Extreem coole togas

Een bonte verzameling van vijftig in toga en baret getooide heren en dames van Nederlandse en Vlaamse universiteiten bezocht het evenement.

Frits Verhoeff, gepensioneerd pedel van de Vrije Universiteit Amsterdam, legt uit dat de functie veel meer inhoudt dan alleen rondlopen met een staf om promovendi en hoogleraren aan te kondigen. ,,Je kunt het vergelijken met de ceremoniemeester van een huwelijk. Alles moet perfect geregeld zijn en je moet de bijzondere gebeurtenis de waardigheid meegeven die het verdient.” In de zevenendertig jaar dat hij pedel was, moest hij daarbij af en toe behoorlijk improviseren. ,,Een promovendus was zo zenuwachtig bij het beantwoorden van de vragen, dat zij vergat adem te halen en knock-out ging. Toen heb ik de gasten tot rust gemaand en de eerste hulp bij ongelukken verleend.”

Ook collega-pedel Yvonne Harremans van de TU Delft moet weleens als redder in nood optreden. Zo heeft zij bij een promotie begin december Sinterklaas en twee zwarte pieten uit de zaal verwijderd. De promovendus en zijn gasten waren niet van pepernotensalvo’s gediend en wilden al helemaal geen kinderliedjes zingen. Met het argument ‘Mijn staf is gewichtiger dan die van u’, wist zij de goedheiligman te overtuigen het hazenpad te kiezen.

De pedel is onmisbaar, zo veel is duidelijk. Toch staat de functie onder druk. Oud-rector van de TU Delft Hans Dirken vertelt tijdens zijn presentatie voor de pedellen hoe in de zestiger jaren in Duitsland studenten in opstand kwamen tegen de oubollige mentaliteit van de universiteit. Zij protesteerden met leuzen als ‘Onder de toga’s hangt een muffe walm van duizend jaar’. In reactie daarop zijn de bijzondere gelegenheden bij Duitse universiteiten vandaag de dag veel minder aangekleed dan bij andere universiteiten. ,,Volgens mij wordt nu in Duitsland de afstudeerbul per post opgestuurd en promoveren mensen in hun spijkerbroek”, grapt Dirken. De pedellen in de zaal huiveren bij de gedachte, een enkeling grijpt angstig zijn staf steviger vast. Is er reden voor de pedellen van de lage landen om zich zorgen te maken? Moeten ook zij zich wapenen tegen hippe rebelse studenten die de toga en baret willen verbannen?

Student Renier Daudey kijkt toe hoe het gezelschap van pedellen op de trap van de TU bibliotheek poseert voor de foto. Zijn geruststellende woorden: ,,Welnee. Dat statige is toch juist extreem cool.”

‘Hora est!’, roept de pedel van de TU Delft en tikt statig twee maal met haar staf op de grond. Vorige week donderdag organiseerde de TU Delft de dertiende pedellendag. Een bonte verzameling van vijftig in toga en baret getooide heren en dames van Nederlandse en Vlaamse universiteiten bezocht het evenement.

Frits Verhoeff, gepensioneerd pedel van de Vrije Universiteit Amsterdam, legt uit dat de functie veel meer inhoudt dan alleen rondlopen met een staf om promovendi en hoogleraren aan te kondigen. ,,Je kunt het vergelijken met de ceremoniemeester van een huwelijk. Alles moet perfect geregeld zijn en je moet de bijzondere gebeurtenis de waardigheid meegeven die het verdient.” In de zevenendertig jaar dat hij pedel was, moest hij daarbij af en toe behoorlijk improviseren. ,,Een promovendus was zo zenuwachtig bij het beantwoorden van de vragen, dat zij vergat adem te halen en knock-out ging. Toen heb ik de gasten tot rust gemaand en de eerste hulp bij ongelukken verleend.”

Ook collega-pedel Yvonne Harremans van de TU Delft moet weleens als redder in nood optreden. Zo heeft zij bij een promotie begin december Sinterklaas en twee zwarte pieten uit de zaal verwijderd. De promovendus en zijn gasten waren niet van pepernotensalvo’s gediend en wilden al helemaal geen kinderliedjes zingen. Met het argument ‘Mijn staf is gewichtiger dan die van u’, wist zij de goedheiligman te overtuigen het hazenpad te kiezen.

De pedel is onmisbaar, zo veel is duidelijk. Toch staat de functie onder druk. Oud-rector van de TU Delft Hans Dirken vertelt tijdens zijn presentatie voor de pedellen hoe in de zestiger jaren in Duitsland studenten in opstand kwamen tegen de oubollige mentaliteit van de universiteit. Zij protesteerden met leuzen als ‘Onder de toga’s hangt een muffe walm van duizend jaar’. In reactie daarop zijn de bijzondere gelegenheden bij Duitse universiteiten vandaag de dag veel minder aangekleed dan bij andere universiteiten. ,,Volgens mij wordt nu in Duitsland de afstudeerbul per post opgestuurd en promoveren mensen in hun spijkerbroek”, grapt Dirken. De pedellen in de zaal huiveren bij de gedachte, een enkeling grijpt angstig zijn staf steviger vast. Is er reden voor de pedellen van de lage landen om zich zorgen te maken? Moeten ook zij zich wapenen tegen hippe rebelse studenten die de toga en baret willen verbannen?

Student Renier Daudey kijkt toe hoe het gezelschap van pedellen op de trap van de TU bibliotheek poseert voor de foto. Zijn geruststellende woorden: ,,Welnee. Dat statige is toch juist extreem cool.”