Desgevraagd

En dan is er nog niet eens gekeken naar de zuidzijde van de kerk: die wordt pas over vijftien jaar geïnspecteerd.

,,Een grote kerk wordt normaal elke vijftig jaar gerestaureerd, maar bij de Sint Jan zijn bij een vorige restauratie fouten gemaakt”, verklaart prof.dr.ir. F.W. van Voorden, hoofd van het werkverband ‘restauratie, renovatie en hergebruik’ bij Bouwkunde, desgevraagd. ,,Bij de vorige restauratie van de Sint Jan is geen duurzame natuursteen uitgekozen. Het scherpe beeldhouwwerk erodeerde veel te snel en heeft nu ronde vormen.”

Bij oude monumenten wordt vaak besloten de geschiedenis te laten spreken, de tand des tijds mag te zien zijn. Bij een reconstructie wordt getracht het geheel zo authentiek mogelijk te laten. Dat kan nogal wat moeite kosten: bijvoorbeeld doordat de natuursteen het liefst uit de oorspronkelijk gebruikte groeve moet worden gewonnen, of, zoals bij het stadhuis van Hilversum gebeurde, de bakstenen opnieuw moeten worden geproduceerd.

Bunker

De aansluitingen zijn van levensbelang voor bouwwerken. ,,Het is niet nodig om een bouwwerk van platina en roestvrij staal te maken. Beton en glas zijn ook heel duurzaam, maar de aansluitingen zijn precair: het goede materiaal moet op de goede plaats zitten. Beton dat zit op de beëindiging van de gevel naar het dak, staat aan andere gedragingen bloot dan beton in het volle vlak van de gevel”, legt Van Voorden uit.

Vroeger bestond de angst dat bepaalde ambachten verloren zouden gaan, als er niet gerestaureerd werd. Van Voorden: ,,Het blijkt echter dat deze weer snel aangeleerd kunnen worden. Als er mensen uit het buitenland worden gehaald om leien te leggen en natuursteen te bewerken, zijn er snel genoeg leerlingen die de kennis oppikken.”

Afhankelijk van de symbolische functie blijft een gebouw lang staan. ,,Gerechtsgebouwen en woningbouw moeten lang meegaan. Deze worden heel gedetailleerd ontworpen. Kantoorgebouwen worden maar voor een periode van tien tot vijftien jaar neergezet, dat is vaak ook te zien aan de detaillering”, aldus de hoogleraar.

Hoe zal dat met de TU-gebouwen gaan? Van Voorden vindt het gebouw van natuurkunde het minst uitgesproken ontwerp. ,,Het voegt weinig toe.” De Aula zal daarentegen nog wel even blijven staan: ,,Vanwege die symbolische functie en omdat het een waar voorbeeld is van het brutalisme: het is een bruut en stevig gebouw, het lijkt wel een bunker.”

In 1985 werd nog een restauratie van 40 miljoen gulden afgerond, maar nu bleken corroderende ijzeren ankers zandstenen blokken uit elkaar te drukken en tufstenen te verpulveren. En dan is er nog niet eens gekeken naar de zuidzijde van de kerk: die wordt pas over vijftien jaar geïnspecteerd.

,,Een grote kerk wordt normaal elke vijftig jaar gerestaureerd, maar bij de Sint Jan zijn bij een vorige restauratie fouten gemaakt”, verklaart prof.dr.ir. F.W. van Voorden, hoofd van het werkverband ‘restauratie, renovatie en hergebruik’ bij Bouwkunde, desgevraagd. ,,Bij de vorige restauratie van de Sint Jan is geen duurzame natuursteen uitgekozen. Het scherpe beeldhouwwerk erodeerde veel te snel en heeft nu ronde vormen.”

Bij oude monumenten wordt vaak besloten de geschiedenis te laten spreken, de tand des tijds mag te zien zijn. Bij een reconstructie wordt getracht het geheel zo authentiek mogelijk te laten. Dat kan nogal wat moeite kosten: bijvoorbeeld doordat de natuursteen het liefst uit de oorspronkelijk gebruikte groeve moet worden gewonnen, of, zoals bij het stadhuis van Hilversum gebeurde, de bakstenen opnieuw moeten worden geproduceerd.

Bunker

De aansluitingen zijn van levensbelang voor bouwwerken. ,,Het is niet nodig om een bouwwerk van platina en roestvrij staal te maken. Beton en glas zijn ook heel duurzaam, maar de aansluitingen zijn precair: het goede materiaal moet op de goede plaats zitten. Beton dat zit op de beëindiging van de gevel naar het dak, staat aan andere gedragingen bloot dan beton in het volle vlak van de gevel”, legt Van Voorden uit.

Vroeger bestond de angst dat bepaalde ambachten verloren zouden gaan, als er niet gerestaureerd werd. Van Voorden: ,,Het blijkt echter dat deze weer snel aangeleerd kunnen worden. Als er mensen uit het buitenland worden gehaald om leien te leggen en natuursteen te bewerken, zijn er snel genoeg leerlingen die de kennis oppikken.”

Afhankelijk van de symbolische functie blijft een gebouw lang staan. ,,Gerechtsgebouwen en woningbouw moeten lang meegaan. Deze worden heel gedetailleerd ontworpen. Kantoorgebouwen worden maar voor een periode van tien tot vijftien jaar neergezet, dat is vaak ook te zien aan de detaillering”, aldus de hoogleraar.

Hoe zal dat met de TU-gebouwen gaan? Van Voorden vindt het gebouw van natuurkunde het minst uitgesproken ontwerp. ,,Het voegt weinig toe.” De Aula zal daarentegen nog wel even blijven staan: ,,Vanwege die symbolische functie en omdat het een waar voorbeeld is van het brutalisme: het is een bruut en stevig gebouw, het lijkt wel een bunker.”