Iraanse TU’ers: ‘Zeg haar naam: Mahsa Amini’

Meer dan honderd mensen herdachten zondag Mahsa Amini, de 22-jarige vrouw die 20 september werd opgepakt door de Iraanse ‘zedenpolitie’ omdat ze de islamitische kledingvoorschriften zou hebben overtreden en later door politiegeweld om het leven kwam.

Sinds de dood van Amini zijn in verschillende Iraanse steden anti-regeringsprotesten uitgebroken. Mensen gaan de straat op om te demonstreren tegen de stelselmatige onderdrukking van vrouwen. De protesten worden door de regering met geweld beantwoord: naar verluidt zijn al tientallen mensen gedood tijdens confrontaties met politie en ordetroepen.

Vreedzaam protest
Het contrast met de herdenking op de Markt zondag was groot. Omringd door kaarsen hielden deelnemers in stilte borden omhoog met daarop teksten als ‘Iranian Lives Matter’. “De herdenking voelde wat dat betreft als een vreedzaam protest”, aldus een van de organisatoren. De TU-studente blijft uit veiligheidsoverwegingen liever anoniem. Ze vreest voor haar familie in Iran en een mogelijke gevangenisstraf als ze terugkeert naar haar vaderland.

‘We willen een stem geven aan de Iraanse vrouwen’

“Ik ben opgegroeid in Iran en heb van jongs af aan te maken gehad met ongelijkheid”, vertelt ze. “Alle scholen zijn tot aan de universiteit gescheiden. Meisjes moeten vanaf hun zesde een hijab (een hoofddoek, red.) dragen als ze naar de basisschool gaan en in het openbaar als ze negen jaar worden. Als een vrouw een hijab draagt, maar niet binnen de kledingvoorschriften van de overheid, kan ze gearresteerd worden door de ‘zedenpolitie’.

Ook de TU-studente werd al eens opgepakt. “Ondanks dat ik sober was gekleed en mijn haar bedekte.” Op de vraag waarom ze werd gearresteerd kreeg ze geen antwoord. “Zelfs de politie kon het niet uitleggen.” De gebeurtenis bezorgde haar een ernstig trauma. “Soms, als ik hier in Nederland een politieauto zie, krijg ik een paniekaanval. Ook al weet ik dat ik niets verkeerd heb gedaan.”

Stem van het volk
Voor de studente was de herdenking daarom een manier om een stem te geven aan de mensen in Iran. “We willen dat de wereld weet hoe het regime onschuldige mensen doodt vanwege  ‘persoonlijke keuzes’ zoals het niet dragen van een hijab. We willen een stem geven aan de Iraanse vrouwen, die al meer dan veertig jaar worden onderdrukt en nu strijden voor hun rechten.”

^{Foto’s van Mahsa Amini omringd door bloemen en kaarsen. (Foto: Organisatie Herdenking Mahsa Amini)}

De protesten in Iran zijn niet alleen van deze tijd, benadrukt ze. Zo mondde een vrouwenmars op 8 maart 1979, Internationale Vrouwendag, uit in protesten tegen de onderdrukking van vrouwen en het verplicht moeten dragen van een hijab. Tijdens de herdenking op de Markt in Delft hielden mensen foto’s vast die een tijdlijn vormden van alle protesten die in de loop der jaren hebben plaatsgevonden. “Met foto’s van iconische vrouwen die een sleutelrol spelen in de strijd voor vrijheid, zoals Mahsa Amini”, vertelt de TU-studente.

Hartverwarmend
De studenten waren zondag verrast door de grote opkomst – er waren meer dan honderd mensen aanwezig. “We weten dat er op de TU Delft studenten, promovendi en postdocs zijn die het huidige regime steunen, dus we dachten dat er niet veel mensen zouden komen. Maar omdat de situatie in Iran steeds ernstiger wordt, denk ik dat mensen zich wilden laten horen. Het was hartverwarmend.”

‘Alle vrouwen, alle mensen, hebben het recht om in vrede en vrijheid te leven’

De solidariteit bleek ook uit het scanderen van verschillende (Engelstalige) slogans zoals ‘Woman! Life! Freedom!’ (‘Vrouw, Leven, Vrijheid’), wat ook tijdens de protesten in Iran wordt geroepen. “Hiermee zeggen we dat alle vrouwen, alle mensen, het recht hebben om in vrede en vrijheid te leven.” Ook ‘Say her name: Mahsa Amini’ (‘Zeg haar naam: Mahsa Amini’) en ‘Be our voice’ (‘Wees onze stem’) waren veel gehoorde leuzen.

Campus
De studenten wilden het evenement aanvankelijk op de TU-campus organiseren, maar kregen van verschillende afdelingen nul op het rekest. “Politieke of religieuze uitingen horen volgens hen niet thuis op de campus. Zelf vinden we dat het meer te maken heeft met vrouwenrechten en vooral met mensenrechten.”

Op woensdag 28 september vond alsnog een herdenking plaats op de campus. Op Freezone D naast de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica brandden studenten en medewerkers samen kaarsen ter ere van Mahsa Amini.