[Brief] Delta, geef complotdenken geen kans

Onlangs kreeg eurocommissaris Frans Timmermans een eredoctoraat van de TU Delft voor het aankaarten van klimaatproblematiek in de EU. Als bezorgde student vind ik het geweldig om te horen dat de universiteit een proactieve rol neemt binnen klimaat politiek, en ik hoop hier meer van te zien. Jammer genoeg stonden niet alle neuzen dezelfde kant op. Een petitie tegen het eredoctoraat werd door bijna 23 duizend mensen getekend, voor een groot deel anoniem, onder anderen door een paar oud-studenten en promovendi.

Het zal weinig mensen verbazen dat deze petitie grotendeels gedeeld was op climategate.nl. Voor de lezers die niet bekend zijn met deze website: deze doet zich voor als een vrij forum waar een ieder twijfel over onze aanpak van klimaatverandering mag uitspreken. De website is echter vooral gecentreerd rond een complottheorie waarin beweerd wordt dat een gering aantal wetenschappers achter de schermen macht uitoefent om angst rond klimaatverandering te verspreiden. Veel voorkomende praktijken van deze website zijn het publiceren van pseudo-onderzoeken, het verspreiden van nepnieuws over politici en het in twijfel trekken van onze wetenschappelijke instituten.

De starter van de petitie, ir. Jan Asselbergs, zegt in een interview in Delta geen klimaatontkenner te zijn, maar een verontruste alumnus. Hij zegt zich zorgen te maken over thema’s rond biomassa en kernenergie, en heeft de petitie dus eigenlijk ingezet als ad hominem politiek middel. Ergerlijk is echter dat Asselbergs’ petitie nu door complotdenkers als munitie wordt gebruikt. Dat zowel hijzelf als de media dit vergeten te benoemen, is zorgwekkend, ook omdat deze standpunten in het straatje passen van ClimateGate. Dat gebruikt ze om verwarring te zaaien over de energietransitie, zonder in te gaan op de problemen rond deze standpunten. Zo vergeet Asselbergs te noemen dat kerncentrales bouwen vaak langer dan tien jaar duurt, en dat we daarmee onze klimaatdoelen niet gaan halen. Professor Andy van den Dobbelsteen benadrukt daarbij terecht dat Timmermans juist de regels omtrent biomassa aan het aanscherpen is. 

‘Delta maakt zich schuldig aan ‘bothsidesism’’

Zorgelijk is dus dat Delta Asselbergs heeft geïnterviewd zonder ook maar een zin te besteden aan climategate.nl en de doelen die zij proberen te bereiken door deze petitie te verspreiden. In een brief oppert de studentenraad zelfs dat ‘de ontstane discussie er juist op vele manieren toe kan leiden dat we gezamenlijk tot nieuwe inzichten over bijvoorbeeld kernenergie, biomassa of windmolens komen’, waarmee ze negeren wat complottheorieën zo gevaarlijk maakt voor het maatschappelijke debat.

Hiermee maakt Delta zich schuldig aan ‘bothsidesism’, waarbij alle ideeën evenveel waard zijn en daarom ook evenveel aandacht verdienen. Maar niet alle ideeën zijn gelijk, en juist daarbij is de wetenschap essentieel. Zo concluderen veel onderzoeken dat klimaatverandering een existentieel probleem is voor de mensheid, maar hoeft men niet ver te zoeken om wetenschappelijke artikelen te vinden die dit standpunt in twijfel trekken. Wegen beide ideeën even zwaar? Nee! Het aantal onderzoeken dat klimaatverandering als probleem stelt is immers zo groot, dat er gesproken kan worden over een wetenschappelijke consensus. Het is dan ook niet eerlijk om beide ideeën als gelijk te behandelen, en helemaal niet om de sceptici een podium te geven. Door te doen alsof alle tegengeluiden de discussie bevorderen, krijgen gevaarlijke ideeën zoals klimaat-ontkennen (of klimaatscepsis) vrij spel in de markt van ideeën. Voor een voorbeeld over hoe ‘bothsidesism’ leidt tot schade aan de maatschappij, kan men kijken naar de anti-vaccinatiediscussie.

Frans Timmermans wordt er door climategate.nl van beschuldigd niet open te staan voor het debat over of de rol van mensen in klimaatverandering, maar hij staat daarin volledig in zijn recht. Door de mens gecreëerde klimaatverandering is inmiddels een bewezen probleem. Doen alsof hier nog over gediscussieerd kan worden, leidt tot verdeeldheid rond een probleem waar we hard voor moeten samenwerken. Dit weet Frans Timmermans als een van de besten.

Professor Andy van den Dobbelsteen riep daarom ook op om zoveel mogelijk steun te betuigen aan rector Tim van der Hagen. Mijn verzoek aan Delta is om zorgvuldiger om te gaan met dit soort situaties. Benadruk de achtergrond van dit soort thema’s, en ga hier ook uitgebreid op in. Alleen wanneer we ideeën in hun werkelijke context plaatsen, kunnen we er een waardig oordeel over vellen, en ons beschermen tegen waninformatie.

• Mels Habold is masterstudent applied physics.

