De waarde(n) van de wetenschap

Het is mijn eerste week als promovendus en ik zit in een lokaal samen met een paar andere gelukkige zielen. Ons pad in de wetenschap begint en ons licht op dit pad, de Graduate School, vertelt. Wij luisteren. “Het is mijn taak om jou zo snel mogelijk door deze PhD te loodsen”, hoor ik. Het leven is een middel tot een nooit besproken doel. Zo leer ik – in een oersaaie introductie – dat de universiteit staat voor autonomie en efficiëntie.

Paternaliserend hoongelach valt mij geregeld ten deel als ik uitschreeuw dat ik vooral wil samenwerken en de wereld wil verbeteren. Waar is mijn universiteit als bastion van creativiteit en verbinding? Waar zijn de wandelingen door de natuur waar in een wederzijds gesprek grootse ideeën opborrelen? Wanneer leer ik hoe je een ander echt begrijpt? Hoe je constructieve feedback geeft? Hoe je samenwerkt in een team?

Zelfkastijding
Langzaam worden we ingelijfd in een dwangbuis van waarden die geen enkele individu hier ondersteunt. Wie hier houdt gepassioneerde gesprekken over efficiëntie, geld of je kapot werken ’s avonds aan de keukentafel? En alhoewel ik in woord graag kennis en liefde belijd, verraden mijn daden de waarheid. Op onze sectiedag – de oproep tot samenwerking waar ik om smeek – druk ik mijn neus om een paper af te schrijven. Zelden praat ik over het mysterie van weten, mijn visie op de wereld of de elegantie van een prachtige theorie. Het enige wat ik met mijn collega’s lijk te delen is het samen lijden. Luidkeelse zelfkastijding van weekenden doorwerken en het te druk hebben om onze gemeenschappelijke passie (toch?) te delen.

Een eerste stap zit in bewustwording van de signalen die we afgeven. Zolang mijn universiteit spreekt over autonomie en efficiëntie ga ik ervanuit dat dat belangrijk is. Zolang we allen weekenden doorwerken, ga ik ervanuit dat dat belangrijk is. Zolang we vragen naar formaliteit, in plaats van wat ons vandaag echt weet te boeien, ga ik ervanuit dat dat belangrijk is. Zolang we spreken en niet luisteren, ga ik ervanuit dat dat belangrijk is. De wetenschap is een hardloopwedstrijd, stelt Caspar Chorus tot zijn spijt vast… laten we dan in ieder geval zorgen dat de finish het waard is.

Rijk Mercuur is promovendus aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Lees de discussie die vooraf ging aan deze brief:
TBM-hoogleraar Caspar Chorus: ‘TU moet helpen om burn-outs te voorkomen’

Rector magnificus Karel Luyben: ‘Cultuur kunnen we samen veranderen’