‘Ik voelde dat ik op de goede plek zat’

Portret Antonie van Leeuwenhoek door Jan Verkolje. Bewerking Marjolein van der Veldt.

Maarten Leeuwenhoek, Nanofabricated tips for device-based and double-tip scanning tunneling microscope, 20 februari 2020, promotiebegeleiders dr. S. Gröblacher (Faculteit Technische Natuurwetenschappen TU Delft) en dr. M.P. Allan (Universiteit Leiden).

Zijn er meer mensen die de connectie leggen tussen je achternaam en je werkveld?

“Binnen mijn vak hoor ik het niet zo vaak, behalve als mensen me net leren kennen. Ik heb eens een mailtje uit Amerika gehad van een assistent-professor die een presentatie aan het maken was over Antonie van Leeuwenhoek. Hij had mijn foto gezien en hij zag een gelijkenis. Dat kan ook komen door m’n lange haar en krullen destijds. Hij vroeg of ik familie was.”

En ben je familie?

“Ik denk zelf van wel. Er is een website leeuwenhoek.nl met een stamboom. Die houdt op een gegeven moment op. Ik zou het aan mijn ouders moeten vragen, maar ik denk wel dat ik verwant ben maar ik hecht daar niet zoveel waarde aan.”

Is het toeval dat je de microscopie als onderwerp hebt gekozen?

“Het is geen toeval, maar het staat los van mijn achternaam. Op een moment realiseerde ik me dat ik in Delft zat, de geboorteplaats van Antonie van Leeuwenhoek. Mijn groep werkt aan optica, het vak van Antonie zeg maar. Ik werk aan microscopie, deels in Leiden en deels in Delft, in het Van Leeuwenhoek lab. En ik woon in Leiden vlakbij Naturalis in een regio die Leeuwenhoek heet. Ik kreeg het idee dat ik precies op de goede plek zat.”

Scherpe naald

Leeuwenhoek gebruikte lithografie uit de chiptechnologie om een scherpe naald te maken die gebruikt kan worden als probe, of taster, in de scanning tunneling microscoop. Daarbij tast een naald met atomaire afmetingen het oppervlak van een object af, waardoor de atomaire structuur zichtbaar wordt.

De chipstechnologie stelde hem ook in staat om een dubbele naald te maken die eruitziet als een kroontjespen met een isolerende spleet tussen de naalden. Hiermee kan oppervlaktegeleiding gemeten worden. Mogelijk worden hiermee nieuwe materiaaleigenschappen ontdekt.

Leeuwenhoek gaat na zijn promotie niet verder in de microscopie, en waarschijnlijk ook niet in de academische wereld. Eerst maar eens op reis, en dan op zoek naar een baan waarin hij dichterbij mensen wil komen die zijn werk toepassen.

• Maarten Leeuwenhoek, Nanofabricated tips for device-based and double-tip scanning tunneling microscope, 20 februari 2020, promotiebegeleiders dr. S. Gröblacher (Faculteit Technische Natuurwetenschappen TU Delft) en dr. M.P. Allan (Universiteit Leiden).