Tijdens een Energie- en Klimaatdialoog met de VVD konden studenten en onderzoekers vragen stellen aan minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei. Het leverde inhoudelijke gesprekken op, maar de partij stond wel erg centraal. “Dit zou uiteindelijk een prima campagnebijeenkomst geweest zijn.”
Sophie Hermans. (Foto: Sicco van Grieken)
Dutch only
Maandagavond 30 september stroomt de tribune in de Oostserre van de faculteit Bouwkunde vol met zo’n 150 studenten. Zij hebben gereageerd op een oproep die door de universiteit en studieverenigingen in appgroepen is verspreid om ‘in gesprek’ te gaan met minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en VVD-Kamerleden Dilan Yeşilgöz en Silvio Erkens. Dat fractievoorzitter Yeşilgöz er toch niet bij is, lijkt voor de aanwezigen geen groot probleem: de meeste aandacht gaat naar de minister. Terwijl het publiek op haar wacht, deelt Delftse VVD flyers uit met de tekst ‘Boost je carrière met een interne opleiding tot liberaal politicus’.
Na een welkomstwoord waarin moderator Ena Voûte benadrukt dat ‘het internationale gehalte van de universiteit noodzakelijk is en dat wij elkaar daarin heel hard nodig hebben’, is de minister aan de beurt. Zij deelt in ruim tien minuten haar visie op de toekomst van het land: Nederland ‘wereldleider op het gebied van klimaatbeleid en duurzame ontwikkeling’. (zie kader ‘Innovatie niet alleen door geld vanuit de overheid’ onderaan)
‘Je kunt 2,5 miljard niet in drie minuten goedpraten’
Aan ambitie geen gebrek, maar haar publiek wil weten hoe ze dat toekomstbeeld denkt te verwezenlijken. “Hoe kunnen gemeenten hun rol in de energietransitie vervullen als er tegelijkertijd €2,5 miljard per jaar op bezuinigd wordt?”, informeert een toehoorder. Dat dit kabinet ‘minder financiële ruimte’ heeft dan het vorige en de minister daarom met gemeenten liever op zoek wil naar knelpunten die ze weg kan nemen stelt de vraagsteller maar ‘medium tevreden’, concludeert Hermans zelf. Maar, vindt ze, ‘je kunt 2,5 miljard niet in drie minuten goedpraten’.
Ook de student die vervolgens vraagt naar het ‘jojobeleid’ dat volgens hem ontstaat doordat het kabinet allerlei regels van het vorige kabinet weer afschaft, is zichtbaar niet helemaal overtuigd door het antwoord. De minister zegt haar best te willen doen om zekerheid te creëren, maar ‘in de politiek blijft voorspelbaarheid altijd iets onvoorspelbaars’.
Kennismaking of campagne?
Niet alleen Hermans’ toespraak, maar ook het format van de bijeenkomst roept vragen op, die ook in de mailbox van Delta verschenen: wie organiseert dit evenement eigenlijk en wat is het doel? Over campagnes van politieke partijen zijn de huisregels van de TU duidelijk: partijen mogen een aanvraag doen om in de twee weken voor officiële verkiezingen op bepaalde plekken te flyeren. “Andere activiteiten dan flyeren, zoals bijvoorbeeld leden werven voor politieke partijen of een manifestatie zijn niet toegestaan”.
Fred Herrebout, hoofd Public Affairs bij het Innovation & Impact Centre (I&IC), legt uit dat zijn afdeling oorspronkelijk Tweede Kamerlid Silvio Erkens had uitgenodigd voor een kennismaking. Zulke uitnodigingen stuurt de universiteit volgens hem aan ‘een heleboel Kamerleden’. Het doel van die kennismaking is om aan de politici te laten zien wat de TU Delft aan onderzoek doet ‘en om daar relevante uitkomsten van te delen’.
