Desgevraagd

Stroomziek?

De verworvenheden van de techniek worden niet altijd even hoog gewaardeerd. Onbegrijpelijke wonderdingen als magnetronovens en GSM-toestelen lijken bij sommigen zelfs regelrechte angst op te wekken. Bron van zorg is de elektromagnetische straling waarvan deze apparaten gebruik maken.

Ook hoogspanningskabels worden steeds vaker met achterdocht bekeken. In Italië zijn een paar elektriciteitsmasten nu onderwerp van een rechtszaak. De omwonenden menen dat het elektromagnetische veld rond de masten, de zogenaamde ‘elektrosmog’, ziektes veroorzaakt.

Als er al zo’n verband is, is dat echter moeilijk aan te tonen. Desgevraagd vertelt prof.dr. J.J. Smit, verbonden aan de sectie Hoogspanningstechniek van ITS, dat de onderzoeken naar elektrosmog geen harde conclusies toelaten. ,,Het is uiteraard zo dat er boven een bepaalde veldintensiteit wat gaat gebeuren. Soms kun je de gevolgen daarvan makkelijk laten zien. Als we in het hoogspanningslab een sterk veld opwekken, kunnen je haren bijvoorbeeld overeind gaan staan. We laten onze studenten dat altijd zien door er een losse tl-balk neer te zetten. Die gaat dan spontaan gloeien.”

Hartspier

Maar een effect op de gezondheid laat zich moeilijk bewijzen. Smit: ,,Een mens bevat zenuwen en spieren, en die zijn gevoelig voor elektrische signalen. In het menselijk lichaam komen van nature stroomdichtheden voor die variëren van tien tot duizend miliampère per vierkante meter. Die laatste waarde komt voor bij de hartspier en is ook vrij makkelijk op de huid meten.”

In principe kan het magnetische veld rond een hoogspanningskabel elektrische stroompjes opwekken. Niet dat dit als pacemaker kan dienen. ,,Om dergelijke stroomdichtheden op te wekken, heb je een magnetisch veld nodig met een sterkte van rond de vijftig militesla. De Gezondheidsraad heeft echter gesteld dat de gewone bevolking niet meer dan honderd microtesla per etmaal te verduren mag krijgen. Normaal komen die waarden niet voor, zelfs niet als je direct onder een hoogspanningskabel woont.”

Toch vindt Smit de strenge normen niet overdreven. ,,Het gezondsheidseffect is zo moeilijk te meten, dat je ook nooit voor honderd procent kunt uitsluiten dat er helemaal geen verband is. Daarom zijn de richtlijnen ook zo scherp gesteld. We zijn voorzichtig uit onwetendheid. En dat vind ik wel een verstandige keuze.”

Stroomziek?

De verworvenheden van de techniek worden niet altijd even hoog gewaardeerd. Onbegrijpelijke wonderdingen als magnetronovens en GSM-toestelen lijken bij sommigen zelfs regelrechte angst op te wekken. Bron van zorg is de elektromagnetische straling waarvan deze apparaten gebruik maken.

Ook hoogspanningskabels worden steeds vaker met achterdocht bekeken. In Italië zijn een paar elektriciteitsmasten nu onderwerp van een rechtszaak. De omwonenden menen dat het elektromagnetische veld rond de masten, de zogenaamde ‘elektrosmog’, ziektes veroorzaakt.

Als er al zo’n verband is, is dat echter moeilijk aan te tonen. Desgevraagd vertelt prof.dr. J.J. Smit, verbonden aan de sectie Hoogspanningstechniek van ITS, dat de onderzoeken naar elektrosmog geen harde conclusies toelaten. ,,Het is uiteraard zo dat er boven een bepaalde veldintensiteit wat gaat gebeuren. Soms kun je de gevolgen daarvan makkelijk laten zien. Als we in het hoogspanningslab een sterk veld opwekken, kunnen je haren bijvoorbeeld overeind gaan staan. We laten onze studenten dat altijd zien door er een losse tl-balk neer te zetten. Die gaat dan spontaan gloeien.”

Hartspier

Maar een effect op de gezondheid laat zich moeilijk bewijzen. Smit: ,,Een mens bevat zenuwen en spieren, en die zijn gevoelig voor elektrische signalen. In het menselijk lichaam komen van nature stroomdichtheden voor die variëren van tien tot duizend miliampère per vierkante meter. Die laatste waarde komt voor bij de hartspier en is ook vrij makkelijk op de huid meten.”

In principe kan het magnetische veld rond een hoogspanningskabel elektrische stroompjes opwekken. Niet dat dit als pacemaker kan dienen. ,,Om dergelijke stroomdichtheden op te wekken, heb je een magnetisch veld nodig met een sterkte van rond de vijftig militesla. De Gezondheidsraad heeft echter gesteld dat de gewone bevolking niet meer dan honderd microtesla per etmaal te verduren mag krijgen. Normaal komen die waarden niet voor, zelfs niet als je direct onder een hoogspanningskabel woont.”

Toch vindt Smit de strenge normen niet overdreven. ,,Het gezondsheidseffect is zo moeilijk te meten, dat je ook nooit voor honderd procent kunt uitsluiten dat er helemaal geen verband is. Daarom zijn de richtlijnen ook zo scherp gesteld. We zijn voorzichtig uit onwetendheid. En dat vind ik wel een verstandige keuze.”