Michelangelo Antonioni geldt als één van de meest invloedrijke cineasten van na de oorlog. Met zijn ‘relatiefilms’ uit de jaren zestig gaf hij als geen ander uitdrukking aan de menselijke vervreemding in de consumptiemaatschappij.
Meer dan een kwart eeuw later hebben ze nog niets aan kracht ingeboet. Filmhuis Lumen wijdt deze week een retrospectief aan deze levende legende.
Vorig jaar ontving Michelangelo Antonioni (1912) een Oscar voor ‘lifetime achievement‘, een onderscheiding die doorgaans alleen wordt toegekend aan regisseurs in ruste. Een typisch staaltje van Amerikaans opportunisme, want zo hard liep men in Hollywood nooit weg met hem. Gevoelig voor zijn Europese reputatie en enkele lokale grootheden die hem bewonderen, voelde de jury zich kennelijk verplicht hem alsnog te lauweren.
Zelfs ‘Blow up’ (1966), dat in Amerika wel een hit werd, druist in tegen de eisen die in Hollywood aan een succesvolle film worden gesteld. In eerste instantie wordt de verwachting gewekt dat het gaat om een doorsnee thriller. Een jonge modefotograaf (David Hemmings) schiet kiekjes in een Londens park van een vrijend koppel. Als hij de foto’s uitvergroot, krijgen ze ineens een andere betekenis, want in de grofkorrelige structuur tekent zich een lijk af.
Alles wijst erop dat er een moord is gepleegd. De vrouw van het stel (Vanessa Redgrave) doet al te veel moeite het rolletje te bemachtigen. Als de fotograaf zich nogmaals naar het park begeeft, treft hij bovendien het lijk van haar vrijer aan. ‘Blow up’ begint dus als een klassieke whodunit, maar de rest van het plot onttrekt zich aan de genreregels. De foto’s worden ontvreemd en wanneer blijkt dat ook het lijk is verdwenen, verschuift de focus naar de vraag of er überhaupt sprake is geweest van een misdaad.
‘Blow up’ is een intrigerende film over illusie en werkelijkheid tegen de achtergrond van ‘Swinging London’. Het was de eerste film van Antonioni die zich afspeelt buiten Italië. Het was ook voor het eerst dat de hoofdrol niet was weggelegd voor een vrouw, maar voor een man. Voor het overige sluit ‘Blow up’ naadloos aan bij zijn eerdere films.
Draad
Het retrospectief in Filmhuis Lumen beslaat niet zijn hele oeuvre, maar zeven films die hij maakte tussen 1950 en 1970. Tezamen geven ze een representatief overzicht van de ontwikkeling die hij doormaakte. In dat licht is hetinteressant dat ook twee minder bekende films uit het begin van de jaren vijftig zijn vertegenwoordigd. Deze zijn wat verhaalstructuur betreft nog vrij traditioneel, maar stilistisch lopen ze al vooruit op de trilogie waar hij een decennium later naam mee maakte.
Zijn eerste lange film, ‘Cronaca di un Amore’ (1950), heeft wel wat weg van ‘Blow up’. Deze film lijkt zich niet te voegen naar het genre van de thriller, maar naar dat van de detective. Een rijke Milanese industrieel die gehuwd is met een beeldschone vrouw (Lucia Bosé) geeft een speurneus de opdracht haar levenswandel na te trekken. Het blijkt dat ze samen met een jeugdliefde niet geheel vrijuit ging bij de dood van een vriendin.
Juist door de activiteiten van de detective valt de vrouw weer in de armen van haar jeugdliefde. Eigenlijk is ze altijd verliefd op hem gebleven en haat ze haar man met wie ze is getrouwd louter om het geld. Samen besluiten ze haar echtgenoot uit de weg te ruimen. Het toeval wil dat vlak voor het moment dat haar geliefde hem wil neerschieten, de industrieel dodelijk verongelukt.
Een ingenieus plot waarin niet zozeer de denkbeeldige misdaad centraal staat, maar de moeizame relatie tussen de geliefden. Beiden leven in onvrede en verlangen terug naar een door hen geïdealiseerd verleden. Met de dood van de echtgenoot lijkt aan de voorwaarden voldaan om de draad weer op te pakken, maar uit de laatste beelden blijkt dat dit onmogelijk is.
