[Column] Tegen diversiteit

Vorige week moest de TU Eindhoven zich verantwoorden bij het College voor de Rechten van de Mens omdat ze tijdelijk alleen vrouwen wil aannemen. Ik hoop dat ze gelijk krijgt. Maar het viel me op dat de TU Eindhoven in haar verdediging de term ‘diversiteit’ helemaal niet gebruikt. In Delftse strategieën, visies, en codes, daarentegen, is diversiteit verheven tot core value.

Diversiteit wordt daarmee als universele waarde gepresenteerd. Ik heb daar steeds meer moeite mee. Meer verschil is niet per definitie beter. Tegelijkertijd worden er bijna altijd instrumentele argumenten voor diversiteit gegeven. Dat gaat niet alleen in tegen het idee dat het een waarde op zich zou zijn, het is volgens mij ook contraproductief.

De TU Delft ziet ‘diversiteit als een randvoorwaarde voor excellentie en innovatie’. De rector van Eindhoven vindt hun ingreep een succes ‘met het oog op de kwaliteit van de wetenschap’.

‘Diversiteit is geen mensenrecht, het is een feit’

Zo komt de discussie op een zijspoor terecht. Kunnen witte mannen geen goede wetenschap leveren, dan? Door te impliceren dat ze hun werk niet goed doen, ga je bij die mannen geen begrip kweken. Laat staan steun. Terwijl een heel stel van hen een stapje opzij zal moeten doen, zoals nu in Eindhoven. De diepere waarden die ons verplichten om iets te doen aan de eenheidsworst op onze instellingen raken buiten beeld wanneer je diversiteit vooral bepleit als voorwaarde voor betere wetenschap.

Het recente voorstel voor een Delftse Code of Conduct begint beter, met een verwijzing naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de fundamentele gelijkwaardigheid van iedereen. Twee zinnen later, echter, leidt dat alweer tot de uitspraak dat de verschillen tussen al die mensen ‘waarde toevoegen, niet alleen aan ons dagelijks leven, maar ook aan de resultaten van het werk dat we samen doen’. Alsof het vooral belangrijk is dat het ons wat oplevert.

Als het nodig is om bij een kernwaarde te vermelden wat je ervoor koopt, raakt die waarde misschien toch niet helemaal de kern.

Diversiteit is geen mensenrecht, het is een feit. Tenminste, in de wijde wereld is dat zo. Op de TU’s veel minder. De diepere waarden die dat gebrek aan diversiteit een probleem maken zijn vrijheid, gelijkwaardigheid en democratie.

Vooral democratie raakt op de achtergrond wanneer je diversiteit an sich tot kernwaarde verheft. Zo veel mogelijk verschil is niet het doel. Maar in Delft, in Eindhoven, en op zoveel andere plekken waar de maatschappij gevormd wordt, verschillen we veel minder van elkaar dan het publiek wiens zaak we dienen. Eén groep is sterk oververtegenwoordigd en heeft daardoor meer invloed. Anderen staan buiten die macht. Dat is ondemocratisch. Onrechtvaardig. Maar nergens in al die beleidsstukken en persberichten wordt dat zo benoemd.

Als publieke instelling in een democratie horen we zo veel mogelijk van, voor en door iedereen te zijn. Dat betekent dat we ons dienen in te zetten voor een universitaire gemeenschap die in alles behalve denkvermogen een afspiegeling vormt van de maatschappij. Punt.

Diverser dan de samenleving hoeven we niet te zijn. Helaas zitten we daar nog heel ver vanaf.

Bob van Vliet is docent op de faculteit 3mE, na eerder bij Industrieel Ontwerpen en Bouwkunde les te hebben gegeven.

Bob van Vliet / Columnist