‘Kans om vragen te stellen’
In dit geval was de reactie op die uitnodiging erg enthousiast. Waar het volgens Herrebout meestal maar de vraag is wanneer een Kamerlid tijd heeft, bood Erkens zelfs aan om fractievoorzitter Dilan Yeşilgöz en minister Sophie Hermans mee te nemen. De VVD had wel een verzoek over de vorm, vertelt Herrebout. “Zij wilden graag zo’n debatsetting. Nou, prima, dat kunnen we best organiseren.” Een werkbezoek aan de Green Village en startups bij Yes!Delft zou na het debat plaatsvinden, maar werd afgelast toen na een afzegging van Yeşilgöz ook minister Hermans op de ochtend van het evenement liet weten dat ze die avond eerder weg moest. Erg jammer, vindt Herrebout, maar ‘je weet dat als je een minister uitnodigt, het altijd weer anders loopt dan je hoopt of denkt’.
‘Wij wisselen regelmatig van gedachten met de minister of met Kamerleden’
Dat de partij flyers uitdeelde aan de aanwezige studenten, was echter niet van tevoren afgesproken. Dat hoorde Herrebout pas achteraf, vertelt hij, en droeg bij aan een sfeer van partijpromotie. “Dit zou uiteindelijk een prima campagnebijeenkomst geweest zijn als je dat uit VVD-perspectief zou bekijken.” Toch vindt hij het format over het algemeen geslaagd. De TU heeft zich kunnen presenteren en studenten hebben de kans gekregen een minister te zien spreken en vragen te stellen. “Dat is ook niet verkeerd voor ze.”
Wat daarnaast opvalt, is dat het evenement niet werd betaald door I&IC, maar door het college van bestuur (cvb). Volgens Herrebout is die keuze in overleg met het cvb gemaakt. Logisch, vindt hij. “Dit is in het belang van de universiteit als geheel, dus dan past het bij het cvb-account.” Of dit altijd zo gaat, weet Herrebout niet. Gevraagd naar het verband tussen de financiering en de politieke inhoud van het evenement reageert TU-woordvoerder Kees Verhagen stellig. “Dat is echt je reinste flauwekul. Waar haal je dat vandaan?” Het evenement had helemaal geen politieke lading, vindt hij. “Het heeft de lading dat wij regelmatig met de minister of met Kamerleden van gedachten wisselen. Dat is onze maatschappelijke taak.” Vervolgvragen aan het cvb zijn ten tijde van de publicatie van dit artikel nog niet beantwoord. (later op de middag kreeg Delta een statement waarvan onder dit artikel een samenvatting staat.)
‘Vijf adviezen voor Kabinet en Kamers’
Na de toespraak van de minister is de avond opgedeeld in drie thema’s, gekozen door de VVD. Over elk van de thema’s krijgt het publiek een presentatie van een onderzoeker, een of twee presentaties van studenten en daarna is er tijd om vragen te stellen aan de sprekers of de politici. Hoogleraar Peter Palensky (EWI) begint met het thema energiesystemen van de toekomst , universitair hoofddocent David Vermaas (TNW) laat de zaal zien wat industrie en groene groei in kan houden en universitair docent Roel Dobbe (TBM) neemt de burger en onze levensstijl voor zijn rekening.
In de presentaties en vragen die volgen, wordt duidelijk dat niet alleen de minister bezig is met draagvlak nu ze de ‘generatie van de toekomst’ voor zich heeft. Ook de onderzoekers en de studenten grijpen de kans om de politici te overtuigen van de urgentie van problemen binnen hun onderzoeksgebieden. Als de minister na het eerste thema vertrokken is, zijn bijna alle vragen gericht aan Kamerlid Erkens. De presentaties bevatten duidelijke aanbevelingen of zelfs, in de presentatie van universitair docent sociotechnische AI-systemen Roel Dobbe (TBM) ‘Vijf adviezen voor Kabinet en Kamers’.
Kabinetsbeleid
Veel toehoorders blijken kritisch op onderdelen van het kabinetsbeleid. Zo willen de studenten weten waarom het kabinet niet veel meer investeert in openbaar vervoer om de stifstofcrisis te bedwingen, waarom het nog wel investeert in klimaatadaptatie en of de geplande kerncentrales niet veel te laat komen.
