Kantje-boord-opleiding toch maar één jaar respijt

Tot voor kort kende de kwaliteitskeuring in het hoger onderwijs geen herkansingen. Opleidingen zijn goed of niet, en wie niet door de keuring komt moet de tent meteen sluiten. Dat heeft een ongewenst gevolg: uit angst vegen opleidingen hun zwakke punten zo veel mogelijk onder het tapijt. Bovendien deinzen visitatiepanels er voor terug om een onvoldoende te geven. Dat speelde mogelijk een rol bij de vier Inholland-opleidingen waarvan het eindniveau onlangs niet in orde bleek. Deze opleidingen waren tussen 2005 en 2007 nog goedgekeurd.

De zogenoemde verbeterfunctie van de keuring moet daarom omhoog, vindt de NVAO, en ook staatssecretaris Zijlstra gaf zijn zegen aan een ‘herstelperiode’ in de nieuwe ronde van kwaliteitskeuringen. In de wet staat nu dat de NVAO kan besluiten om opleidingen die niet al te slecht zijn, twee jaar hersteltijd te geven.

Maar nu blijkt dat de NVAO liever geen gebruik maakt van die mogelijkheid als de toetsing of het eindniveau van een opleiding in het geding is. Dan is een herstelperiode van een jaar lang genoeg, vindt ze. “Meer hersteltijd op dit belangrijke kwaliteitsonderdeel wordt niet rechtvaardig bevonden”, legt staatssecretaris Zijlstra aan de Tweede Kamer uit. “Het kabinet deelt dit oordeel.”

“Als zulke opleidingen twee jaar de tijd krijgen, zouden te veel studenten afstuderen op een onvoldoende niveau”, licht een woordvoerder van de NVAO toe. “Op deze punten moeten opleidingen zich sneller herpakken.”

Het verzoek komt na een bericht in de Volkskrant van zaterdag 10 juli. Uit gesprekken met betrokkenen en uit interne documenten zou blijken dat ouderejaars van de opleiding media entertainment management (MEM) hun diploma min of meer cadeau kregen via een speciale, ‘geheime’ afstudeerroute. Studieachterstanden zouden zijn kwijtgescholden en eerder afgekeurde afstudeerscripties alsnog goedgekeurd. Volgens de Volkskrant werden de afgelopen twee jaar circa 250 studenten op deze manier aan een diploma geholpen.

Stuwmeerstudenten

De afstudeerroute zou hebben bestaan tussen maart 2008 en mei 2010, totdat de examencommissie van de opleiding er – na klachten van studenten – een eind aan maakte. De Volkskrant citeert uit een brief die het opleidingsmanagement van MEM op 11 juni aan de medewerkers stuurde. Daarin werd bevestigd dat er een speciaal traject was voor ‘stuwmeerstudenten’, maar werd stellig ontkend dat er aan hen lagere eisen zouden zijn gesteld.

Consequenties

Bestuursvoorzitter Geert Dales van InHolland liet weten dat Inholland, net als andere hogescholen, speciale trajecten voor ouderejaars kent, maar hij ontkende dat deze gematst zijn. Intussen heeft hij oud-burgemeester Gerd Leers van Maastricht verzocht niet alleen de gang van zaken bij MEM, maar bij alle opleidingen van Inholland te onderzoeken. “Mocht er ook maar iets van deze aantijgingen waar zijn, dan zal dat uiteraard tot ernstige consequenties leiden”, aldus Dales in een verklaring.

Perverse financiering

SP-kamerlid Jasper van Dijk heeft vandaag vragen gesteld aan de minister van Onderwijs. Hij wil weten wat er waar is van de beschuldigingen en wijst op de in zijn ogen perverse financiering van het hoger onderwijs. Hbo-opleidingen lopen een diplomabonus van tienduizend euro per niet-afgestudeerde mis.

Genade-zesjes

Vorige week werd bekend dat het lang verwachte nieuwe bekostigingsstelsel voor het hoger onderwijs in 2011 definitief wordt ingevoerd. Universiteiten en hogescholen krijgen hun geld voortaan op grond van het aantal ingeschreven studenten binnen de toegestane studieduur (zestig procent), het aantal uitgereikte diploma’s (twintig procent) en een vaste toelage (eveneens twintig procent). De diplomabonus wordt daarmee bijna drie keer lager dan tot nog toe in het hbo. De prikkel om genade-zesjes uit te delen wordt daarmee verkleind.

Fraude

Het nieuwe bekostigingssysteem kan mede worden gezien als antwoord op de grootschalige hbo-fraude die in 2001 aan het licht kwam. Verschillende hogescholen ontvingen toen samen ongeveer honderd miljoen euro subsidie voor studenten die feitelijk niet bij hen studeerden.

Inflatie

In 2004 verscheen een rapport van de Onderwijsraad waarin gesteld werd dat de diploma’s in het hoger onderwijs aan inflatie onderhevig zijn. Volgens de Raad was de financiële diplomabonus die instellingen krijgen voor uitstromende studenten daar grotendeels de oorzaak van. In 2006 bevestigde de Onderwijsinspectie dat beeld. Diploma’s in het hoger onderwijs werden lang niet altijd terecht verleend, waardoor de betrouwbaarheid van de getuigschriften onder druk staat. Vooral in het hbo zou nog wel eens een loopje worden genomen met de regels.

Toenmalig staatssecretaris Rutte van Onderwijs hoopte de problemen op te lossen met het een nieuw bekostigingsstelsel op basis van leerrechten. Minister Plasterk schoot dit bij zijn aantreden onmiddellijk af en kwam met zijn bovengenoemde eigen voorstel. Dat in 2011 zal worden ingevoerd.