Hoe wordt de maatschappij circulair? Deze jonge afgestudeerden hebben er ideeën over

Weet jij wat circulariteit is? Toen de deelnemers aan de Nationale Denktank dat samen met marktonderzoeksbureau Motivation onderzochten, had gemiddeld één op de vijf respondenten enig idee. Dat kwam binnen als een schok, aldus de deelnemers. Want in academische kringen wordt circulariteit als nastrevenswaardig ideaal beschouwd, maar de reikwijdte is kennelijk niet groot.

Eén van de verdiensten van Nationale Denktank is dat de deelnemers, vers uit de collegebanken, met veel andersdenkende mensen in contact kwamen. Enkele dagen voor de presentatie noemden de Delftenaren die dit jaar meededen die ervaring erg waardevol.

• Jayanti Pos, masterstudente technical medicine, was verbaasd over op hoeveel manieren je naar hetzelfde probleem kunt kijken door de verschillende invalshoeken van denktankers.
• Isa van Tuyll, ingenieur offshore engineering, constateerde dat “niet iedereen aangaat op cijfertjes”, maar soms beter reageert op een sterk voorbeeld.
• Khalid El Haji, bachelor industrieel ontwerpen, vond het een ontdekking dat hij op zoek naar oplossingen bij tal van mensen kon binnenlopen die hun ideeën wilden delen.
• Elisabeth van Berckel, ingenieur biochemical engineering, nam deel aan de Nationale Denktank maar kon niet bij het interview aanwezig zijn.

Obstakels

Vanaf eind augustus verdiepten deze jongeren zich vier maanden in het onderwerp ‘circulaire maatschappij’. Twee maanden voor de inventarisatie, twee maanden voor oplossingen. De studiegebieden waren zorg & ziekenhuis, elektronica, bouwen & wonen en consumentengedrag & meubels.

In die eerste twee maanden ontdekten ze verschillende obstakels voor circulariteit. Zo heeft circulariteit bij inkoop van zorginstellingen geen prioriteit. Leveringszekerheid, betrouwbaarheid en prijs spelen een grotere rol.

Veel ondernemingen hebben hun focus op korte termijn en zijn minder geïnteresseerd in het ‘end-of-life’-scenario van hun producten. En dan is er het imagoprobleem van gerecycled materiaal, dat als kwalitatief minderwaardig wordt gezien.

Oplossingen

In de gezondheidszorg kwam het team waar Khalid El Haji deel van uitmaakte veel welwillendheid tegen over circulariteit. “Er is veel groene ambitie bij zorgverleners en vrijwilligers”, constateert hij. Circulariteit vastleggen in kwaliteitseisen van de zorg moet helpen om de goede bedoelingen concreet te maken. De inspectie gezondheidszorg en jeugd heeft al toegezegd daarop te willen toezien. El Haji ziet opgelegde kwaliteitseisen niet als dwangmaatregel: “De neuzen staan allemaal dezelfde kant op. Alles wat wij doen is de circulariteit op gang brengen.”

Als voorbeeld voor meer circulariteit in de elektronica noemt Jayanti Pos het idee van een repareersimpel-website. Het moet mensen met een kapotte telefoon en laptop snel de weg wijzen naar een reparateur in de omgeving. Meestal zijn die er wel, maar ze zijn niet makkelijk te vinden. Er bestaat weliswaar een Nationaal Reparateurregister, maar dat is meer een Kamer van Koophandel voor dergelijke bedrijven.

Isa van Tuyll zat in de groep voor de bouwsector waar de doorloop van materialen tamelijk lineair is: van groothandel naar aannemer en uiteindelijk de sloop. Om de kringloop te sluiten, stellen de denktankers voor om materiaal van de sloper terug te voeren naar de groothandel. “Natuurlijk komen daar criteria bij kijken”, zegt Van Tuyl. “Het materiaal moet van hoge kwaliteit zijn, demontabel, vervoerbaar, lokaal herbruikbaar enzovoorts. Maar als wij goed herbruikbaar materiaal hebben gevonden gaan we met slopers afspraken maken. Zij kunnen het bij ons afleveren en wij brengen het naar de groothandel.” Twee deelnemers van de Denktank zijn van plan een onderneming in herbruikbaar bouwmateriaal te beginnen.

Samenleving

Ieder jaar gaat de Nationale Denktank op zoek naar wat er leeft in de samenleving en probeert daar met twintig jonge geesten uit mbo, hbo en wo nieuwe kansen in te ontdekken samen met burgers, bestuurders, ondernemers en onderzoekers. De afgelopen jaren ging het over onderwijs, biodiversiteit, ouder worden en circulaire samenleving. Volgend jaar wordt, heel passend, het thema circulariteit en duurzaamheid hergebruikt. En uitgebreid.