De oceaan als energiebron

Met een ingenieurstitel in de offshore techniek kwam je vroeger vrijwel altijd terecht in de wereld van de olie- en gaswinning. Dat is nu minder vanzelfsprekend. Ingenieursbureaus zijn bezig met tal van initiatieven om op zee energie op te wekken. Dat bleek wel tijdens het jaarlijkse congres All Energy Day, dat vorige week donderdag plaatsvond in de Fokker Terminal in Den Haag. ‘Innovation for the next Generation’ was het thema van de bijeenkomst. De dag was georganiseerd door de Energy Club van de TU en uitzendbureau Green blue, en trok een paar honderd man – veelal studenten.

TU-alumnus Allard van Hoeken was een van de hoofdsprekers. Hij werkt voor Bluewater, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het verankeren van omgebouwde olietankers die als (semi) permanente olieboorplatforms dienen, de zogenaamde FPSO-schepen (Floating Production, Storage and Offloading). Zijn expertise wil hij nu voor een heel andere tak van sport gebruiken; het oogsten van energie uit zeestroming. Ook hierbij is het van cruciaal belang dat een drijvende constructie ten alle tijden op zijn plek blijft. Storm of geen storm.

Bluetec heet de constructie die elektriciteit moet gaan opwekken. Volgens Van Hoeken is het de eerste drijvende constructie die energie oogst uit zeestroming. Deze zomer moet het apparaat voor de kust van Texel, in het Marsdiep, worden verankerd. Bluetec is in wezen niets meer dan een drijver (een fel geel gevaarte) met aan de onderkant twee turbines die enkele meters de zee in steken. Van Hoeken verwacht dat de dobber 2 a 3 megawatt zal genereren. Hij is ontwikkeld samen met nog zeven andere ingenieursbureaus en onderzoeksinstituten.

“Betrouwbaarheid is belangrijk”, vertelde de TU-alumnus, die hoopt dat er op termijn een immense Bluetec farm wordt aangelegd. “We weten altijd hoe hard het stroomt en kunnen dus goed voorspellen hoeveel energie Bluetec genereert. Daarnaast zijn de drijvers makkelijk te installeren en kunnen we goed bij de turbines voor onderhoud. We hebben natuurlijk ook andere opties onderzocht, zoals het plaatsen van turbines op de zeebodem. Maar alles wat zich onder water bevindt is ingewikkeld. Je moet er heen met duikers of onbemande voertuigen. De zeebodem is bijna net zo’n lastig terrein als de Maan.”

Over golfenergie was van Hoeken maar weinig enthousiast. “De winning van golfenergie is vol technische uitdagingen en de oogst is slecht voorspelbaar.” Daar denkt het team van de Slowmill heel anders over. De ceo van dit jonge bedrijf, Erwin Croughs, legde tijdens een pitchwedstrijd uit dat de winning van golfenergie goed te combineren is met windenergie. Hij zou graag zien dat zijn uitvinding geplaats zou worden in de buurt van een windmolenpark. “Als het niet waait kunnen er nog wel golven zijn. Golf en wind bufferen elkaar”, aldus Croughs.

De Slowmill, die deels aan de TU is ontwikkeld en getest, lijkt op een vlieger. Hij heeft zes bladen en een drijver. De drijver is met een kabel verbonden aan een lier en een generator op de bodem. Golven duwen de bladen naar achteren waardoor de lier aangetrokken wordt. Na elke golf keert het systeem weer terug naar zijn uitgangspositie. Een demonstratiemodel draait momenteel op de Noordzee, twee kilometer van de kust van Scheveningen.

De Delftse technostarter Bluerise wil op heel andere wijze energie uit de oceaan halen. Deze zomer starten de werkzaamheden voor een kleine energiecentrale die voor de kust van Curaçao energie moet oogsten door gebruik te maken van het verschil in temperatuur tussen het zeewater op een kilometer diepte (5 graden Celsius) en dat aan het oppervlak (28 graden Celsius). “In een later stadium willen we het project uitbreiden door nutriëntenrijk water van de zeebodem, dat we voor de elektriciteitsopwekking naar boven moeten halen, door te sluizen naar algenkwekerijen zodat daar biodiesel geproduceerd kan worden”, vertelt Berend Jan Kleute van Bluerise.