Campus

Een eeuw natuurkunde in vogelvlucht

Kwantummechanica, de atoombom en astrofysica: het resultaat van honderd jaar natuurkunde. Drie beroemde wetenschappers deden de hoogtepunten onlangs nog eens haarfijn uit de doeken.

/strong>

De Technisch Physische Dienst (TPD) van TNO bestaat precies zestig jaar. En hoe beter te vieren, dan door drie beroemde wetenschappers uit te nodigen? In de aula van de TU gaven de zoon van kwantummechanicapionier Max Born, dr. Cornelis Disco van de Universiteit van Twente en prof.dr Vincent Icke lezingen over een eeuw fysica.

De natuurkunde werd een eeuw geleden gekenmerkt door het ontstaan van de kwantummechanica. Born woonde destijds, evenals Einstein, in Berlijn, toen het kloppend hart van de natuurkunde. Einstein was erg op Born gesteld, want hij was de eerste die de relativiteitstheorie begreep. Born zelf hield zich echter vooral bezig met kwantummechanica, waar nog heel wat pionierswerk te verrichten viel. Om zijn onderzoek te bekostigen schreef Born boeken en kreeg hij een beetje geld van Goldman, de oprichter van Goldman Sachs. Begin jaren dertig moest Born echter vluchten voor de nazi’s en verhuisde hij naar Cambridge.

De opkomst van de nazi’s betekende tegelijkertijd het begin van een nieuw tijdperk in de natuurkunde. De atoombom werd uitgevonden: het specialisme van Disco. In zijn betoog verklaarde de wetenschapper hoe die ontwikkeling tot stand kwam.

Eind jaren dertig groeide het besef dat wetenschappelijke ontdekkingen niet alleen voor verbeteringen zorgden. De vrij onbekende natuurkundige Szilard probeerde fysici zover te krijgen om niet te publiceren over kernsplijting. Einstein waarschuwde president Roosevelt over de mogelijke dreiging van atoomwapens. Maar er kwam nauwelijks respons. Universiteiten bleven onderzoek verrichten naar nucleaire reacties.

Pearl Harbor

De Japanse aanval op Pearl Harbor luidde een verandering van aanpak in. De overheid ging zich met het onderzoek bemoeien en bepaalde wat de universiteiten moesten doen. In het zogenaamde Manhattanproject werd in de afgelegen plaats Los Alamos een enorm productiecentrum opgericht om de atoombom te bouwen.

Niet lang daarna, vlak na de oorlog, kwam de astrofysica plotseling tot ontwikkeling, onder meer door de bouw van ruimtetelescopen. We kunnen daardoor nu al tot 250 duizend jaar na de oerknal terug in de tijd kijken, stelde de derde spreker van het symposium, Vincent Icke. In de toekomst zal dat volgens hem zelfs tot op één seconde na de oerknal zijn.

Duidelijk is, dat honderd jaar natuurkunde veel invloed heeft gehad op totaal verschillende gebieden. Te veel gebieden om in één bijeenkomst te stoppen. Dagvoorzitter prof.dr.ir. Pieter Kruit uitte na afloop van het symposium dan ook de draad kwijt te zijn, ongetwijfeld niet als enige. ,,De enige overeenkomst die ik heb kunnen ontdekken, is dat geen van de drie sprekers natuurkundige is”, was het enige wat hij kon uitbrengen.

Kwantummechanica, de atoombom en astrofysica: het resultaat van honderd jaar natuurkunde. Drie beroemde wetenschappers deden de hoogtepunten onlangs nog eens haarfijn uit de doeken.

De Technisch Physische Dienst (TPD) van TNO bestaat precies zestig jaar. En hoe beter te vieren, dan door drie beroemde wetenschappers uit te nodigen? In de aula van de TU gaven de zoon van kwantummechanicapionier Max Born, dr. Cornelis Disco van de Universiteit van Twente en prof.dr Vincent Icke lezingen over een eeuw fysica.

De natuurkunde werd een eeuw geleden gekenmerkt door het ontstaan van de kwantummechanica. Born woonde destijds, evenals Einstein, in Berlijn, toen het kloppend hart van de natuurkunde. Einstein was erg op Born gesteld, want hij was de eerste die de relativiteitstheorie begreep. Born zelf hield zich echter vooral bezig met kwantummechanica, waar nog heel wat pionierswerk te verrichten viel. Om zijn onderzoek te bekostigen schreef Born boeken en kreeg hij een beetje geld van Goldman, de oprichter van Goldman Sachs. Begin jaren dertig moest Born echter vluchten voor de nazi’s en verhuisde hij naar Cambridge.

De opkomst van de nazi’s betekende tegelijkertijd het begin van een nieuw tijdperk in de natuurkunde. De atoombom werd uitgevonden: het specialisme van Disco. In zijn betoog verklaarde de wetenschapper hoe die ontwikkeling tot stand kwam.

Eind jaren dertig groeide het besef dat wetenschappelijke ontdekkingen niet alleen voor verbeteringen zorgden. De vrij onbekende natuurkundige Szilard probeerde fysici zover te krijgen om niet te publiceren over kernsplijting. Einstein waarschuwde president Roosevelt over de mogelijke dreiging van atoomwapens. Maar er kwam nauwelijks respons. Universiteiten bleven onderzoek verrichten naar nucleaire reacties.

Pearl Harbor

De Japanse aanval op Pearl Harbor luidde een verandering van aanpak in. De overheid ging zich met het onderzoek bemoeien en bepaalde wat de universiteiten moesten doen. In het zogenaamde Manhattanproject werd in de afgelegen plaats Los Alamos een enorm productiecentrum opgericht om de atoombom te bouwen.

Niet lang daarna, vlak na de oorlog, kwam de astrofysica plotseling tot ontwikkeling, onder meer door de bouw van ruimtetelescopen. We kunnen daardoor nu al tot 250 duizend jaar na de oerknal terug in de tijd kijken, stelde de derde spreker van het symposium, Vincent Icke. In de toekomst zal dat volgens hem zelfs tot op één seconde na de oerknal zijn.

Duidelijk is, dat honderd jaar natuurkunde veel invloed heeft gehad op totaal verschillende gebieden. Te veel gebieden om in één bijeenkomst te stoppen. Dagvoorzitter prof.dr.ir. Pieter Kruit uitte na afloop van het symposium dan ook de draad kwijt te zijn, ongetwijfeld niet als enige. ,,De enige overeenkomst die ik heb kunnen ontdekken, is dat geen van de drie sprekers natuurkundige is”, was het enige wat hij kon uitbrengen.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.