‘Ik mis alleen mijn boeken’

Het Massachusetts Institute of Technology (MIT) wordt geacht het walhalla te zijn voor de techneut met liefde voor onderzoek. Je kunt je dus afvragen waarom iemand daarvandaan weg zou trekken om elders aan de slag te gaan. Laat staan dat iemand vrijwillig zijn sabbatical leave zou gebruiken om in het winderige en natte Nederland neer te strijken.

Ashford zit al 25 jaar aan het MIT en is daar de bedenker van het onderzoeksprogramma op het gebied van technologie en beleid, dus dan wil je wel eens wat anders. Bovendien: ,,Toen ik student was, heb ik al eens twee zomers bij het Shell laboratorium in Amsterdam gewerkt. Ook nadien heb ik veel contacten onderhouden in Europa en met name Nederland. Wat me hier bevalt, is de openheid en de bereidheid over gevoelige onderwerpen te praten.”

Hij doet er nog even een schepje bovenop: ,,Nederland is voortdurend met zelfonderzoek bezig. Sociaal bewustzijn staat hier hoog op de agenda. Dat is de reden waarom ik het aangenaam vind om hier te zijn. Het is een hele dynamische omgeving, ook aan de universiteiten.”

Maar wij dachten zelf net dat de Nederlandse universiteiten bijkans verkalkte instituten waren. Ashford: ,,Nou, dan moet je eens aan het MIT komen kijken.” Dan, serieuzer: ,,Laat ik het algemener zeggen. Vergeleken met de universiteiten in Amerika zijn de universiteiten hier echt dynamisch. De bestuurders zijn allemaal bezig met verandering, ik ben nog niemand tegengekomen die zegt: het is goed zoals het is. Misschien dat jullie het van jezelf niet zien, maar het is wel zo.”

,,Wat me ook erg bevalt is het ontbreken van vaststaande geloofssystemen. In Amerika zie je vrijwel alleen nog het marktdenken – als het bedrijfsleven iets doet, moet het wel goed zijn. In Nederland vraagt men zich altijd af of de technologie zich wel in de goede richting beweegt.”

Is er dan helemaal niets dat Ashford mist? Hij denkt diep na, zegt dan: ,,Nee, ik ben hier nu al sinds september en ik kan naar eer en geweten verklaren dat ik hier niets mis dat ik aan het MIT wel heb. Behalve misschien mijn boeken.”
Kruispunt

Ashfords eigen interesses liggen op het gebied van duurzaamheid, technologie, rechten, economie en beleid, kortom op het kruispunt van een aantal vakgebieden. Dat multidisciplinaire kan wat hem betreft niet genoeg bevorderd worden. ,,Zowel aan het MIT als hier in Nederland heb je een zekere scheiding tussen de conventionele wetenschap en de multidisciplinaire benadering.”

,,Ik ben erg ongelukkig met de Balkanisatie van de kennis. Dewetenschap heeft zich steeds verder uitgesplitst in specialismen, en dat heeft veel voordelen gehad, maar het wordt tijd om weer te integreren. Het gaat er tenslotte om de toekomstige generatie uit te rusten met de kennis die nodig is om de problemen op te lossen die wij, de huidige generatie, achterlaten. Dat vraagt om een andere inrichting van de universiteit.”

Ashford gaat het vooral om het ontwikkelen van ‘een portfolio van onderwijspaden’. Waarmee hij bedoelt dat studenten eigenlijk niet hun hele studie lang binnen de muren van hun faculteit mogen blijven. ,,Als je de disciplines scheidt, scheidt je ook de gedachtenwerelden. Studenten moeten mengen met mensen die hun zwaartepunt elders hebben liggen.”

