Exploring the Darklands’ die in beeld en tekst een representatie geven van de zes geselecteerde ‘darklands’.

Kortom, een week boordevol activiteiten. ,,Tegenwoordig moet je je heel snel door je studie heenwerken”, zegt Poiesz. ,,De nadruk ligt op een wetenschappelijke, programmatische manier van ontwerpen. Tijdens dit seminar hebben de deelnemers meer vrijheid. Het is grappig dat de begeleiders dit ook belangrijk vinden. Juist doordat je op een andere manier een ontwerpopgave benaderd, kunnen je ogen worden geopend. Maar het is ook een beetje een experiment.”

INDESEM 1996 vindt plaats van 17 t/m 22 maart op de faculteit bouwkunde. Op een billboard in de hal worden de verschillendeactiviteiten aangekondigd. Kaartjes voor de avondlezingen kunnen telefonisch worden gereserveerd: 015-2783069.


Figuur 1 Het fotoproject ‘Borderland’ van Anja de Jong, een verkenning van het grensgebied tussen natuur en cultuur

Mannus van der Laan

Onder de titel ‘Exploring the Darklands’ vindt volgende week op de faculteit Bouwkunde de jaarlijkse editie plaats van het International Design Seminar (INDESEM). Ruim honderd studenten uit diverse landen zullen zich buigen over een thematische ontwerpopgave voor woeste, verlaten landschappen. Naast deze workshops zijn er tentoonstellingen, lezingen en een excursie naar Rotterdam en de Maasvlakte.

Er zijn weinig gebieden op aarde die vrij zijn gebleven van menselijke invloeden, zodat het natuurlijke landschap, als je daar al van kunt spreken, in ras tempo verdwijnt. Toch zijn er nog een aantal plekken die weinig van hun onherbergzaamheid hebben verloren. Zes van deze lokaties zijn dit jaar door de INDESEM-commissie uitgekozen om als inspiratiebron te dienen voor een ontwerpopgave: de Sahara, Antartica, Paaseiland, het Amazone-gebied, de Stille Oceaan en de Arizona meteorietkrater.

,,Bijna niemand is er geweest, iedereen heeft er beelden bij, en de gebieden zelf zijn even overweldigend als mysterieus”, meent zevendejaars bouwkunde-student Pelle Poiesz. Als voorzitter van INDESEM 1996 benadrukt hij dat het tijdens de acht workshops niet gaat om reële planning. Het idee is veeleer dat de deelnemers zich vanuit een andere invalshoek bezighouden met een ontwerpopgave.

Normaal gesproken leren bouwkunde-studenten ontwerpen in een geciviliseerde omgeving op basis van programma-eisen. Poiesz: ,,Voor de verandering wordt nu gekozen voor een kunstzinnige benadering. Kunstenaars vertalen hun inspiratie meestal in beelden, terwijl architecten uitgaan van een programma. In het seminar krijgen de deelnemende studenten dezelfde creatieve vrijheid als kunstenaars. Wat ze daarvoor nodig hebben is een inspirerende omgeving.”

De al genoemde landschappen die tot inspiratie dienen hebben de titel ‘Darklands’ meegekregen, een niet bestaande naam ontleend aan de gelijknamige song van de band The Jesus and Marychain. De deelnemers maken zelf een keuze voor één van de gebieden op grond van hun eigen fascinatie. Ook dat komt in de studie niet voor. ,,Je kiest altijd iets dat tijdens je studieloopbaan op je weg ligt”, aldus Poiesz. ,,En meestal schrijf je je in voor een bepaalde begeleider. In dit geval is dat niet zo, want de deelnemers weten vantevoren niet wie welk project gaat begeleiden.”
Oase

Onder de begeleiders zijn zowel architecten als kunstenaars. Volgens Poiesz zijn in het vooroverleg met de organisatie en de begeleiders, waaronder Herman Hertzberger, die al heel lang bij INDESEM is betrokken, Arne van Herk en Barbara van Loon, al een aantal ideeën geopperd die een indruk geven van mogelijke ontwerpopgaven. ,,Winy Maas van MVRDV kwam bijvoorbeeld met het idee van een oase in de woestijn. Hij wilde kijken of je daar ondergronds kunt bouwen, want dan kun je gebruik maken van de koelte van de grond. Dat is een heelpraktisch voorbeeld, maar dat hoeft niet.”

