Desgevraagd

Bewoners van een huis aan de Wattlaan in Utrecht, werden zaterdag rond middernacht opgeschrikt door een blikseminslag. Volgens hen verschafte een bolbliksem zich via dak en slaapkamervloer wederrechtelijk toegang tot de woonkamer. De energiebal ontplofte daar met veel geweld. Hierbij scheurden steunbalken van het dak, werden gipsplaten van de muur gerukt en vloog de gasmeter in brand.

De mythische bolbliksem, die volgens de overlevering moeiteloos door ramen en muren kan vliegen, fascineert de mensheid al eeuwen. Dr.ir. E. Gulski, hoofddocent bij de sectie Hoogspanningstechniek van ITS, behoort niet tot de bewonderaars. Desgevraagd ontpopt hij zich zelfs als een scepticus. Een bolbliksem? Pure kolder.

,,Misschien dat iemand er anders over denkt en dat is dan het einde van mijn loopbaan”, grapt hij. ,,Maar naar mijn mening is de bolbliksem een fabeltje op het niveau van UFO’s en yeti’s. Er is bij mijn weten geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het bestaan ervan. Toch krijg ik tijdens mijn colleges regelmatig vragen over bolbliksems. Ik antwoord dan altijd dat het een normale bliksemstraal is, die door omstandigheden als een bol wordt waargenomen.”

Wolkenkrabber

Gulski somt snel wat feiten op die tegen het bestaan van de natuurlijke bolbliksem pleiten. ,,Afhankelijk van de elektrische veldverdeling kan een bliksemstraal vanuit de aarde omhoog schieten. Ook dwars door een woonhuis, want bliksem zoekt gewoon het punt op met het hoogste spanningsverschil. En als ergens onder een huis wat oude leidingen zitten, kan dat als een concentratiepunt voor de elektrische lading dienen.”

De aloude wijsheid dat bliksem altijd op het hoogste punt van een gebouw inslaat, is dus niet waar. ,,Het komt geregeld voor dat een bliksemstraal ergens op de twintigste verdieping van een wolkenkrabber inslaat. En dan roepen de bewoners gelijk: Mijn god, ik heb een bolbliksem op bezoek gehad! Maar wat gebeurt er? Als het ladingsveld tussen een onweerswolk en een wolkenkrabber zich verplaatst, kan de inslag best tussen twee gebouwen plaatsvinden. Of ergens halverwege een woontoren.”

Maar wat zien al die getuigen dan? ,,Je moet beseffen dat de ontlading van een bliksem maar een fractie van een seconde duurt, dan praat je echt over microseconden. Dat kan het menselijk oog nooit goed waarnemen. En dan zou zo’n straal best als een bol waargenomen kunnen worden.”

Kortom: optisch bedrog. Helemaal overtuigd van zijn gelijk is Gulski ook weer niet. ,,In het Hoogspanningslab zijn ooit proevenuitgevoerd om een bolbliksem op te wekken”, bekent hij. ,,Maar dat is niet gelukt.

Bolbliksem

Het afgelopen weekeinde is een aantal Utrechtse woningen getroffen door een bolbliksem, meldt De Telegraaf.

Nomen est omen. Bewoners van een huis aan de Wattlaan in Utrecht, werden zaterdag rond middernacht opgeschrikt door een blikseminslag. Volgens hen verschafte een bolbliksem zich via dak en slaapkamervloer wederrechtelijk toegang tot de woonkamer. De energiebal ontplofte daar met veel geweld. Hierbij scheurden steunbalken van het dak, werden gipsplaten van de muur gerukt en vloog de gasmeter in brand.

De mythische bolbliksem, die volgens de overlevering moeiteloos door ramen en muren kan vliegen, fascineert de mensheid al eeuwen. Dr.ir. E. Gulski, hoofddocent bij de sectie Hoogspanningstechniek van ITS, behoort niet tot de bewonderaars. Desgevraagd ontpopt hij zich zelfs als een scepticus. Een bolbliksem? Pure kolder.

,,Misschien dat iemand er anders over denkt en dat is dan het einde van mijn loopbaan”, grapt hij. ,,Maar naar mijn mening is de bolbliksem een fabeltje op het niveau van UFO’s en yeti’s. Er is bij mijn weten geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het bestaan ervan. Toch krijg ik tijdens mijn colleges regelmatig vragen over bolbliksems. Ik antwoord dan altijd dat het een normale bliksemstraal is, die door omstandigheden als een bol wordt waargenomen.”

Wolkenkrabber

Gulski somt snel wat feiten op die tegen het bestaan van de natuurlijke bolbliksem pleiten. ,,Afhankelijk van de elektrische veldverdeling kan een bliksemstraal vanuit de aarde omhoog schieten. Ook dwars door een woonhuis, want bliksem zoekt gewoon het punt op met het hoogste spanningsverschil. En als ergens onder een huis wat oude leidingen zitten, kan dat als een concentratiepunt voor de elektrische lading dienen.”

De aloude wijsheid dat bliksem altijd op het hoogste punt van een gebouw inslaat, is dus niet waar. ,,Het komt geregeld voor dat een bliksemstraal ergens op de twintigste verdieping van een wolkenkrabber inslaat. En dan roepen de bewoners gelijk: Mijn god, ik heb een bolbliksem op bezoek gehad! Maar wat gebeurt er? Als het ladingsveld tussen een onweerswolk en een wolkenkrabber zich verplaatst, kan de inslag best tussen twee gebouwen plaatsvinden. Of ergens halverwege een woontoren.”

Maar wat zien al die getuigen dan? ,,Je moet beseffen dat de ontlading van een bliksem maar een fractie van een seconde duurt, dan praat je echt over microseconden. Dat kan het menselijk oog nooit goed waarnemen. En dan zou zo’n straal best als een bol waargenomen kunnen worden.”

Kortom: optisch bedrog. Helemaal overtuigd van zijn gelijk is Gulski ook weer niet. ,,In het Hoogspanningslab zijn ooit proevenuitgevoerd om een bolbliksem op te wekken”, bekent hij. ,,Maar dat is niet gelukt.