Dodelijke hitte

Ze willen dat het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen de eisen op dit gebied aanscherpt.

,,Koelinstallaties in verpleeghuizen? Waren die er maar”, reageert prof.ir. Peter Luscuere, deeltijdhoogleraar installatietechniek bij de faculteit Bouwkunde en directeur van een ingenieursbureau dat veel werkt in de gezondheidszorg. ,,Verreweg de meeste verpleeghuizen hebben helemaal geen koelinstallatie. Tot enkele jaren gelden was het niet de gewoonte om die bij de bouw van verpleeghuizen mee te nemen.”

Luscuere beaamt de stelling van de verpleeghuisartsen dat de techniek en expertise om voor een beter klimaat te zorgen in verpleeghuizen al bestaat. ,,Absoluut. Dan moet je niet alleen denken aan koeling, maar ook aan passieve klimaatbeheersing, waarbij de architect klimatologisch zo voordelig mogelijk probeert te ontwerpen. Of aan thermisch actieve systemen, zoals watersystemen die zich in het beton bevinden.”

Toch komt er maar langzaam verandering in de situatie. Luscuere: ,,Dat heeft te maken met bureaucratie, maar ook met geld. Aan de aanpassingen zijn hoge kosten verbonden. Het blijft een kosten-batenanalyse: hoeveel gemeenschapsgeld is men bereid in verbeteringen te steken?”

Dat er een direct verband bestaat tussen zeer warm weer en een hoger sterftecijfer in verpleeghuizen, wordt volgens Luscuere door onderzoek gestaafd. ,,Een verpleeghuisarts heeft vrij recent nog een groot onderzoek gedaan naar aanleiding van de zomer van 1994. Toen was er sprake van eerst een hittegolf, daarna een koele periode en meteen daarop een nieuwe hittegolf.” Het sterftecijfer per duizend bewoners verdubbelde in die warme periode. ,,Niet elk sterfgeval kun je natuurlijk verklaren uit die temperatuurstijging. Maar als je de vertroebelende factoren buiten beschouwing laat, blijft het verband toch nog heel sterk.” Zelf wijdde de hoogleraar vorig jaar een paper aan het onderwerp. Titel: ‘Airconditioning in verpleeghuizen: tot de dood ons scheidt?’

Luscuere vermoedt dat er wel eens gedacht wordt: ‘ach, die oude mensen moeten ergens aan dood gaan: de hitte was niet meer dan het laatste duwtje’. ,,Ongepast en onjuist. Als dat werkelijk zo was, zouden in die zomer van 1994 de sterftecijfers in de verpleeghuizen een heel ander beeld laten zien. Je zou dan verwachten dat in de tweede hittegolf die cijfers flink zouden dalen % de eerste hittegolf had immers al voor het ‘duwtje’ gezorgd. Maar de sterftecijfers bleven hoog.”

Luscuere haalt andere navrante onderzoeksresultaten aan. Bij een vergelijking tussen verpleeghuizen met en zonder koelinstallaties in de omgeving van New York, tijdens een hittegolf, bleek bij de gekoelde verpleeghuizen géén sprake te zijn van een significante stijging van de sterftecijfers.

Luscuere wil zelf graag meer onderzoek doen naar de correlatie. ,,Maar dan ga ik kijken naar een periode van een aantal jaren. En dat is kostbaar. Misschien dat het onderzoek via de TU Delft gefinancierd kan worden.”

Eén ding kan wel snel verbeterd worden, vindt Luscuere: het ontbreken van een heet-weerprotocol bij veel verpleeghuizen. ,,Zorgen dat mensen tijdig een schaduwplekje krijgen, regelmatig drinken. Dat soort factoren speelt ook een rol.”

Verpleeghuisartsen zijn gefrustreerd over het feit dat de koelinstallaties in verpleeghuizen nog altijd volstrekt verouderd zijn, zo meldt het regionale dagblad ‘BN/De Stem’. Ze willen dat het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen de eisen op dit gebied aanscherpt.

,,Koelinstallaties in verpleeghuizen? Waren die er maar”, reageert prof.ir. Peter Luscuere, deeltijdhoogleraar installatietechniek bij de faculteit Bouwkunde en directeur van een ingenieursbureau dat veel werkt in de gezondheidszorg. ,,Verreweg de meeste verpleeghuizen hebben helemaal geen koelinstallatie. Tot enkele jaren gelden was het niet de gewoonte om die bij de bouw van verpleeghuizen mee te nemen.”

Luscuere beaamt de stelling van de verpleeghuisartsen dat de techniek en expertise om voor een beter klimaat te zorgen in verpleeghuizen al bestaat. ,,Absoluut. Dan moet je niet alleen denken aan koeling, maar ook aan passieve klimaatbeheersing, waarbij de architect klimatologisch zo voordelig mogelijk probeert te ontwerpen. Of aan thermisch actieve systemen, zoals watersystemen die zich in het beton bevinden.”

Toch komt er maar langzaam verandering in de situatie. Luscuere: ,,Dat heeft te maken met bureaucratie, maar ook met geld. Aan de aanpassingen zijn hoge kosten verbonden. Het blijft een kosten-batenanalyse: hoeveel gemeenschapsgeld is men bereid in verbeteringen te steken?”

Dat er een direct verband bestaat tussen zeer warm weer en een hoger sterftecijfer in verpleeghuizen, wordt volgens Luscuere door onderzoek gestaafd. ,,Een verpleeghuisarts heeft vrij recent nog een groot onderzoek gedaan naar aanleiding van de zomer van 1994. Toen was er sprake van eerst een hittegolf, daarna een koele periode en meteen daarop een nieuwe hittegolf.” Het sterftecijfer per duizend bewoners verdubbelde in die warme periode. ,,Niet elk sterfgeval kun je natuurlijk verklaren uit die temperatuurstijging. Maar als je de vertroebelende factoren buiten beschouwing laat, blijft het verband toch nog heel sterk.” Zelf wijdde de hoogleraar vorig jaar een paper aan het onderwerp. Titel: ‘Airconditioning in verpleeghuizen: tot de dood ons scheidt?’

Luscuere vermoedt dat er wel eens gedacht wordt: ‘ach, die oude mensen moeten ergens aan dood gaan: de hitte was niet meer dan het laatste duwtje’. ,,Ongepast en onjuist. Als dat werkelijk zo was, zouden in die zomer van 1994 de sterftecijfers in de verpleeghuizen een heel ander beeld laten zien. Je zou dan verwachten dat in de tweede hittegolf die cijfers flink zouden dalen % de eerste hittegolf had immers al voor het ‘duwtje’ gezorgd. Maar de sterftecijfers bleven hoog.”

Luscuere haalt andere navrante onderzoeksresultaten aan. Bij een vergelijking tussen verpleeghuizen met en zonder koelinstallaties in de omgeving van New York, tijdens een hittegolf, bleek bij de gekoelde verpleeghuizen géén sprake te zijn van een significante stijging van de sterftecijfers.

Luscuere wil zelf graag meer onderzoek doen naar de correlatie. ,,Maar dan ga ik kijken naar een periode van een aantal jaren. En dat is kostbaar. Misschien dat het onderzoek via de TU Delft gefinancierd kan worden.”

Eén ding kan wel snel verbeterd worden, vindt Luscuere: het ontbreken van een heet-weerprotocol bij veel verpleeghuizen. ,,Zorgen dat mensen tijdig een schaduwplekje krijgen, regelmatig drinken. Dat soort factoren speelt ook een rol.”