 

Beste Mels,

Je stelt onze verslaggeving over de ophef over Timmermans’ eredoctoraat aan de orde en wil dat we oppassen als we ons journalistieke werk doen. Zo moeten we ons niet schuldig maken aan ‘bothsidesism’ en altijd duidelijk beschrijven welke belanghebbenden achter de schermen een rol spelen. Deze oproep noopt tot zelfreflectie. Laat ik daarmee een begin maken door uit te leggen hoe we in dit geval te werk zijn gegaan en waarom.

We hadden een paar dagen voordat jouw mail binnenkwam besloten een zinnetje over ClimateGate toe te voegen aan onze update over de petitie. Want het was zeker volledig geweest om te melden dat deze website van klimaatsceptici de petitie had gedeeld. De beslissing om dat zinnetje toe te voegen (maar ook niet meer dan dat) was de laatste van een reeks afwegingen die we sinds het bekend worden van het eredoctoraat hebben gemaakt, want oppassen is wat we altijd doen.

We hoorden al in een vroeg stadium dat de TU Delft verschillende mails en telefoontjes had gehad van alumni die ontevreden waren over het eredoctoraat voor Frans Timmermans. Het ging om een klein aantal mensen, waarop we besloten het onderwerp te laten rusten.

Dat veranderde toen de petitie omvang begon te krijgen. Ik onderschrijf je punt dat wij er niet slechts zijn om verschillende meningen tegenover elkaar te zetten. Wat mij betreft is waarheidsvinding een veel belangrijker taak van de journalistiek. Tegelijk kunnen we het niet negeren als keuzes van de TU ter discussie staan en de universiteit daarop reageert. Dan is het zaak waarheid van onwaarheid te scheiden en die eerste ruim(er) baan te geven. Daarvoor is een open blik nodig.

Dus ging onze redacteur Jos Wassink langs bij petitie-opsteller Jan Asselbergs. Uit dat gesprek concludeerde hij dat Asselbergs geen klimaatscepticus is, maar eerder een verontruste alumnus die de TU ter verantwoording riep. Hij zei bang te zijn dat de Europese Unie biomassa zou blijven verstoken en kernenergie geen kans zou geven, omdat Timmermans voor het eerste en tegen het tweede zou zijn.

‘Uit hokjesdenken wilden wij nu juist wegblijven’

Beweegredenen en angsten zijn echter wat anders dan feiten. Daarom zocht de redacteur uit of het klopte wat Asselbergs over Timmermans beweerde en beschreef hij vervolgens dat dat niet het geval was. Waarna de TU Delft in de persoon van communicatiedirecteur Joost Ravoo kon vertellen over het belang van de versnelling van de energietransitie (het Dies-thema) en het bijbehorende eredoctoraat voor Timmermans. Doen we met deze aanpak aan het witwassen van dubieuze argumenten, zoals jij impliceert? In mijn ogen weerleggen we ze juist, met op de achtergrond de wetenschap dat de TU Delft zelf ook onderzoek doet naar nieuwe soorten kerncentrales.

Terug naar ClimateGate. Toen onze redacteur Asselbergs interviewde, was deze website nog niet op de petitie gedoken. Ook toen deze de handtekeningenactie wel oppikte, deed dat voor ons niet af aan de nieuwswaardigheid van het onderwerp. Ook maakt de bemoeienis van ClimateGate an sich Asselbergs geen klimaatontkenner; uit dat hokjesdenken wilden wij nu juist wegblijven. Ik zie dan ook niet waar wij in deze artikelen klimaatsceptici een podium hebben geboden, zoals je schrijft. Sterker nog, we noemden ClimateGate eerder niet om juist dat te voorkomen. Ik zie dat dat problematisch is, omdat de petitie zonder ClimateGate misschien nooit zo vaak ondertekend zou zijn (let wel: we hebben steeds benadrukt dat een zeer groot deel van de ondertekenaars anoniem was). Daarom hebben we op 17 januari een toevoeging gedaan aan een eerdere update over de petitie, zoals ik hierboven al schreef.

Onze verslaggeving van de Dies zelf had volgens jouw redenering ook anders gemoeten, vermoed ik. Want, hoe kwamen die paar tractoren en die ene demonstrant (niet Asselbergs zelf. Die zat thuis) eigenlijk voor de feestlocatie, de aula, terecht? We hebben dat niet beschreven, omdat het antwoord zo voor de hand liggend leek: hun aanwezigheid was het resultaat van de petitie, maar had daar weinig meer mee te maken. In onze verslaggeving was de demonstratie een setting waarbinnen zich afspeelde wat er eigenlijk toe deed (de Dies), en zo hebben we ons bericht ook opgezet. Het kan zomaar zijn dat we dat een volgende keer anders aanpakken en juist op de krachten achter een demonstratie inzoomen. Dat is dan mede dankzij jouw brief, dus dank je wel daarvoor.

Saskia Bonger, hoofdredacteur van Delta

PS: je punt over de brief van de studentenraad is voor hen. Ik beoordeel ingezonden brieven op de schrijfstijl en de feitelijke onderbouwing van meningen, niet op de meningen zelf.

Opinion / Our platform is open to well written and well argued opinion articles written by students and employees of TU Delft. The maximum word count is 700. Email us at delta@tudelft.nl.