Wasdom
Deze sceptische visie op relaties heeft Antonioni in veel van zijn volgende films uitgebouwd. Met ‘L’Avventura’ (1960), het eerste deel van wat nadien zijn trilogie is genoemd, kwam het thema van de gestoorde relaties volledig tot wasdom. In de theateratrice Monica Vitti vond hij de ideale vertolkster van de getormenteerde vrouw. Volgens de regisseur had ze een ‘modern’ gezicht die haar uitstekend geschikt maakte voor deze rollen. Zelf verklaarde Vitti later: ,,De Antonioni-films zijn mijn ochtendhumeurfilms.”
‘L’Avventura’ en het eveneens onvolprezen ‘La Notte’ (1961) met Marcello Mastroianni en Jeane Moreau als tegenstrevers in hun uitgebluste liefde zijn niet in het retrospectief opgenomen. Wel staan ‘L’Eclisse’ (1962) en ‘Il Deserto Rosso’ (1964) op het programma. Deze laatste heeft wat stijl en thematiek betreft veel overeenkomsten met de trilogie.
Vitti speelt in deze film een ingenieursvrouw die een zelfmoordpoging heeft gedaan en lijdt aan een depressie. Net zoals in alle films van Antonioni wordt haar geestesgesteldheid gereflecteerd door de omgeving. In dit geval is dat de mistroostige Po-vlakte. Temidden van de industriecomplexen van Ravenna is ze wanhopig op zoek naar verlichting van haar lot, maar zelfs een romance sorteert niet het gewenste effect.
Vlucht
In de films van Antonioni zijn de karakters belangrijker dan het verhaal. Door de losse aaneenrijging van beelden wordenpersonages neergezet die emotioneel op de vlucht zijn. Of ze hebben een onbevredigende relatie en missen de moed om ermee te stoppen, of ze ontberen een relatie maar zijn ze niet in staat om zich te binden.
Veel personages worden voortgedreven door een onrustig verlangen naar behoeftebevrediging. Hebben ze eenmaal het object van hun wensen veroverd, dan heeft het meteen zijn waarde verloren. Zo doet de fotograaf uit ‘Blow up’ veel moeite om tijdens een concert van The Yardbirds een stuk gitaar te bemachtigen dat een bandlid (Jeff Beck) in het publiek heeft gesmeten. Buiten op straat gooit hij het begeerde object achteloos weg. Een handeling die ontelbare varianten in Antonioni’s films voorkomt en als geen ander zijn stijl en thematiek samenvat.
Programma Antonioni-retrospectief
do. 12 dec. 19.45 uur Zabriskie Point (1970)
vr. 13 dec. 19.45 uur La Signora senza Camelie (1953)
za. 14 dec. 19.45 uur Il Grido (1957)
za. 14 dec. 00.30 uur Blow up (1966)
zo. 15 dec. 15.30 uur Korte films
zo. 15 dec. 19.45 uur L’Eclisse (1962)
di. 17 dec. 19.45 uur Il Deserto Rosso (1964)
wo. 18 dec. 19.45 uur Cronaca di un Amore (1950)
,,,
Michelangelo Antonioni geldt als één van de meest invloedrijke cineasten van na de oorlog. Met zijn ‘relatiefilms’ uit de jaren zestig gaf hij als geen ander uitdrukking aan de menselijke vervreemding in de consumptiemaatschappij. Meer dan een kwart eeuw later hebben ze nog niets aan kracht ingeboet. Filmhuis Lumen wijdt deze week een retrospectief aan deze levende legende.
Vorig jaar ontving Michelangelo Antonioni (1912) een Oscar voor ‘lifetime achievement‘, een onderscheiding die doorgaans alleen wordt toegekend aan regisseurs in ruste. Een typisch staaltje van Amerikaans opportunisme, want zo hard liep men in Hollywood nooit weg met hem. Gevoelig voor zijn Europese reputatie en enkele lokale grootheden die hem bewonderen, voelde de jury zich kennelijk verplicht hem alsnog te lauweren.
Zelfs ‘Blow up’ (1966), dat in Amerika wel een hit werd, druist in tegen de eisen die in Hollywood aan een succesvolle film worden gesteld. In eerste instantie wordt de verwachting gewekt dat het gaat om een doorsnee thriller. Een jonge modefotograaf (David Hemmings) schiet kiekjes in een Londens park van een vrijend koppel. Als hij de foto’s uitvergroot, krijgen ze ineens een andere betekenis, want in de grofkorrelige structuur tekent zich een lijk af.
