CDA wil hoger collegegeld voor trage studenten

 De christendemocraten stellen dat het studiesucces in het hoger onderwijs momenteel te laag is. Studeren zou minder vrijblijvend moeten worden. Het aantal contacturen moet omhoog en er mag een steviger inzet van studenten worden gevraagd. Als ze meer dan een jaar uitlopen moeten ze bovendien een hoger collegegeld gaan betalen. Hoeveel hoger vermeldt het verkiezingsprogramma niet. 

Over het voortbestaan van de basisbeurs doet het CDA-programma geen uitspraken. De partij wil wel dat de studiefinanciering “blijft bestaan”, maar dat sluit de invoering van een verplicht leenstelsel niet uit. Zoals CDA-kamerlid Jan Jacob van Dijk gisteren al zei: “Geen stelsel is heilig zolang de toegankelijkheid van het onderwijs overeind blijft.” 

Het CDA wil investeren in talent, van speciaal onderwijs tot en met de universiteit. Nederland moet van tot de mondiale top vijf van kennislanden gaan behoren. Maar het programma maakt niet duidelijk hoe dit gaat lukken met publieke en private investeringen in kennis en innovatie die “vergelijkbaar zijn” met die van concurrerende landen.

De Plakkies zijn ontwikkeld door de Nederlandse studenten Arnoud Rozendaal en Michel Boerrigter, en niet door Zuid-Afrikaanse studenten. Steekt dat?
“Helemaal niet. Het wil niet zeggen dat Zuid-Afrikaanse studenten niets doen. Zij leveren hun bijdrage al. Initiatieven als die van de Plakkies vormen een mooie aanvulling. Er is in Zuid-Afrika nog veel te doen.”

Hoe belangrijk zijn dergelijke initiatieven voor uw land?
“Héél belangrijk. De omvang van het armoedeprobleem is enorm. We hebben wel een miljoen van deze projecten nodig. Zuid-Afrika kampt met een werkloosheid van 25 procent en 64 procent van de mensen leeft in armoede. Elke baan die een project oplevert, is er een.”

En uit milieuoogpunt?
“Ook uit dat oogpunt hebben we dergelijke initiatieven nodig. De Plakkies worden gemaakt van oude banden, die anders gedumpt of verbrand zouden worden. Nu worden ze hergebruikt en eindigen ze niet als onvernietigbaar afval.”

Wat is het belang van de Plakkies voor de werknemers in de fabriek?
“Voor hen is dit initiatief onbetaalbaar. Zij hebben nu een baan, zijn niet langer afhankelijk van de overheid en kunnen zichzelf bedruipen. Dat heeft enorme psychologische effecten. Hun waardigheid herstelt, hun gevoel van zelfvertrouwen neemt toe. Ze horen ergens bij, hun trots keert terug. Bovendien heeft het project een bredere uitstraling.”

Hoezo?
“Het gaat veel verder dan die zeventig werknemers. Elk van hen heeft vijf, zes soms tien of twaalf verwanten die op de een of andere manier van die baan profiteren. Direct wordt zo het leven van wel duizend mensen beïnvloed. Het is een sneeuwbaleffect”

Wat is in uw ogen de grootste winst van het Plakkies-project?
“Niet één ding. Het is een optelsom. Ik wil aan de individuele zaken als inkomen, bestaanszekerheid, trots en zelfvertrouwen daarom nog iets toevoegen. Dat is dat arme gemeenschappen via bijvoorbeeld de Plakkies voelen dat er mensen binnen en buiten Zuid-Afrika, zijn die een hand naar hen uitsteken. Die tijd en energie steken in hun problemen. Daarmee wordt zo’n project veel omvangrijker dan die simpele zeventig banen in een fabriek.”

Waarop moet de universiteit zich richten om uw land verder te helpen?
“Er liggen meerdere kansen. Allereerst: creëer projecten die banen opleveren. Dat kan door te investeren in machines, technische hulp, de bouw van bedrijfspanden en later hulp bij het uitbouwen van de bedrijven. Het opleidingsniveau in mijn land is heel laag. Dat vormt de basis van veel problemen. Dus hebben we enorme behoefte aan onder meer technische voorzieningen en de bijbehorende kennis, scholing en praktische training.”

En buiten de techniek?
“De ontwikkelde wereld moet een klimaat scheppen waarin ontwikkelingslanden competitief kunnen worden. Neem bijvoorbeeld de landbouwsubsidies die de Europese boeren ontvangen. Hierdoor ontstaat er oneerlijke concurrentie. Agrarische productie is zowat het enige waarin Afrika de competitie zou kunnen aangaan. Stop dus met die subsidies. Gooi open die markt als je echt wilt helpen.”

Terug naar de Plakkies. De opbrengst gaat naar Kidsright. Wat doet deze instantie met het geld?
“Veel geld gaat naar arme gemeenschappen, onder meer bij Pretoria. Daar wordt gezorgd voor opleiding en zorg aan mensen die leven in slecht functionerende gezinnen en families. Een deel van het geld wordt ook besteed via mijn F.W. De Klerk Foundation.”

Wat doet die ermee?
“Wij hebben gekozen voor scholen en instituten die zich sterk maken voor kinderen met een handicap. Zo gaat er geld naar een school voor blinden in de Westkaap. En naar een dovenschool. We geven geld aan een organisatie die zich richt op kinderen met autisme en aan onder meer een vooruitstrevend instituut voor geestelijk gehandicapten. Zij hebben allemaal het probleem dat de regering voor elk kind een standaardbedrag uittrekt om het onderwijs te bieden. Maar deze scholen en instituten hebben zoveel extra kosten aan speciale leermiddelen, docenten, apparatuur, voertuigen, noem maar op.”