Bedrijfsleven wil nutteloze studies inperken

Het bedrijfsleven wil de komende jaren anderhalf miljard euro investeren in de kenniseconomie, maar daar moet wel iets tegenover staan. Ze willen snel tot zaken komen met het ministerie, dat op zijn beurt ruim twee miljard heeft gereserveerd voor het innovatiebeleid. In februari zouden de eerste knopen al moeten worden doorgehakt, vinden de bedrijven.



Het kabinet wil graag belangrijke sectoren van de kenniseconomie aanjagen, zoals life sciences, energie, chemie en tuinbouw. Bedrijfsleven, universiteiten en onderzoeksfinanciers moeten daartoe de handen ineen slaan, aldus het kabinet. Daarom zijn er vorig jaar zogeheten ‘topteams’ geformeerd die plannen moeten maken voor deze samenwerking.



De voorzitters van deze topteams hebben nu een brief gestuurd aan minister Verhagen van Innovatie. Onderwijs en wetenschap moeten zich meer naar de wensen van de ondernemingen voegen, schrijven zij. “We kunnen het ons niet permitteren om in het onderwijs er vanuit te gaan dat iedere opleiding dezelfde bijdrage levert aan de arbeidsmarkt en welvaart.”



Dat schreven ze vorig jaar in juni ook al, maar ze blijven erop hameren. Hogescholen en universiteiten zouden zich moeten richten op opleidingen die van belang zijn voor de “Nederlandse samenleving en welvaartsontwikkeling”. Technische opleidingen dienen een voorkeursbehandeling te krijgen boven andere opleidingen.



De voorzitters denken niet alleen aan selectie aan de poort en verschillen in collegegeldtarieven, maar ook aan een studentenstop voor “opleidingen met een beperkt arbeidsmarktperspectief”. Ze noemen geen voorbeelden.



In zijn reactie op de brief houdt minister Verhagen van Innovatie de kaarten aan de borst, maar hij schrijft wel dat meer jongeren enthousiast gemaakt moeten worden voor technisch onderwijs, “bijvoorbeeld door het geven van baangaranties aan jongeren die definitief voor deze sectoren kiezen”.



Verder prijs Verhagen de voorzitters van de topteams: “Juist in een economisch lastig klimaat is dat een krachtig en hoopgevend signaal. Terecht geven de boegbeelden aan dat investeren in duurzame economische groei de enige manier is om weg te komen uit de recessie.”

Lang geleden, om precies te zijn vlak na de grote plof die het heelal in gang zette, waren alle deeltjes zonder massa. Toen gebeurde er iets. Er manifesteerde zich een veld in de tot dan toe ondenkbare ruimte. De massaloze deeltjes, die met de lichtsnelheid rondschoten, werden gevangen in het veld. Ze verwierven massa en daarmee traagheid. In dat proces kwamen nieuwe deeltjes vrij. Wie het bestaan daarvan weet vast te stellen, kent de aard van de scheppende kracht die het heelal veranderde van een vormloze soep in iets met structuur – de natuurkundige equivalent van God.
Deze theorie is afkomstig van de Britse natuurkundige Peter Higgs, die hem bijna vijftig jaar geleden bedacht. Anderen waren evengoed hard bezig het ontbrekende stukje te vinden van de puzzel die Newton en Einstein al voor een groot deel in elkaar gezet hadden. Maar het deeltje draagt zijn naam: het Higgs-boson.

Iedereen weet zo onderhand wel dat bij het Cern in Genève een gigantische detector, de Large Hadron Collider (LHC), op zoek is om het bestaan van het Higgs-boson aan te tonen. Het zou het sluitstuk moeten zijn van een jacht die al vijftig jaar duurt en waarbij het deeltje steeds weer aan de metende aandacht van fysici wist te ontsnappen.

Die jacht is het onderwerp van ‘Massive – the hunt for the God particle’ van Ian Sample, een journalist die zijn sporen verdiende bij New Scientist en The Guardian. Die ervaring staat garant voor een goed gedocumenteerd en vlot geschreven boek. De toon is zakelijk, maar er is genoeg ruimte voor sfeertekening en anekdotes.

De auteur sluit zijn ogen niet voor de mogelijkheid dat het Higgs-boson niet bestaat. Aan het eind van zijn verhaal ontzenuwt Sample het cliché dat Peter Higgs bijna net zo schuw is als het naar hem genoemde deeltje. Na geduldig proberen krijgt hij hem te spreken en vraagt: ‘Hoe voelt dat nou, meneer Higgs, dat er miljarden dollars zijn uitgegeven om uw theorie te testen?’ Wie wil weten hoe het antwoord daarop luidt, moet het boek maar lezen.

Ian Sample, ‘Massive – the hunt for the God particle’, Virgin, pp. 307, 22 euro.

Smaakt dit naar meer? Dit besproken boek is te vinden op de leestafel in de bibliotheek.