Derde onderzoek naar fraude Stapel

Hoogleraar Stapel werd twee weken geleden ontslagen door de Universiteit van Tilburg toen bleek dat hij onderzoeksdata verzon. Een commissie onder leiding van voormalig KNAW-president Pim Levelt brengt de omvang van de fraude in kaart.



Wetenschappelijke integriteit

De Universiteit van Amsterdam, waar Stapel in 1997 promoveerde, benoemde vorige week een eigen onderzoekscommissie. En gisteren werd bekend dat een derde commissie Stapels gangen bij de Rijksuniversiteit Groningen nagaat. Hij was daar tussen 2000 en 2006 hoogleraar.

De Groningse commissie staat onder leiding van emeritus-hoogleraar Ed Noort, voorzitter van de Commissie wetenschappelijke integriteit van de RUG. Zowel de Groningse als de Amsterdamse commissie rapporteert aan de Tilburgse commissie.

Reden voor het bange vermoeden is dat de meevallers uit aardgasbaten niet langer worden besteed aan kennis en innovatie. Ook oppositiepartijen hebben hun bedenkingen.

Minder aantrekkelijk
Volgens de VSNU staat het opheffen van de zogeheten FES-gelden ‘haaks op de ambitie van de Kamer om Nederland in de top vijf van de kenniseconomieën te krijgen’. Bovendien wordt Nederland zo minder aantrekkelijk voor toptalent, schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer.

Spaarpot
Het Fonds Economische Structuurversterking (FES) is een in 1995 opgerichte spaarpot voor meevallers uit de aardgasbaten, die werden geïnvesteerd in infrastructuur. In 2005 besloot de regering dat het geld ook mocht worden gebruikt ten behoeve van de Nederlandse kenniseconomie. In 2010 ging het om 658 miljoen euro.

Helemaal afschaffen
In de begroting voor 2011 besloot het vorige kabinet al om de FES-gelden voor kennis en innovatie flink te verminderen. Het nieuwe kabinet schaft ze echter helemaal af. Het gaat de meevallers uit aardgasbaten voor de helft besteden aan het aflossen van de staatsschuld en de andere helft wordt gestoken in lastenverlichting voor burgers en bedrijven.

Uithollen
De VSNU vindt steun bij D66 en GroenLinks. Tijdens het debat over de regeringsverklaring beschuldigde D66-leider Alexander Pechtold de premier ervan op deze manier ‘de motor van de banen uit te hollen’. Pechtold: “U spekt de aandeelhouder, maar op de kenniseconomie bezuinigt u.”

Private investeringen
Rutte hield vol dat hij ‘subsidiepotjes’ voor innovatie afschaft, omdat die simpelweg niet werken. Het bedrijfsleven krijgt daarentegen zelf ‘ruimte om te investeren’, legde de premier uit. Volgens Rutte zit het probleem van de Nederlandse kenniseconomie namelijk in het achterblijven van private investeringen in innovatie, en niet in de publieke. Bovendien was er in het verleden veel kritiek op de besteding van de FES-gelden.

Overheidstekort
Het kabinet vindt het daarom verstandiger de aardgasbaten in het overheidstekort te steken, dan in ‘geld te verschmerzen over allerlei potjes’. Bovendien herhaalde Rutte dat het kabinet extra geld steekt in het hoger onderwijs, zodat studenten daar ‘echt begeistert worden’.

Potjes
Volgens Pechtold was er geen sprake van ‘begeisterung’ in het hoger onderwijs maar van ‘verelendung’. Hij riep de premier op om het geld dat is gereserveerd voor de lastenverlichting voor bedrijven in een pot voor kennis en innovatie te stoppen. Rutte vroeg de D66-leider te wachten op de notitie van de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), maar benadrukte alvast dat hij niet van plan was aan de ene kant potjes op te heffen en aan de andere kant ze weer in te voeren.