Er is een aantal criteria opgesteld waaraan de deelnemers zich moeten houden. De belangrijkste zijn dat het gekozen gebied als inspiratiebron moet worden genomen, dat deelname moet leiden tot een project en dat een detail daarvan getoond moet worden. ,,Het moet resulteren in een beeld, en beslist niet ontaarden in lange, filosofische discussies die bijna niemand kan volgen. Dus het ontwerpen staat centraal en niet het filosoferen.”

Om de deelnemers bij de leest te houden, maar ook om elkaar te inspireren, vindt iedere dag na afloop van de workshops een centrale discussie plaats. Daarnaast houden de begeleiders ’s middags een themalezing waarin ze hun visie geven op ‘Darklands’ en op de relatie met hun werk. Ook zullen zogenoemde visiting critics één of meerdere dagen de workshops bezoeken. Sommigen van hen, waaronder Daniel Libeskind, David Chipperfield en Rem Koolhaas, houden ’s avonds lezingen van algemenere aard, die ook toegankelijk zijn voor buitenstaanders.
Tentoonstelling

En dat is nog niet alles, want zondag voorafgaand aan de workshops maken studenten en hun begeleiders een excursie naar Rotterdam en de Maasvlakte, dat in het persbericht wordt omschreven als een gebied met ‘Darkland-trekjes.’ Verder zijn er tijdens het seminar een aantal tentoonstellingen te bezichtigen. Vrijdag 15 maart zal in het Paviljoen van de faculteit Bouwkunde de fototentoonstelling ‘Borderland’ worden geopend waarin Anja de Jong foto’s exposeert die ze vanaf 1992 op verschillende lokaties heeft geschoten.

Haar fotografisch werk wordt dikwijls ingedeeld onder architectuurfotografie. Haar fotografie staat echter niet in dienst van de architectuur, maar vormt een autonoom artistiek genre waarin de architectonische ruimte wordt onderzocht. Functie en locatie van het gebouw zijn ondergeschikt aan de vorm, de lijnen en de lichtval, wat meestal resulteert in formalistische constructies. In haar project ‘Borderland’ verlegde ze haar belangstelling naar het landschap en verkent ze het grensgebied tussen natuur en cultuur.

In de tentoonstellingszaal van de faculteit zal Michiel Verheggen werk exposeren. Hij maakt enorme panelen met gebruik van geluid. Verder loopt er ook nog de tentoonstelling ‘Exploring the Darklands’ die in beeld en tekst een representatie geven van de zes geselecteerde ‘darklands’.

Kortom, een week boordevol activiteiten. ,,Tegenwoordig moet je je heel snel door je studie heenwerken”, zegt Poiesz. ,,De nadruk ligt op een wetenschappelijke, programmatische manier van ontwerpen. Tijdens dit seminar hebben de deelnemers meer vrijheid. Het is grappig dat de begeleiders dit ook belangrijk vinden. Juist doordat je op een andere manier een ontwerpopgave benaderd, kunnen je ogen worden geopend. Maar het is ook een beetje een experiment.”

INDESEM 1996 vindt plaats van 17 t/m 22 maart op de faculteit bouwkunde. Op een billboard in de hal worden de verschillendeactiviteiten aangekondigd. Kaartjes voor de avondlezingen kunnen telefonisch worden gereserveerd: 015-2783069.


Figuur 1 Het fotoproject ‘Borderland’ van Anja de Jong, een verkenning van het grensgebied tussen natuur en cultuur

Mannus van der Laan

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.