Bedrijfskundigen zijn net automobilisten

Maar dan moet systeemontwerp wel centraal komen te staan in de opleiding.

Als lid van de commissie Toetsing TBM ziet u een mooie toekomst weggelegd voor ‘brede’ ingenieurs die weten hoe ze technologie met andere factoren in één systeem kunnen vervlechten.

,,Het ontwerpen van business en organisaties verhoudt zich nu nog tot het ontwikkelen van technische systemen zoals Icarus zich verhoudt tot de Boeing 747. Als de TU Delft niet in dat gat springt, doen de algemene universiteiten het wel.”

Sleutelen aan organisaties: daar hebben we toch al bedrijfskundigen voor?

,,Bedrijfskundigen zijn net automobilisten. Ze bekijken alles strikt vanuit het functionele perspectief: werkt het allemaal? Ze letten op prestatie-indicatoren, zoals shareholder value. Maar zodra je een organisatie wilt veranderen, heb je daar niets aan. Dan zijn er bekwame ontwerpers nodig, met een blik die breder is dan alleen technologie. Organisatie, cultuur, beoordelingswijzen, technologie, zakelijke doelstellingen: het dient allemaal nauwkeurig op elkaar te zijn afgestemd. Als het schuurt, is een verandering in een organisatie gedoemd te mislukken. Zoals General Motors, dat eindeloos veel geld pompte in de automatisering van de productieprocessen: de productie steeg nul komma nul procent. Grootse initiatieven in bedrijven als quality management en business process management, allemaal jammerlijk mislukt. Waarom? Omdat er niet door echte ontwerpers over werd nagedacht. De kracht van de brede ingenieursblik ontbrak.”

TBM zou een ‘soft’ imago hebben, wat de samenwerking met sommige nadere faculteiten bemoeilijkt. Is dat imago terecht?

,,Ik wil niet terecht komen in welles-nietes-gedreutel. Voor een deel zal er inderdaad sprake zijn van soft gelul, voor een deel is dat imago onzinnig. De focus kan scherper, dat staat voor mij vast. Je moet als TBM-opleiding niet alleen beschrijven hoe het is, je moet ook aangeven hoe het beter kan: wat een slim systeem is, en volgens welke methodologie je dat systeem kunt bouwen.”

Zo’n complex systeem zit boordevol onvoorspelbare variabelen.

,,Daar wil TBM zich niet door laten afschrikken, en terecht. Als ingenieur zul je bijvoorbeeld rekening moeten houden met besluitvormingsprocessen in organisaties, ook met het politiek gekonkel. Toch denk ik niet dat beleidsanalyse centraal moet staan bij het ontwerpen. Daarom heb ik mijn twijfels over het tweede gedeelte van de geopperde nieuwe naam voor TBM: Systems Engineering & Policy Analysis. Belangrijker dan beleidsanalyse is: helder in kaart brengen welke opties haalbaar zijn, en zorgen dat je ook de ‘geheime’ factoren die meespelen boven tafel krijgt. Met dat laatste kun je het gekonkel wellicht tot een minimum beperken.”

De TBM-ingenieur is bij uitstek geschikt om veranderingen bij organisaties grondig door te denken, vindt KLM-manager dr.ir. Jan Hoogervorst. Maar dan moet systeemontwerp wel centraal komen te staan in de opleiding.

Als lid van de commissie Toetsing TBM ziet u een mooie toekomst weggelegd voor ‘brede’ ingenieurs die weten hoe ze technologie met andere factoren in één systeem kunnen vervlechten.

,,Het ontwerpen van business en organisaties verhoudt zich nu nog tot het ontwikkelen van technische systemen zoals Icarus zich verhoudt tot de Boeing 747. Als de TU Delft niet in dat gat springt, doen de algemene universiteiten het wel.”

Sleutelen aan organisaties: daar hebben we toch al bedrijfskundigen voor?

,,Bedrijfskundigen zijn net automobilisten. Ze bekijken alles strikt vanuit het functionele perspectief: werkt het allemaal? Ze letten op prestatie-indicatoren, zoals shareholder value. Maar zodra je een organisatie wilt veranderen, heb je daar niets aan. Dan zijn er bekwame ontwerpers nodig, met een blik die breder is dan alleen technologie. Organisatie, cultuur, beoordelingswijzen, technologie, zakelijke doelstellingen: het dient allemaal nauwkeurig op elkaar te zijn afgestemd. Als het schuurt, is een verandering in een organisatie gedoemd te mislukken. Zoals General Motors, dat eindeloos veel geld pompte in de automatisering van de productieprocessen: de productie steeg nul komma nul procent. Grootse initiatieven in bedrijven als quality management en business process management, allemaal jammerlijk mislukt. Waarom? Omdat er niet door echte ontwerpers over werd nagedacht. De kracht van de brede ingenieursblik ontbrak.”

TBM zou een ‘soft’ imago hebben, wat de samenwerking met sommige nadere faculteiten bemoeilijkt. Is dat imago terecht?

,,Ik wil niet terecht komen in welles-nietes-gedreutel. Voor een deel zal er inderdaad sprake zijn van soft gelul, voor een deel is dat imago onzinnig. De focus kan scherper, dat staat voor mij vast. Je moet als TBM-opleiding niet alleen beschrijven hoe het is, je moet ook aangeven hoe het beter kan: wat een slim systeem is, en volgens welke methodologie je dat systeem kunt bouwen.”

Zo’n complex systeem zit boordevol onvoorspelbare variabelen.

,,Daar wil TBM zich niet door laten afschrikken, en terecht. Als ingenieur zul je bijvoorbeeld rekening moeten houden met besluitvormingsprocessen in organisaties, ook met het politiek gekonkel. Toch denk ik niet dat beleidsanalyse centraal moet staan bij het ontwerpen. Daarom heb ik mijn twijfels over het tweede gedeelte van de geopperde nieuwe naam voor TBM: Systems Engineering & Policy Analysis. Belangrijker dan beleidsanalyse is: helder in kaart brengen welke opties haalbaar zijn, en zorgen dat je ook de ‘geheime’ factoren die meespelen boven tafel krijgt. Met dat laatste kun je het gekonkel wellicht tot een minimum beperken.”