Ashford legt uit: ,,Er bestaan geen chemisch-maatschappelijke problemen. Er zijn maatschappelijke vraagstukken met verschillende aspecten, waarvan er eentje toevallig chemisch kan zijn. Dat betekent dat je je als chemicus niet uitsluitend op dat ene aspect moet storten. En om het totaalbeeld te krijgen, is communicatie met andere disciplines essentieel. Vandaar dat ik denk dat risicovol onderzoek op de kruispunten ondersteuning verdient.”
Tillen

Niet toevallig is Ashford ook gastdocent aan de Erasmus universiteit. Hij trekt de kar voor het duurzaamheidsonderzoek dat Rotterdam en Delft samen van de grond willen tillen. Toch wel ironisch dat juist een buitenstaander dat gedaan krijgt. ,,Misschien is het voor mij juist wel makkelijker”, zegt Ashford. ,,Ik heb niet een koninkrijkje te verdedigen of te veroveren.”

Onder duurzaamheid verstaat Ashford overigens niet alleen milieu, maar ook bijvoorbeeld duurzame werkgelegenheid en sociale structuren. En hij heeft nog meer in huis. Zijn eerste reeks werkcolleges, die maandag van start gaat, heeft regelgeving en technologie als onderwerp. Ashford: ,,Er bestaat bij velen een geloof dat technologische vooruitgang niet gebaat is bij regulering. Aan dat denkbeeld wil ik eens wat schudden.”

De tweede reeks, in mei, gaat over duurzaamheid en globalisering. Ashford wil dan vooral ingaan op de vraag of (inter)nationaal beleid nog in staat is duurzaamheid te ondersteunen. Van hem mag daarbij ook een daadwerkelijk internationale invalshoek verwacht worden. Want niet alleen de wetenschappelijke disciplines praten nauwelijks met elkaar, ook de continenten doen dat niet.

,,Amerikaanse wetenschappers lezen nauwelijks wat hun Europese collega’s doen, en omgekeerd”, aldus Ashford. ,,Terwijl je zo’n enorme rijkdom kunt ontdekken als je daarvoor openstaat. Ik moet dan altijd denken aan die hoogleraar Franse literatuur die voor een tijdschriftartikel naar de bibliotheek van de juridische faculteit moest. Hij is nu een van de meest gerespecteerde hoogleraren in de rechten van Amerika.”

De colleges van prof. Ashford beginnen aanstaande maandag, om drie uur aan het De Vries van Heijst Plantsoen. Meer informatie bij het secretariaat van Technology Assessment.

Het Massachusetts Institute of Technology (MIT) wordt geacht het walhalla te zijn voor de techneut met liefde voor onderzoek. Je kunt je dus afvragen waarom iemand daarvandaan weg zou trekken om elders aan de slag te gaan. Laat staan dat iemand vrijwillig zijn sabbatical leave zou gebruiken om in het winderige en natte Nederland neer te strijken.

Ashford zit al 25 jaar aan het MIT en is daar de bedenker van het onderzoeksprogramma op het gebied van technologie en beleid, dus dan wil je wel eens wat anders. Bovendien: ,,Toen ik student was, heb ik al eens twee zomers bij het Shell laboratorium in Amsterdam gewerkt. Ook nadien heb ik veel contacten onderhouden in Europa en met name Nederland. Wat me hier bevalt, is de openheid en de bereidheid over gevoelige onderwerpen te praten.”

Hij doet er nog even een schepje bovenop: ,,Nederland is voortdurend met zelfonderzoek bezig. Sociaal bewustzijn staat hier hoog op de agenda. Dat is de reden waarom ik het aangenaam vind om hier te zijn. Het is een hele dynamische omgeving, ook aan de universiteiten.”

Maar wij dachten zelf net dat de Nederlandse universiteiten bijkans verkalkte instituten waren. Ashford: ,,Nou, dan moet je eens aan het MIT komen kijken.” Dan, serieuzer: ,,Laat ik het algemener zeggen. Vergeleken met de universiteiten in Amerika zijn de universiteiten hier echt dynamisch. De bestuurders zijn allemaal bezig met verandering, ik ben nog niemand tegengekomen die zegt: het is goed zoals het is. Misschien dat jullie het van jezelf niet zien, maar het is wel zo.”

,,Wat me ook erg bevalt is het ontbreken van vaststaande geloofssystemen. In Amerika zie je vrijwel alleen nog het marktdenken – als het bedrijfsleven iets doet, moet het wel goed zijn. In Nederland vraagt men zich altijd af of de technologie zich wel in de goede richting beweegt.”

