[Column] Geldstress

Waar krijg jij de meeste stress van? Als je te veel op je telefoon zit? Als je te weinig sport? Waar mijn generatie, de pechgeneratie, het meest stress van krijgt is geld. Vanaf 1 januari 2024 krijgen we er namelijk nog 2,56 procent rentepech erbij. Nu heeft de Tweede Kamer wel net gestemd over een lagere studierente, maar het is nog niet duidelijk hoeveel lager, en vanaf wanneer dat moet gebeuren. Totdat er een nieuw kabinet aantreedt, houd ik mijn adem in.

De stijging van de studierente is zorgwekkend, maar het is niet de eerste keer dat deze rentevoet zo hoog is. In 2008 liep de rente zelfs op tot 4 procent, waardoor studenten nog meer financiële druk ervaarden. Het lijkt erop dat de geldstress onder studenten een terugkerend probleem is dat niet eenvoudig op te lossen is.

Er worden nu allerlei maatregelen bedacht om de stress bij studenten te verminderen, zoals het verlagen van het bindend studieadvies (bsa). Deze initiatieven zijn welkom en kunnen helpen om de academische druk te verlichten, maar de onderliggende geldstress blijft bestaan. Studenten moeten nog steeds lenen om hun studie te bekostigen, en de angst voor een torenhoge studieschuld na afstuderen blijft een zware last op hun schouders.

Bijna alle studenten lenen, waardoor de druk om zo snel mogelijk af te studeren enorm is

Dit brengt herinneringen naar boven aan mijn bestuursjaar, waarbij ik, samen met andere vertegenwoordigers van diverse studieverenigingen, in gesprek was met een vertegenwoordiger van de universiteit. De TU wilde graag inzicht krijgen in de bronnen van stress onder studenten. Het gesprek begon met thema’s als werkdruk en sociale stress, maar al snel werd duidelijk dat prestatiedruk en financiële zorgen de grootste boosdoeners waren. Bijna alle studenten lenen, waardoor de druk om zo snel mogelijk af te studeren enorm is. Het merendeel van hen durft zelfs niet eens een blik te werpen op de omvang van hun schuld bij de overheid.

De medewerker van de universiteit had geen kant-en-klaar antwoord op deze kwestie, behalve het advies om in de dagelijkse routine ook tijd te reserveren voor sport en ontspanning. Wij hadden evenmin verwacht dat de universiteit plotseling alle studieleningen zou kwijtschelden.

Wat mij vooral opvalt, is de opmerkelijke kalmte van studenten in reactie op dit alles. Ik vermoed dat we inmiddels gewend zijn aan het ontvangen van slecht nieuws en soms zelfs bijna verwachten dat er nog een schepje bovenop gaat. Toen ik ging studeren, besefte ik al dat ik met een achterstand begon. Op je achttiende weet je vaak nog niet wat je met je leven wilt doen, dus dan ga je maar studeren. Als je dan moet lenen, dan moet dat maar. Ik ging niet studeren omdat ik geloofde in de belofte dat ik beter onderwijs zou krijgen. Het enige wat zeer doet is de belofte dat we gratis zouden kunnen lenen, daarom doet deze 2,56 procent wel extra zeer.

Maar wees gerust, beste lezer, want ik heb een oplossing. Begin 2022 bedroeg de totale studieschuld 27 miljard euro. Nederland beschikt echter over een pensioenpot van maar liefst 1500 miljard euro. Mijn voorstel? Laten we investeren in de toekomst en de studieschuld aflossen met behulp van het pensioenfonds. Je mag dit misschien als een ongebruikelijk idee beschouwen, maar bedenk dat er bijvoorbeeld in 2018 375 miljard is verloren door speculatieve beleggingen van de pensioenfondsen, ofwel bijna 14 keer de totale studieschuld. Als we deze cijfers naast elkaar leggen, wordt duidelijk dat een investering in de jeugd een uitstekend alternatief is.

Bas Rooijakkers is masterstudent technische natuurkunde. Hij is geboren in Brabant en heeft een aantal jaar van zijn jeugd op Curaçao gewoond. Hij houdt van hardlopen en sinds de coronapandemie wielrent hij ook. Verder is hij altijd te porren voor een koffietje of speciaal biertje.

Bas Rooijakkers / Columnist