In hoeverre is de politieke besluitvorming over zaken als boren in de Waddenzee en het aanleggen van de Betuwelijn wetenschappelijk te noemen? De ratio speelt hierbij maar een beperkte rol, aldus prof.
Delen
Van Kruijsdijk van Technische Aardwetenschappen.
Luchtvaart- en ruimtevaartstudenten mogen in het vierde jaar nadenken over de nadelige gevolgen voor het milieu bij het aanleggen van een vijfde baan op Schiphol. Studenten technische aardwetenschappen proberen reeds in het eerste studiejaar antwoord te geven op de vraag of boren in de Waddenzee eigenlijk wel gewenst is. De moderne ingenieur wordt niet alleen maar gevraagd te bepalen of iets technisch haalbaar is. Hij moet in een bredere maatschappelijke context kunnen meepraten.
Het gebruik en misbruik van wetenschappelijk onderzoek in het maatschappelijk debat stond centraal op een lunchlezing afgelopen donderdag in het Cultureel Centrum. Prof. Cor van Kruijsdijk van technische aardwetenschappen stelde eerst de vraag in hoeverre het erg is dat het CO2-gehalte in de atmosfeer de afgelopen decennia gestegen is.
,,De één zal zeggen dat dit het broeikaseffect versterkt en dat het daarom een halt moet worden toegeroepen. Maar misschien valt er ook wel iets voor te zeggen dat we rekening moeten houden met de volgende ijstijd en dat een beetje opwarming van de atmosfeer dus geen kwaad kan”, aldus Van Kruijswijk. Wetenschappers kunnen tot drie cijfers achter de komma bepalen wat er met het CO2-gehalte in de atmosfeer gebeurt, maar niemand kan met zekerheid zeggen wat we uit die cijfers moeten concluderen, aldus de professor.
Er schuilt dus een gevaar in het gebruik van wetenschappelijk onderzoek voor besluitvorming wanneer de betekenis van de metingen op verschillende manieren te interpreteren valt. Belanghebbenden vertalen de resultaten van wetenschappelijk onderzoek allemaal op een eigen manier. Wanneer meningen belangrijker worden dan argumenten is de kans op misbruik, of selectief omspringen met wetenschappelijk onderzoek groot.
Van Kruijsdijk probeert zijn studenten al in een vroeg stadium duidelijk te maken hoe moeilijk het is om rationele beslissingen te nemen. ,,Onze normen en waarden worden gevoed door onze emoties. De ratio kan niet meer dan het evalueren van de emotionele impulsen bij besluitvorming.
Mensenleven
Om de rol van de emotie bij de besluitvaardigheid te peilen onder de aanwezigen stelt Van Kruijsdijk de vraag of een mensenleven in geld is uit te drukken. Hoewel in de techniek dagelijks wordt gerekend aan kansen op het falen van constructies en het verlies van levens, durft niemand een antwoord te geven. Van Kruijsdijk: ,,De studenten van nu zullen over twintig jaar de maatschappij vorm geven. De aankomend ingenieur moet al vroeg geconfronteerd worden met de effecten van zijn toekomstig werk.
Is besluitvorming volgens het alom geprezen Nederlandsepoldermodel dan toch de beste manier om een gefundeerde beslissing te nemen over projecten waar grote belangen en kosten mee zijn gemoeid? Van Kruijsdijk: ,,Vandaag de dag verandert het wetenschappelijk debat al snel in een politiek debat waar alleen maar naar een compromis-oplossing wordt toe gewerkt. Neem bijvoorbeeld de aanleg van de hoge-snelheidslijn. De twee standpunten waren: over de oppervlakte door het Groene Hart of volledig eronder door. Uiteindelijk heeft de politiek gekozen voor negen kilometer ondergronds, met als gevolg dat het traject veel duurder is geworden, maar nauwelijks iets heeft opgeleverd heeft voor de bescherming van het Groene Hart. Met andere woorden: niemand wordt hier beter van, behalve de politici die nu beweren dat aan ieder standpunt tegemoet is gekomen.”