Alles wijst erop dat er een moord is gepleegd. De vrouw van het stel (Vanessa Redgrave) doet al te veel moeite het rolletje te bemachtigen. Als de fotograaf zich nogmaals naar het park begeeft, treft hij bovendien het lijk van haar vrijer aan. ‘Blow up’ begint dus als een klassieke whodunit, maar de rest van het plot onttrekt zich aan de genreregels. De foto’s worden ontvreemd en wanneer blijkt dat ook het lijk is verdwenen, verschuift de focus naar de vraag of er überhaupt sprake is geweest van een misdaad.
‘Blow up’ is een intrigerende film over illusie en werkelijkheid tegen de achtergrond van ‘Swinging London’. Het was de eerste film van Antonioni die zich afspeelt buiten Italië. Het was ook voor het eerst dat de hoofdrol niet was weggelegd voor een vrouw, maar voor een man. Voor het overige sluit ‘Blow up’ naadloos aan bij zijn eerdere films.
Draad
Het retrospectief in Filmhuis Lumen beslaat niet zijn hele oeuvre, maar zeven films die hij maakte tussen 1950 en 1970. Tezamen geven ze een representatief overzicht van de ontwikkeling die hij doormaakte. In dat licht is hetinteressant dat ook twee minder bekende films uit het begin van de jaren vijftig zijn vertegenwoordigd. Deze zijn wat verhaalstructuur betreft nog vrij traditioneel, maar stilistisch lopen ze al vooruit op de trilogie waar hij een decennium later naam mee maakte.
Zijn eerste lange film, ‘Cronaca di un Amore’ (1950), heeft wel wat weg van ‘Blow up’. Deze film lijkt zich niet te voegen naar het genre van de thriller, maar naar dat van de detective. Een rijke Milanese industrieel die gehuwd is met een beeldschone vrouw (Lucia Bosé) geeft een speurneus de opdracht haar levenswandel na te trekken. Het blijkt dat ze samen met een jeugdliefde niet geheel vrijuit ging bij de dood van een vriendin.
Juist door de activiteiten van de detective valt de vrouw weer in de armen van haar jeugdliefde. Eigenlijk is ze altijd verliefd op hem gebleven en haat ze haar man met wie ze is getrouwd louter om het geld. Samen besluiten ze haar echtgenoot uit de weg te ruimen. Het toeval wil dat vlak voor het moment dat haar geliefde hem wil neerschieten, de industrieel dodelijk verongelukt.
Een ingenieus plot waarin niet zozeer de denkbeeldige misdaad centraal staat, maar de moeizame relatie tussen de geliefden. Beiden leven in onvrede en verlangen terug naar een door hen geïdealiseerd verleden. Met de dood van de echtgenoot lijkt aan de voorwaarden voldaan om de draad weer op te pakken, maar uit de laatste beelden blijkt dat dit onmogelijk is.
Wasdom
Deze sceptische visie op relaties heeft Antonioni in veel van zijn volgende films uitgebouwd. Met ‘L’Avventura’ (1960), het eerste deel van wat nadien zijn trilogie is genoemd, kwam het thema van de gestoorde relaties volledig tot wasdom. In de theateratrice Monica Vitti vond hij de ideale vertolkster van de getormenteerde vrouw. Volgens de regisseur had ze een ‘modern’ gezicht die haar uitstekend geschikt maakte voor deze rollen. Zelf verklaarde Vitti later: ,,De Antonioni-films zijn mijn ochtendhumeurfilms.”
‘L’Avventura’ en het eveneens onvolprezen ‘La Notte’ (1961) met Marcello Mastroianni en Jeane Moreau als tegenstrevers in hun uitgebluste liefde zijn niet in het retrospectief opgenomen. Wel staan ‘L’Eclisse’ (1962) en ‘Il Deserto Rosso’ (1964) op het programma. Deze laatste heeft wat stijl en thematiek betreft veel overeenkomsten met de trilogie.
Vitti speelt in deze film een ingenieursvrouw die een zelfmoordpoging heeft gedaan en lijdt aan een depressie. Net zoals in alle films van Antonioni wordt haar geestesgesteldheid gereflecteerd door de omgeving. In dit geval is dat de mistroostige Po-vlakte. Temidden van de industriecomplexen van Ravenna is ze wanhopig op zoek naar verlichting van haar lot, maar zelfs een romance sorteert niet het gewenste effect.