Is er dan helemaal niets dat Ashford mist? Hij denkt diep na, zegt dan: ,,Nee, ik ben hier nu al sinds september en ik kan naar eer en geweten verklaren dat ik hier niets mis dat ik aan het MIT wel heb. Behalve misschien mijn boeken.”
Kruispunt

Ashfords eigen interesses liggen op het gebied van duurzaamheid, technologie, rechten, economie en beleid, kortom op het kruispunt van een aantal vakgebieden. Dat multidisciplinaire kan wat hem betreft niet genoeg bevorderd worden. ,,Zowel aan het MIT als hier in Nederland heb je een zekere scheiding tussen de conventionele wetenschap en de multidisciplinaire benadering.”

,,Ik ben erg ongelukkig met de Balkanisatie van de kennis. Dewetenschap heeft zich steeds verder uitgesplitst in specialismen, en dat heeft veel voordelen gehad, maar het wordt tijd om weer te integreren. Het gaat er tenslotte om de toekomstige generatie uit te rusten met de kennis die nodig is om de problemen op te lossen die wij, de huidige generatie, achterlaten. Dat vraagt om een andere inrichting van de universiteit.”

Ashford gaat het vooral om het ontwikkelen van ‘een portfolio van onderwijspaden’. Waarmee hij bedoelt dat studenten eigenlijk niet hun hele studie lang binnen de muren van hun faculteit mogen blijven. ,,Als je de disciplines scheidt, scheidt je ook de gedachtenwerelden. Studenten moeten mengen met mensen die hun zwaartepunt elders hebben liggen.”

Ashford legt uit: ,,Er bestaan geen chemisch-maatschappelijke problemen. Er zijn maatschappelijke vraagstukken met verschillende aspecten, waarvan er eentje toevallig chemisch kan zijn. Dat betekent dat je je als chemicus niet uitsluitend op dat ene aspect moet storten. En om het totaalbeeld te krijgen, is communicatie met andere disciplines essentieel. Vandaar dat ik denk dat risicovol onderzoek op de kruispunten ondersteuning verdient.”
Tillen

Niet toevallig is Ashford ook gastdocent aan de Erasmus universiteit. Hij trekt de kar voor het duurzaamheidsonderzoek dat Rotterdam en Delft samen van de grond willen tillen. Toch wel ironisch dat juist een buitenstaander dat gedaan krijgt. ,,Misschien is het voor mij juist wel makkelijker”, zegt Ashford. ,,Ik heb niet een koninkrijkje te verdedigen of te veroveren.”

Onder duurzaamheid verstaat Ashford overigens niet alleen milieu, maar ook bijvoorbeeld duurzame werkgelegenheid en sociale structuren. En hij heeft nog meer in huis. Zijn eerste reeks werkcolleges, die maandag van start gaat, heeft regelgeving en technologie als onderwerp. Ashford: ,,Er bestaat bij velen een geloof dat technologische vooruitgang niet gebaat is bij regulering. Aan dat denkbeeld wil ik eens wat schudden.”

De tweede reeks, in mei, gaat over duurzaamheid en globalisering. Ashford wil dan vooral ingaan op de vraag of (inter)nationaal beleid nog in staat is duurzaamheid te ondersteunen. Van hem mag daarbij ook een daadwerkelijk internationale invalshoek verwacht worden. Want niet alleen de wetenschappelijke disciplines praten nauwelijks met elkaar, ook de continenten doen dat niet.

,,Amerikaanse wetenschappers lezen nauwelijks wat hun Europese collega’s doen, en omgekeerd”, aldus Ashford. ,,Terwijl je zo’n enorme rijkdom kunt ontdekken als je daarvoor openstaat. Ik moet dan altijd denken aan die hoogleraar Franse literatuur die voor een tijdschriftartikel naar de bibliotheek van de juridische faculteit moest. Hij is nu een van de meest gerespecteerde hoogleraren in de rechten van Amerika.”

De colleges van prof. Ashford beginnen aanstaande maandag, om drie uur aan het De Vries van Heijst Plantsoen. Meer informatie bij het secretariaat van Technology Assessment.