‘Je kunt als crisis onderzoeker niet aan de kant blijven staan’

Het Landelijk Operationeel Team Corona (LOT-C) is vorige week opgezet. Waarom was dat?
“Dit team vormt de  verbinding tussen de regionale veiligheidsregio’s, instellingen en organisaties, en de landelijke organisaties. Het team adviseert op inhoudelijk vlak en ondersteunt de operationele diensten om bijvoorbeeld vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. We zijn een verbindend element tussen regio’s, maar ook van regio’s naar nationaal en omgekeerd.”

Ik zag dat brandweer en politie betrokken zijn. Wie nog meer?
“Op dit moment hebben we mensen van politie, defensie, brandweer, veiligheidsregio‘s en geneeskundige diensten. We hebben ook TNO als kennisinstelling aan boord en ik zit hier namens de TU Delft. Dat is geen volledige opsomming, maar het geeft een indruk.”

Op de TU bestudeert u informatiemanagement bij rampen en crises. Wat is uw rol binnen het LOT-C?
“Het gaat vooral om het aanbrengen van structuur. Er zijn heel veel organisaties bij de coronacrisis betrokken, en heel veel instellingen. Anderzijds zijn er veel mensen die dingen willen weten. Het is aan ons om structuur aan te brengen in de informatiestromen. Dat is voor een deel technisch, maar grotendeels gaat het om denken in raamwerken en structuren. Het is alsof je een bak lego omkiepert en dat moet gaan sorteren. Hoe ga je dat doen? En zeker als er allemaal mensen in- en uitlopen die blokjes komen halen en brengen.”

‘Ik leer nu in de praktijk wat wel en niet werkt’

Hoe zorgen jullie ervoor dat de communicatie eenduidig blijft met al die partijen?
“We werken met allerlei verschillende disciplines, maar naar buiten toe moet dat een compleet en helder beeld worden. Je hebt input, verwerking en output. We krijgen informatie van huisartsen, bedrijven die hulp aanbieden en overheidsinstellingen. Soms in e-mails en soms als spreadsheets. Die informatie moet verwerkt worden. Daarvoor is een raamwerk nodig: een proces dat bepaalt waar we de informatie moeten plaatsen. Voor de output moet je eerst weten aan welke informatie behoefte is, zodat je de gegevens kunt filteren en bundelen. Andersom kan het zijn dat er een informatiebehoefte is, maar dat wij geen gegevens hebben. Dan moeten we daar actief naar op zoek.” 

Het hoofdkwartier zit in Zeist. Hoe vaak komen jullie bijeen?
“Er lopen hier continu mensen in en uit. We houden ons aan de afstandsregels, en zorgen dat er niet meer mensen zijn dan nodig. Voor het maken van de informatiestructuren is er overleg nodig dat hier plaatsvindt. Maar het grootste deel van de mensen in het team werkt op afstand en zit elders. Het verzamelen en verwerken van de informatie gebeurt gedistribueerd door heel Nederland.” 

Op uw Twitterfoto staan vijf mensen dicht bij elkaar. Wat communiceert dat?
“Dat komt vooral door mijn selfie-camera. In werkelijkheid was de afstand groter dan het lijkt op de foto. In de brandweerkazerne is ruimte genoeg, we wassen vaak de handen en we nemen alle maatregelen in acht.” 

Hoe verhoudt uw taak bij het coronateam zich tot uw werk op de TU?
“Mijn onderzoek en onderwijs verlopen nu goeddeels op afstand. Ik heb met mijn leidinggevende afspraken gemaakt. Wij vinden dat je in de huidige omstandigheden niet aan de zijlijn kunt blijven staan als je zoals ik onderzoek doet naar crisismanagement. Als je de kennis hebt, moet je bijdragen als dat kan. Wat mij betreft hoort het werk voor het LOT-C bij mijn onderzoek. Ik leer nu in de praktijk wat wel en niet werkt.” 

Is het in die zin een participerend onderzoek?
“Ja, zeker. Het is gemakkelijk om achteraf een ramp te onderzoeken en te vertellen wat er anders had gemoeten. Maar zoals Rutte al zei, moet je in crisismanagement honderd procent van de beslissingen nemen met vijftig procent van de informatie. In het LOT-C  hebben we beperkte tijd. We moeten gewoon vooruit. Voor mij als onderzoeker is het belangrijk het grotere plaatje te blijven zien van wat er allemaal meespeelt in crisismanagement. Ik kan mijn kennis hier toepassen. Omgekeerd kan ik hier leren waarnaar meer onderzoek gedaan zou moeten worden en hoe we ons onderzoek nuttiger of relevanter kunnen maken.”

• Volg Kenny Meesters op Twitter
• Item NOS over Landelijk Operationeel Team Corona