Vlucht
In de films van Antonioni zijn de karakters belangrijker dan het verhaal. Door de losse aaneenrijging van beelden wordenpersonages neergezet die emotioneel op de vlucht zijn. Of ze hebben een onbevredigende relatie en missen de moed om ermee te stoppen, of ze ontberen een relatie maar zijn ze niet in staat om zich te binden.
Veel personages worden voortgedreven door een onrustig verlangen naar behoeftebevrediging. Hebben ze eenmaal het object van hun wensen veroverd, dan heeft het meteen zijn waarde verloren. Zo doet de fotograaf uit ‘Blow up’ veel moeite om tijdens een concert van The Yardbirds een stuk gitaar te bemachtigen dat een bandlid (Jeff Beck) in het publiek heeft gesmeten. Buiten op straat gooit hij het begeerde object achteloos weg. Een handeling die ontelbare varianten in Antonioni’s films voorkomt en als geen ander zijn stijl en thematiek samenvat.
Programma Antonioni-retrospectief
do. 12 dec. 19.45 uur Zabriskie Point (1970)
vr. 13 dec. 19.45 uur La Signora senza Camelie (1953)
za. 14 dec. 19.45 uur Il Grido (1957)
za. 14 dec. 00.30 uur Blow up (1966)
zo. 15 dec. 15.30 uur Korte films
zo. 15 dec. 19.45 uur L’Eclisse (1962)
di. 17 dec. 19.45 uur Il Deserto Rosso (1964)
wo. 18 dec. 19.45 uur Cronaca di un Amore (1950)
Michelangelo Antonioni geldt als één van de meest invloedrijke cineasten van na de oorlog. Met zijn ‘relatiefilms’ uit de jaren zestig gaf hij als geen ander uitdrukking aan de menselijke vervreemding in de consumptiemaatschappij. Meer dan een kwart eeuw later hebben ze nog niets aan kracht ingeboet. Filmhuis Lumen wijdt deze week een retrospectief aan deze levende legende.
Vorig jaar ontving Michelangelo Antonioni (1912) een Oscar voor ‘lifetime achievement‘, een onderscheiding die doorgaans alleen wordt toegekend aan regisseurs in ruste. Een typisch staaltje van Amerikaans opportunisme, want zo hard liep men in Hollywood nooit weg met hem. Gevoelig voor zijn Europese reputatie en enkele lokale grootheden die hem bewonderen, voelde de jury zich kennelijk verplicht hem alsnog te lauweren.
Zelfs ‘Blow up’ (1966), dat in Amerika wel een hit werd, druist in tegen de eisen die in Hollywood aan een succesvolle film worden gesteld. In eerste instantie wordt de verwachting gewekt dat het gaat om een doorsnee thriller. Een jonge modefotograaf (David Hemmings) schiet kiekjes in een Londens park van een vrijend koppel. Als hij de foto’s uitvergroot, krijgen ze ineens een andere betekenis, want in de grofkorrelige structuur tekent zich een lijk af.
Alles wijst erop dat er een moord is gepleegd. De vrouw van het stel (Vanessa Redgrave) doet al te veel moeite het rolletje te bemachtigen. Als de fotograaf zich nogmaals naar het park begeeft, treft hij bovendien het lijk van haar vrijer aan. ‘Blow up’ begint dus als een klassieke whodunit, maar de rest van het plot onttrekt zich aan de genreregels. De foto’s worden ontvreemd en wanneer blijkt dat ook het lijk is verdwenen, verschuift de focus naar de vraag of er überhaupt sprake is geweest van een misdaad.
‘Blow up’ is een intrigerende film over illusie en werkelijkheid tegen de achtergrond van ‘Swinging London’. Het was de eerste film van Antonioni die zich afspeelt buiten Italië. Het was ook voor het eerst dat de hoofdrol niet was weggelegd voor een vrouw, maar voor een man. Voor het overige sluit ‘Blow up’ naadloos aan bij zijn eerdere films.
Draad
Het retrospectief in Filmhuis Lumen beslaat niet zijn hele oeuvre, maar zeven films die hij maakte tussen 1950 en 1970. Tezamen geven ze een representatief overzicht van de ontwikkeling die hij doormaakte. In dat licht is hetinteressant dat ook twee minder bekende films uit het begin van de jaren vijftig zijn vertegenwoordigd. Deze zijn wat verhaalstructuur betreft nog vrij traditioneel, maar stilistisch lopen ze al vooruit op de trilogie waar hij een decennium later naam mee maakte.
