Boycot

Op de website van de non-profitorganisatie Public Library of Science hebben wetenschappers uit 170 landen een open brief ondertekend. Via die brief eisen ze dat uitgevers hun wetenschappelijke artikelen binnen zes maanden na publicatie vrij toegankelijk maken op internet. Na jaren van onvrede over commerciële tijdschriften die gratis auteursrechten over wetenschappelijke artikelen verwerven, dreigen de wetenschappers nu met een onorthodox middel: een boycot.

,,Er is geen specifiek tijdschrift dat ik nu zelf ga boycotten”, stelt prof.ir. Eelco van Beek van civiele techniek desgevraagd. Hij is een van de acht TU’ers die de open brief ondertekenden. ,,DeEuropean Geophysical Society, een soort beroepsvereniging, heeft echter wel besloten om artikelen over hun jaarlijkse congres niet meer in een blad van Elsevier te publiceren omdat het dan niet op internet mag. Die vereniging is nu op zoek naar een andere uitgever en hoopt stiekem dat Elsevier bakzeil haalt.”

Pragmatisch

,,Wanneer ik of iemand van mijn groep een artikel aan een tijdschrift aanbiedt, vragen we wel altijd of we het later zelf op onze eigen internetsite mogen zetten”, vertelt Van Beek. ,,Eisen ze drie jaar copyright, dan moet je een afweging maken afhankelijk van de zwaarte van het tijdschrift. Daar ga ik pragmatisch mee om. Bij een toptijdschrift als Nature zou ik alles pikken.”

Dat blijkt niet nodig. Op de website van quantum transport, een onderzoeksgroep van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, prijken namelijk allerlei pdf-files met kopieën van volledige gepubliceerde artikelen uit Science en Nature. ,,We hebben daar nog nooit problemen mee gehad”, vertelt prof.dr.ir. Leo Kouwenhoven, die de brief niet heeft getekend. ,,Volgens mij is daar internationaal nog geen jurisprudentie over beschikbaar.” Ook bij natuurkundige bladen ondervindt hij geen problemen met het plaatsen van zijn eigen artikelen uit die tijdschriften op zijn eigen internetsite. ,,Die bladen worden veelal uitgegeven door wetenschappelijke verenigingen en dat zijn min of meer collega’s die het beste voor hebben met het vakgebied.”

Drs. Charles Citroen van de TU-bieb heeft de brief wel ondertekend. Dat betekent niet dat de bibliotheek nu allerlei tijdschriften niet meer aan gaat schaffen. De tijdschriften die Delft University Press zelf uitgeeft, eisen echter geen langdurige copyrights van hun wetenschappelijke auteurs.

En Citroen heeft tips voor wetenschappers. Die kunnen gewoon eens proberen wat er gebeurt als ze op de copyrightpapieren van een wetenschappelijk tijdschrift de regel doorstrepen die zegt dat ze hun auteursrechten afdragen. Ze kunnen de doorgekraste regelvervangen door een regel die stelt dat ze hun copyright voor zes maanden afstaan. ,,WL/Delft Hydraulics en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium voeren al zo’n beleid en Shell denkt er ook over.” (MS)

Op de website van de non-profitorganisatie Public Library of Science hebben wetenschappers uit 170 landen een open brief ondertekend. Via die brief eisen ze dat uitgevers hun wetenschappelijke artikelen binnen zes maanden na publicatie vrij toegankelijk maken op internet. Na jaren van onvrede over commerciële tijdschriften die gratis auteursrechten over wetenschappelijke artikelen verwerven, dreigen de wetenschappers nu met een onorthodox middel: een boycot.

,,Er is geen specifiek tijdschrift dat ik nu zelf ga boycotten”, stelt prof.ir. Eelco van Beek van civiele techniek desgevraagd. Hij is een van de acht TU’ers die de open brief ondertekenden. ,,DeEuropean Geophysical Society, een soort beroepsvereniging, heeft echter wel besloten om artikelen over hun jaarlijkse congres niet meer in een blad van Elsevier te publiceren omdat het dan niet op internet mag. Die vereniging is nu op zoek naar een andere uitgever en hoopt stiekem dat Elsevier bakzeil haalt.”

Pragmatisch

,,Wanneer ik of iemand van mijn groep een artikel aan een tijdschrift aanbiedt, vragen we wel altijd of we het later zelf op onze eigen internetsite mogen zetten”, vertelt Van Beek. ,,Eisen ze drie jaar copyright, dan moet je een afweging maken afhankelijk van de zwaarte van het tijdschrift. Daar ga ik pragmatisch mee om. Bij een toptijdschrift als Nature zou ik alles pikken.”

Dat blijkt niet nodig. Op de website van quantum transport, een onderzoeksgroep van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, prijken namelijk allerlei pdf-files met kopieën van volledige gepubliceerde artikelen uit Science en Nature. ,,We hebben daar nog nooit problemen mee gehad”, vertelt prof.dr.ir. Leo Kouwenhoven, die de brief niet heeft getekend. ,,Volgens mij is daar internationaal nog geen jurisprudentie over beschikbaar.” Ook bij natuurkundige bladen ondervindt hij geen problemen met het plaatsen van zijn eigen artikelen uit die tijdschriften op zijn eigen internetsite. ,,Die bladen worden veelal uitgegeven door wetenschappelijke verenigingen en dat zijn min of meer collega’s die het beste voor hebben met het vakgebied.”

Drs. Charles Citroen van de TU-bieb heeft de brief wel ondertekend. Dat betekent niet dat de bibliotheek nu allerlei tijdschriften niet meer aan gaat schaffen. De tijdschriften die Delft University Press zelf uitgeeft, eisen echter geen langdurige copyrights van hun wetenschappelijke auteurs.

En Citroen heeft tips voor wetenschappers. Die kunnen gewoon eens proberen wat er gebeurt als ze op de copyrightpapieren van een wetenschappelijk tijdschrift de regel doorstrepen die zegt dat ze hun auteursrechten afdragen. Ze kunnen de doorgekraste regelvervangen door een regel die stelt dat ze hun copyright voor zes maanden afstaan. ,,WL/Delft Hydraulics en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium voeren al zo’n beleid en Shell denkt er ook over.” (MS)