Delftse studenten staking tegen nazi’s herdacht

De herdenking vond plaats bij de plaquette ter ere van de studentenstaking van 25 november 1940 en was een initiatief van activist Arthur Graaff. Er was een handvol mensen aanwezig. Namens het Delftsch Studenten Corps waren er twee studenten. Ook een nazaat van Joseph Jitta was aanwezig. De TU Delft en de gemeente namen niet deel. De universiteit organiseert sinds 2016 op 23 november de Van Hasseltlezing, maar die ging dit jaar wegens corona niet door.

Wat gebeurde er in november 1940 in Delft? Op de plaquette aan het Oostplantsoen staat te lezen: ‘In dit voormalige gebouw van de Technische Hogeschool Delft kwamen op 23 november 1940 honderden studenten bijeen om te protesteren tegen de schorsing van Joodse docenten door de nazi’s. Na een toespraak van de student Frans van Hasselt besloten ze spontaan te gaan staken. Het was de eerste massale staking in Nederland tegen de Duitse bezetting (1940-1945).’

Geschiedenisboeken vertellen hoe op 22 november 1940 alle Joden in overheidsdienst worden geschorst, dus ook Joodse docenten aan de Technische Hogeschool Delft, zoals de TU Delft dan heet. De volgende ochtend, een zaterdag, verzamelen honderden studenten zich voor wat zij denken dat het afscheidscollege zal worden van de populaire Joodse professor Joseph Jitta.

De collegebanken blijven op 25 november vrijwel leeg

Jitta is er echter niet. Frans van Hasselt, voorzitter van studievereniging Practische Studie, houdt een geïmproviseerde toespraak waarin hij getuigt van de ‘ontzetting en diepe droefheid’ onder de studenten, waarna in het publiek het idee voor een staking postvat.

Hoewel de rector de dag erna nog probeert om zo’n staking te voorkomen, blijven de collegebanken op 25 november vrijwel leeg. Op 26 november gebeurt hetzelfde in Leiden, waarna de nazi’s in beide steden het onderwijs en de examens voor onbepaalde tijd stopzetten. In april 1941 beginnen in Delft de colleges weer.

Vier maanden later, op 24 augustus 1941, wordt tijdens een klopjacht op studentenstakers Frans van Hasselt gearresteerd. Op 10 september 1942 overlijdt hij aan de ontberingen in concentratiekamp Buchenwald.

• Lees ook: Oorlogsherinneringen van een Delftse student

Waar kwam die krans vandaan?

De aanwezigen bij de herdenking van de studentenstaking op maandagavond 23 november vonden een bloemenkrans bij de plaquette waar ook zij bloemen wilden leggen. Van wie deze afkomstig was, stond er niet bij. Ilian de Snoo, voorzitter van het Gezelschap “Practische Studie”, laat weten dat de krans van zijn vereniging is. “Aangezien dit een belangrijke gebeurtenis is uit de geschiedenis van de studievereniging hebben ook wij deze dag herdacht door een krans te leggen voor Frans van Hasselt en zijn vrienden”, mailt hij. Dat deden de studenten samen met alumnus Duco Drenth, die de afgelopen jaren onderzoek blijkt te hebben gedaan naar het leven van Frans van Hasselt. De Snoo vindt het ‘van groot belang’ dat er ‘zichtbaar aandacht besteed wordt aan de historie van de verenigingen en de TU Delft’.

^{(Foto: Gezelschap “Practische Studie”)}