Journalist Cursor spant rechtszaak aan tegen TU Eindhoven

In het 47 pagina’s tellende rapport zijn er op vijf plekken zinsdelen zwartgelakt. Volgens advocaat Martine Lem, die redacteur Spoor bijstaat, gaat het om cruciale informatie: “Zonder volledige publicatie gaat een deel van de context van het rapport verloren”, zegt ze tegen Cursor.

Aanleiding voor het rapport is een melding van censuur door het college van bestuur (cvb) die Spoor in juni 2023 deed. Toenmalig hoofdredacteur Han Konings zou zich volgens Spoor niet vrij hebben gevoeld om een kritisch artikel van haar hand te publiceren, mede doordat het cvb druk op hem zou hebben uitgeoefend. Toen Spoor haar melding deed, speelde er al langer een conflict tussen Cursor en het cvb. Er kwam landelijke aandacht voor toen het medium op zwart ging nadat het cvb Konings op non-actief had gesteld.

Onregelmatigheden

In het onlangs openbaar gemaakte rapport concludeert de commissie van de TU Eindhoven na een onderzoek van elf maanden dat de melding van Spoor gegrond is. Hoewel er volgens de commissie geen sprake is van ‘onevenredige bemoeienis vooraf’ of ‘stelselmatige censuur’ waren er ‘onregelmatigheden’ en ‘een misstand’. Het cvb krijgt onder meer het advies om ‘professionele afstand’ te houden van de inhoudelijke journalistiek.

• Wil je weten wat er precies is gebeurd? Cursor zette de gebeurtenissen van afgelopen jaren op een rij.

In het rapport komen meerdere casussen voorbij, waaronder de gebeurtenissen in juni 2021 rondom een reeks artikelen over sociale onveiligheid op de Eindhovense onderwijsinstelling. Het laatste artikel in die reeks, waarin een anonieme promovendus vertelt dat hij is gechanteerd, leidt vlak voor publicatie tot een clash tussen Konings en cvb-voorzitter Robert-Jan Smits. Volgens het onderzoeksrapport krijgt Konings in een gesprek met het cvb te horen dat hij een ‘gebrekkig moreel kompas’ heeft en dat hij wordt ‘uitgekotst’ door het college van bestuur. Konings besluit het derde artikel niet te publiceren, maar tussen hem en het cvb komt het niet meer goed.

‘Er is erkenning gekomen dat we als redactie te veel zijn tegengewerkt in onze vrije berichtgeving’

Gepasseerd

In het rapport is ook te lezen hoe het cvb Konings passeerde toen hij nieuwe leden wilde benoemen voor de redactieraad, een orgaan dat toeziet op het journalistiek handelen van Cursor. Het cvb wees de voordrachten van Konings af om vervolgens eigen benoemingen te doen. Volgens het redactiestatuut was het cvb daartoe gerechtigd. Wel weken deze handelingen af ‘van de werkwijze in de voorgaande jaren’.

In een interview met Villamedia vertelt interim-hoofdredacteur Roy op het Veld dat dat redactiestatuut de bron is van het conflict. Het statuut vermeldde dat Cursor de ‘belangen van de universiteit’ moest meewegen bij publicaties. Voor de redactie betekende dit dat zij journalistiek onafhankelijk kon opereren. “Maar ‘het belang van de universiteit’ kun je het ook interpreteren vanuit de reputatie van de instelling”, aldus Op het Veld. Voor het cvb betekende dit dat de redactie ‘nooit in absolute zin onafhankelijk kan functioneren zoals een algemeen dagblad’. In het nieuwe redactiestatuut dat in de maak is, is de zin over het belang van de universiteit vervangen voor de boodschap dat de redactie dienstbaar is aan de hele TU-gemeenschap, zegt Op het Veld.

Tevreden

Hoewel ze zich verzet tegen de zwartgelakte passages, is Spoor tevreden over de conclusies van het onderzoek. In een verklaring op LinkedIn schrijft ze: ‘Er is erkenning gekomen dat we als redactie te veel zijn tegen gewerkt in onze vrije berichtgeving door de Technische Universiteit Eindhoven evenals dat er door het bestuur en in het verlengde daarvan de werkgever een sociaal onveilige werkomgeving is gecreëerd en er onvoldoende is gedaan die te stoppen.’

Het cvb van TU Eindhoven zegt in een reactie aan Cursor ‘de aanbevelingen, die een steun in de rug zijn voor de weg die we al even zijn ingeslagen met Cursor’ te verwelkomen. ‘Ook benadrukt het cvb graag de conclusie dat er geen sprake was van stelselmatige censuur of onevenredige bemoeienis.’

De redactie van Delta raakte in april in een soortgelijke situatie verzeild na publicatie van een onderzoeksartikel over het Innovation & Impact Centre van de TU Delft. Na een juridische sommatie, waarin hoofdredacteur Saskia Bonger persoonlijk financieel aansprakelijk werd gesteld voor eventuele schade, haalde de redactie dat artikel onder protest offline. Momenteel werkt de redactie aan een spoedige herpublicatie, begeleid door een artikel over de gang van zaken.