‘Dat innovatie alleen komt door geld vanuit de overheid, daar geloof ik niet in’
Ze zitten zo in het thema duurzaamheid dat een ander heet hangijzer pas in de laatste vraag op tafel komt. Een deelnemer benoemt een tegenstrijdigheid: zoveel ambitieuze plannen waar ingenieurs voor nodig zijn, maar toch een langstudeerboete. Hij krijgt een flink applaus. Kamerlid Erkens zegt die tegenstrijdigheid niet helemaal te kunnen oplossen. Volgens hem is er op andere manieren veel te halen: door te kijken in hoeverre studies wel opleiden voor de Nederlandse arbeidsmarkt én manieren te zoeken om de weinige technisch opgeleiden effectiever in te zetten. Maar, vindt hij, de politiek moet ook openstaan voor kritiek op het beleid, ‘dus geef dat signaal continu bij ons aan’.
‘Innovatie niet alleen door geld vanuit de overheid’
In haar toespraak schetst minister Hermans haar toekomstbeeld. Nederland moet zich in 2050 gevestigd hebben ‘als wereldleider op het gebied van klimaatbeleid en duurzame ontwikkeling’ en voorloper zijn ‘als het gaat om de laatste technieken in de landbouw en de energievoorziening bij mensen thuis’. Daarvoor hebben we tegen die tijd ‘niet één, niet twee, maar vier kerncentrales’.
Nederland staat daarbij voor een aantal moeilijke keuzes, aldus de minister. Lastig is volgens haar onder andere om nu besluiten te moeten nemen, ‘waarover we soms nog maar 25 procent van de kennis hebben’. Dat de rest van die kennis nog ontwikkeld moet worden, is voor Hermans een reden om te blijven investeren in onderzoek en ontwikkeling van duurzame technologieën, zegt ze. Daar ziet ze een rol voor de aanwezige studenten: “Ik geloof in de kracht van jullie generatie.”
Silvio Erkens aan het woord. (Foto: Sicco van Grieken)
Hoe staat dat in verhouding met de voorgenomen bezuiniging van 1 miljard euro op hoger onderwijs? Ook het Nationaal Groeifonds, dat in 2020 opgezet is voor de stimulering van onder andere onderzoek, ontwikkeling en innovatie, wordt door dit kabinet afgebouwd. Volgens de universiteiten zelf en wetenschapsfinancier NWO staan de ambities en bezuinigingen op gespannen voet met elkaar.
Volgens minister Hermans en Kamerlid Erkens zijn die bezuinigingen toch te combineren met hoge verwachtingen aan innovatie, vertellen ze Delta. Hermans: “Ik snap dat dit voor de universiteiten en misschien voor de studenten geen leuke [keuze] is, maar dat neemt niet weg dat waar ik mee bezig ben (duurzaamheidsinnovaties, red.) ook gewoon doorgaat.”
Ook Erkens blijft optimistisch: “Dat innovatie alleen komt door geld vanuit de overheid, daar geloof ik niet in. Ik geloof ook echt in de vrije markt wat dat betreft, dus dan hebben we het over het weghalen van barrières. Ten tweede zit er wel nog meer dan €40 miljard euro in het Klimaatfonds om in ieder geval te investeren in déze transitie.”
Update 9 oktober, 19:00 uur: Reactie college van bestuur
Woordvoerder Kees Verhagen mailde de middag na publicatie van dit artikel alsnog een reactie op vragen van Delta zonder ze allemaal te beantwoorden. Daarin schrijft hij dat de TU Delft het delen van haar kennis met de samenleving als kerntaak ziet en daarom ‘met regelmaat’ beleidsmakers ontvangt en bijpraat. Over de financiering meldt hij dat de universiteit ‘vanuit een goed gastheerschap’ bezoekers goed wil ontvangen en daarom kosten maakt voor catering, beveiliging en audiovisuele ondersteuning. Die kosten worden niet altijd door het cvb gedragen. ‘Per bezoek wordt gekeken wie voor de kosten verantwoordelijk is.’ Het flyeren is volgens Verhagen door de TU gezien. Omdat dat niet is toegestaan, zouden de flyers zijn weggehaald.
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
tudelta@emielb.nl
Comments are closed.