Zijn eerste lange film, ‘Cronaca di un Amore’ (1950), heeft wel wat weg van ‘Blow up’. Deze film lijkt zich niet te voegen naar het genre van de thriller, maar naar dat van de detective. Een rijke Milanese industrieel die gehuwd is met een beeldschone vrouw (Lucia Bosé) geeft een speurneus de opdracht haar levenswandel na te trekken. Het blijkt dat ze samen met een jeugdliefde niet geheel vrijuit ging bij de dood van een vriendin.
Juist door de activiteiten van de detective valt de vrouw weer in de armen van haar jeugdliefde. Eigenlijk is ze altijd verliefd op hem gebleven en haat ze haar man met wie ze is getrouwd louter om het geld. Samen besluiten ze haar echtgenoot uit de weg te ruimen. Het toeval wil dat vlak voor het moment dat haar geliefde hem wil neerschieten, de industrieel dodelijk verongelukt.
Een ingenieus plot waarin niet zozeer de denkbeeldige misdaad centraal staat, maar de moeizame relatie tussen de geliefden. Beiden leven in onvrede en verlangen terug naar een door hen geïdealiseerd verleden. Met de dood van de echtgenoot lijkt aan de voorwaarden voldaan om de draad weer op te pakken, maar uit de laatste beelden blijkt dat dit onmogelijk is.
Wasdom
Deze sceptische visie op relaties heeft Antonioni in veel van zijn volgende films uitgebouwd. Met ‘L’Avventura’ (1960), het eerste deel van wat nadien zijn trilogie is genoemd, kwam het thema van de gestoorde relaties volledig tot wasdom. In de theateratrice Monica Vitti vond hij de ideale vertolkster van de getormenteerde vrouw. Volgens de regisseur had ze een ‘modern’ gezicht die haar uitstekend geschikt maakte voor deze rollen. Zelf verklaarde Vitti later: ,,De Antonioni-films zijn mijn ochtendhumeurfilms.”
‘L’Avventura’ en het eveneens onvolprezen ‘La Notte’ (1961) met Marcello Mastroianni en Jeane Moreau als tegenstrevers in hun uitgebluste liefde zijn niet in het retrospectief opgenomen. Wel staan ‘L’Eclisse’ (1962) en ‘Il Deserto Rosso’ (1964) op het programma. Deze laatste heeft wat stijl en thematiek betreft veel overeenkomsten met de trilogie.
Vitti speelt in deze film een ingenieursvrouw die een zelfmoordpoging heeft gedaan en lijdt aan een depressie. Net zoals in alle films van Antonioni wordt haar geestesgesteldheid gereflecteerd door de omgeving. In dit geval is dat de mistroostige Po-vlakte. Temidden van de industriecomplexen van Ravenna is ze wanhopig op zoek naar verlichting van haar lot, maar zelfs een romance sorteert niet het gewenste effect.
Vlucht
In de films van Antonioni zijn de karakters belangrijker dan het verhaal. Door de losse aaneenrijging van beelden wordenpersonages neergezet die emotioneel op de vlucht zijn. Of ze hebben een onbevredigende relatie en missen de moed om ermee te stoppen, of ze ontberen een relatie maar zijn ze niet in staat om zich te binden.
Veel personages worden voortgedreven door een onrustig verlangen naar behoeftebevrediging. Hebben ze eenmaal het object van hun wensen veroverd, dan heeft het meteen zijn waarde verloren. Zo doet de fotograaf uit ‘Blow up’ veel moeite om tijdens een concert van The Yardbirds een stuk gitaar te bemachtigen dat een bandlid (Jeff Beck) in het publiek heeft gesmeten. Buiten op straat gooit hij het begeerde object achteloos weg. Een handeling die ontelbare varianten in Antonioni’s films voorkomt en als geen ander zijn stijl en thematiek samenvat.
Programma Antonioni-retrospectief
do. 12 dec. 19.45 uur Zabriskie Point (1970)
vr. 13 dec. 19.45 uur La Signora senza Camelie (1953)
za. 14 dec. 19.45 uur Il Grido (1957)
za. 14 dec. 00.30 uur Blow up (1966)
zo. 15 dec. 15.30 uur Korte films
zo. 15 dec. 19.45 uur L’Eclisse (1962)
di. 17 dec. 19.45 uur Il Deserto Rosso (1964)
wo. 18 dec. 19.45 uur Cronaca di un Amore (1950)
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.