In hoeverre is de politieke besluitvorming over zaken als boren in de Waddenzee en het aanleggen van de Betuwelijn wetenschappelijk te noemen? De ratio speelt hierbij maar een beperkte rol, aldus prof. Van Kruijsdijk van Technische Aardwetenschappen.
Luchtvaart- en ruimtevaartstudenten mogen in het vierde jaar nadenken over de nadelige gevolgen voor het milieu bij het aanleggen van een vijfde baan op Schiphol. Studenten technische aardwetenschappen proberen reeds in het eerste studiejaar antwoord te geven op de vraag of boren in de Waddenzee eigenlijk wel gewenst is. De moderne ingenieur wordt niet alleen maar gevraagd te bepalen of iets technisch haalbaar is. Hij moet in een bredere maatschappelijke context kunnen meepraten.
Het gebruik en misbruik van wetenschappelijk onderzoek in het maatschappelijk debat stond centraal op een lunchlezing afgelopen donderdag in het Cultureel Centrum. Prof. Cor van Kruijsdijk van technische aardwetenschappen stelde eerst de vraag in hoeverre het erg is dat het CO2-gehalte in de atmosfeer de afgelopen decennia gestegen is.
,,De één zal zeggen dat dit het broeikaseffect versterkt en dat het daarom een halt moet worden toegeroepen. Maar misschien valt er ook wel iets voor te zeggen dat we rekening moeten houden met de volgende ijstijd en dat een beetje opwarming van de atmosfeer dus geen kwaad kan”, aldus Van Kruijswijk. Wetenschappers kunnen tot drie cijfers achter de komma bepalen wat er met het CO2-gehalte in de atmosfeer gebeurt, maar niemand kan met zekerheid zeggen wat we uit die cijfers moeten concluderen, aldus de professor.
Er schuilt dus een gevaar in het gebruik van wetenschappelijk onderzoek voor besluitvorming wanneer de betekenis van de metingen op verschillende manieren te interpreteren valt. Belanghebbenden vertalen de resultaten van wetenschappelijk onderzoek allemaal op een eigen manier. Wanneer meningen belangrijker worden dan argumenten is de kans op misbruik, of selectief omspringen met wetenschappelijk onderzoek groot.
Van Kruijsdijk probeert zijn studenten al in een vroeg stadium duidelijk te maken hoe moeilijk het is om rationele beslissingen te nemen. ,,Onze normen en waarden worden gevoed door onze emoties. De ratio kan niet meer dan het evalueren van de emotionele impulsen bij besluitvorming.
Mensenleven
Om de rol van de emotie bij de besluitvaardigheid te peilen onder de aanwezigen stelt Van Kruijsdijk de vraag of een mensenleven in geld is uit te drukken. Hoewel in de techniek dagelijks wordt gerekend aan kansen op het falen van constructies en het verlies van levens, durft niemand een antwoord te geven. Van Kruijsdijk: ,,De studenten van nu zullen over twintig jaar de maatschappij vorm geven. De aankomend ingenieur moet al vroeg geconfronteerd worden met de effecten van zijn toekomstig werk.
Is besluitvorming volgens het alom geprezen Nederlandsepoldermodel dan toch de beste manier om een gefundeerde beslissing te nemen over projecten waar grote belangen en kosten mee zijn gemoeid? Van Kruijsdijk: ,,Vandaag de dag verandert het wetenschappelijk debat al snel in een politiek debat waar alleen maar naar een compromis-oplossing wordt toe gewerkt. Neem bijvoorbeeld de aanleg van de hoge-snelheidslijn. De twee standpunten waren: over de oppervlakte door het Groene Hart of volledig eronder door. Uiteindelijk heeft de politiek gekozen voor negen kilometer ondergronds, met als gevolg dat het traject veel duurder is geworden, maar nauwelijks iets heeft opgeleverd heeft voor de bescherming van het Groene Hart. Met andere woorden: niemand wordt hier beter van, behalve de politici die nu beweren dat aan ieder standpunt tegemoet is gekomen.”
Comments are closed.