Onderwijs

Elektronische publicaties verdringen papieren wetenschap

Wetenschappelijke publicaties op internet verdringen de papieren wetenschapsbladen. Toch zullen de bladen altijd blijven bestaan, denkt prof.

Simon Middelhoek.

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (Knaw) houdt op maandag 31 maart een themabijeenkomst om op deze kwestie in te gaan. Dagvoorzitter is professor Simon Middelhoek, voormalig voorzitter van de basiseenheid elektronische instrumentatie bij de faculteit ITS.

Als voormalig redacteur van het wetenschappelijke tijdschrift ‘Sensors and actuators’ zag Middelhoek, intussen zes jaar met pensioen, de invloed van ict op het publiceren toenemen. ,,Toen ik in 1969 bij de TU kwam werken, schreven hoogleraren hun publicaties nog met de hand, waarna de secretaresse ze overtypte”, herinnert hij zich. Middelhoek was een van de eerste professoren die streden voor een pc voor hun secretaresses. ,,Met de komst van de moderne pc kan een wetenschapper nu, zonder hulp van een secretaresse, zijn manuscripten zelf vervaardigen.”

Ook internet en e-mail veranderde de wereld van het wetenschappelijk publiceren. Tegenwoordig heeft een collega in Australië een voor-publicatie binnen een minuut in handen, om vervolgens na tien minuten te e-mailen dat hij het artikel waardeloos vindt. Volgens Middelhoek versnellen de collega-reacties uiteindelijk de gang naar de redacties van de vakbladen.

Maar dankzij internet worden veel van die wetenschappelijke tijdschriften alleen nog elektronisch uitgegeven. ,,Iedereen kan tegenwoordig op zijn homepage een eigen journaal beginnen. Het gevaar bestaat dat de kwaliteit van dat soort tijdschriften niet erg groot zal zijn”, waarschuwt Middelhoek.

Peer review – twee tot vijf wetenschappers die een artikel voor publicatie bestuderen % blijft nodig om het niveau van wetenschappelijke artikelen te bewaken. ,,Toekomstige certificeringsbureaus zouden die kwaliteitscontrole op zich kunnen nemen. Dat kan een traditionele uitgever zijn of een club van wetenschappers of bibliotheken.”

Toch blijven gedrukte wetenschappelijke tijdschriften altijd bestaan, denkt Middelhoek. ,,Nu worden publicaties op cd-roms bewaard. Maar over tien jaar hebben we misschien pc’s die geen oude cd-roms meer lezen. Tekst op goed papier blijft altijd leesbaar”, aldus Middelhoek.

Desondanks verwacht Middelhoek over tien jaar weinig mensen snuffelend in de archieven van de Koninklijke Bibliotheek. ,,De meeste informatie is dan op het internet te vinden. Maar ook al zetten wetenschappelijke uitgeverijen zoals Elsevier nu alle jaargangen van hun publicaties op internet, gedrukte versies zijn altijd verstandig om te hebben. Stel dat de uitgeverij failliet gaat en de toegang tot de internetbibliotheek verloren gaat, dan zijn we toch blij dat er ook een papieren archief is.”

Themabijeenkomst op maandag 31 maart, 13.00 uur, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam

www.knaw.nl . .

Wetenschappelijke publicaties op internet verdringen de papieren wetenschapsbladen. Toch zullen de bladen altijd blijven bestaan, denkt prof. Simon Middelhoek.

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (Knaw) houdt op maandag 31 maart een themabijeenkomst om op deze kwestie in te gaan. Dagvoorzitter is professor Simon Middelhoek, voormalig voorzitter van de basiseenheid elektronische instrumentatie bij de faculteit ITS.

Als voormalig redacteur van het wetenschappelijke tijdschrift ‘Sensors and actuators’ zag Middelhoek, intussen zes jaar met pensioen, de invloed van ict op het publiceren toenemen. ,,Toen ik in 1969 bij de TU kwam werken, schreven hoogleraren hun publicaties nog met de hand, waarna de secretaresse ze overtypte”, herinnert hij zich. Middelhoek was een van de eerste professoren die streden voor een pc voor hun secretaresses. ,,Met de komst van de moderne pc kan een wetenschapper nu, zonder hulp van een secretaresse, zijn manuscripten zelf vervaardigen.”

Ook internet en e-mail veranderde de wereld van het wetenschappelijk publiceren. Tegenwoordig heeft een collega in Australië een voor-publicatie binnen een minuut in handen, om vervolgens na tien minuten te e-mailen dat hij het artikel waardeloos vindt. Volgens Middelhoek versnellen de collega-reacties uiteindelijk de gang naar de redacties van de vakbladen.

Maar dankzij internet worden veel van die wetenschappelijke tijdschriften alleen nog elektronisch uitgegeven. ,,Iedereen kan tegenwoordig op zijn homepage een eigen journaal beginnen. Het gevaar bestaat dat de kwaliteit van dat soort tijdschriften niet erg groot zal zijn”, waarschuwt Middelhoek.

Peer review – twee tot vijf wetenschappers die een artikel voor publicatie bestuderen % blijft nodig om het niveau van wetenschappelijke artikelen te bewaken. ,,Toekomstige certificeringsbureaus zouden die kwaliteitscontrole op zich kunnen nemen. Dat kan een traditionele uitgever zijn of een club van wetenschappers of bibliotheken.”

Toch blijven gedrukte wetenschappelijke tijdschriften altijd bestaan, denkt Middelhoek. ,,Nu worden publicaties op cd-roms bewaard. Maar over tien jaar hebben we misschien pc’s die geen oude cd-roms meer lezen. Tekst op goed papier blijft altijd leesbaar”, aldus Middelhoek.

Desondanks verwacht Middelhoek over tien jaar weinig mensen snuffelend in de archieven van de Koninklijke Bibliotheek. ,,De meeste informatie is dan op het internet te vinden. Maar ook al zetten wetenschappelijke uitgeverijen zoals Elsevier nu alle jaargangen van hun publicaties op internet, gedrukte versies zijn altijd verstandig om te hebben. Stel dat de uitgeverij failliet gaat en de toegang tot de internetbibliotheek verloren gaat, dan zijn we toch blij dat er ook een papieren archief is.”

Themabijeenkomst op maandag 31 maart, 13.00 uur, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam

www.knaw.nl . .

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.