Ecosysteemlessen vanuit een klein stukje groen

Een jaar geleden ben ik verhuisd in Delft. Op dat moment was ik vooral blij met mijn nieuwe huisgenoten en de extra ruimte, maar ik had niet verwacht dat de tuin zich zo in mijn hart zou nestelen.

Nu kijk ik elke keer als ik thuiskom en naar de voordeur loop opzij als een trotse plantenmoeder. Daar staan ze: de felgroene sla, de stevige tomaten, de babybloemkool die op de een of andere manier nog in leven is en de vergeelde bonenplanten die in een crisis verkeren nadat ze hun eerste bonen hebben laten vallen. Ze begroeten me en ik groet ze terug als ik mijn huis binnenkom.

De laatste tijd hebben mijn thuisgevoel en de zoektocht naar mijn wortels een nieuwe betekenis gekregen. Vooral deze tuin leert me zoveel dat ik niet eens op de oogst wacht. Er is toewijding nodig voor het verzorgen van een tuin. Ik kan niet zomaar weken weggaan of zorgeloos rondlopen omdat ik een verantwoordelijkheid voel ten opzichte van dit leven dat ik in de aarde heb gezaaid.

Maar de verbintenis is niet alleen logistiek – hij is ook emotioneel. Hoe meer tijd ik doorbreng met het verplanten van elk minuscuul plantje, hoe meer ik naar ze kijk, ze voel en mijn vingers door de aarde haal, hoe meer liefde ik voor elke plant voel. En hoe meer liefde ik voel, hoe meer zorg ik wil geven.

Deze zorgcyclus zou zich kunnen uitbreiden naar andere zorg: een vriend helpen of voor iemand koken

Het is een opwaartse spiraal van aandacht en genegenheid die breekt met het snelle en efficiënte dagelijkse leven. Deze zorgcyclus zou zich kunnen uitbreiden naar andere zorg: koken, een vriend helpen of zorgen voor de omgeving om me heen.

Langzame zorgcycli zoals deze en de afstemming op elke plant onthullen ook andere lessen: ik ben vaak getuige van de wonderen van ecosysteemrelaties. Op een dag zaten mijn bonenplanten bijvoorbeeld vol met kleine indringers – bladluizen, bleek later. Ik zag mijn inspanningen verpletterd in mijn miserabel uitziende bonenplanten. Naast deze bladluizen zag ik vreemde, stekelige draakvormige insecten die ongeveer tien keer zo groot waren als de bladluizen.

Dankzij het internet en beeldherkenning -hoera?- kwam ik erachter dat deze draakbeestjes larven van lieveheersbeestjes waren. Wie wist dat lieveheersbeestjes een tienerfase hadden? Ik heb ook geleerd dat ze mijn grootste bondgenoten zijn -als ze volwassen zijn, maar nog meer in hun larvenstadium, doen ze niets liever dan een goed bladluizenfestijn. Nu zit mijn tuin vol volwassen lieveheersbeestjes, mijn bonen bloeien en nieuwe vogels komen op bezoek, aangetrokken door de hapjes van lieveheersbeestjes. Een miniatuurcyclus van ecologische regulering speelt zich langzaam en oneindig af vanuit mijn raam. Nooit perfect en nooit af.

Tuinieren doet me reflecteren over de noodzaak om een leven te leiden dat niet snel of strak gepland is, terwijl ik onkruid uittrek of me de soms trage werking van dit ecosysteem realiseer, dat absurd mooi voelt om naar te kijken, om mee te werken en om van te leren.