‘Energie renovaties? Die wetgeving mag best wat dwingender’

^{Henk Visscher (rechts) feliciteert een prijswinnaar met zijn artikel. (Foto: Roy Borghouts)}

De conferentie Preparing for the European Renovation Wave voelde voor prof.dr.ir. Henk Visscher (woningkwaliteit en procesinnovatie bij de faculteit Bouwkunde) als een feestje. Als TU-hoogleraar en directeur van het Urban Energy Institute kende Visscher veel van de 160 deelnemers. Ze discussieerden drie dagen lang met elkaar over hoe de renovatiegolf in Noordwest-Europa aan te zwengelen. De technieken zijn er, de gasprijs is hoog en de levering ervan onzeker. Wat moet er nog meer gebeuren, kun je je afvragen. Delta sprak Henk Visscher toen de drukte wat geluwd was.

^{In 2019 onderging een portiekflat in Vlaardingen een energierenovatie als demo voor 2ndskin.nl (Foto: Sam Rentmeester)}

Minister Hugo de Jonge van volkshuisvesting en ruimtelijke ordering heeft dit jaar het nationaal isolatieprogramma gelanceerd met als doel de renovatie van 2,5 miljoen woningen voor 2030. Dat zijn 300 duizend woningen per jaar. Wat denkt u dan?

“Dat is niet nieuw. Met het klimaatakkoord in 2019 hadden we al een ambitie van 49 procent. Europa heeft in 2021 de lat voor 2030 op 55 procent CO₂-reductie gelegd. Nu hebben we nieuwe minister die alle beleidsdocumenten wonen en energie doorneemt. Dus nu zijn de Nederlandse doelen weer geënt op de hogere doelstellingen van Europa.”

Het is dus in lijn met de klimaatakkoorden. Maar wat denkt u over de haalbaarheid ervan? 

“Daar zijn we als onderzoekers al jaren mee bezig. Daar ging ook het hele congres over. In de plenaire discussie hebben we het hier juist over gehad. Daar klonk ook de vraag: waar staat Nederland eigenlijk?”

Tot nu toe zitten we lang niet op die 300 duizend woningen per jaar. Heeft u tussen al die bijdragen op de conferentie iets gehoord waarvan u dacht: dat gaat het verschil maken?

(Stilte) “Moeilijke vraag. Als je vanuit Europa kijkt naar wat we Nederland in de steigers hebben staan qua beleid en programma’s en innovaties, dan vinden andere EU-landen dat Nederland het meest ver gevorderd is. Dat werd daar ook bevestigd.”

Snapt u dat ik dat niet heel hoopgevend vind?

“Dat snap ik wel, ja. Het hangt nog steeds op de implementatie, het doorvoeren van de renovaties.”

^{Energierenovatie in Vlaardingen. (Foto: Sam Rentmeester)}

Hoezo is Nederland dan een gidsland?

“Nederland heeft dertig regionale energiestrategieën (RES) ontwikkeld. Daar wordt de balans bepaald van de energievraag nu en in de toekomst. Wat is er aan potentieel voor duurzame energie zoals wind, zon, en geothermie of warmtenetten? Op basis daarvan gaan gemeenten ‘warmtevisies’ ontwikkelen. Daar komen plannen uit voor warmtenetten of juist niet. Dat is bepalend voor de strategie van het renoveren. Als er een warmtenet komt kun je met een bescheiden renovatie volstaan. Zo’n energiestrategie was de afgelopen jaren onduidelijk, maar dat begint te veranderen.”

Waar ziet u die veranderingen?

“Hoewel energierenovaties nog niet op grote schaal worden toegepast, weten we wel veel beter wát we willen gaan doen en waar. En we hebben meer inzicht in de techniek. Er zijn veel subsidies en leningen mogelijk. Er zitten alleen wel barrières in de bouwcapaciteit; er is geen bouwvakker te vinden en bouwmaterialen zijn duur en schaars. Dat zijn nu de grote bottlenecks. En wat mensen ook tegenhoudt is dat het hele proces ondoorzichtig is. De gedoe-factor.”

Gaat de huidige energieprijs hierbij helpen?

“Zeker. Als je het idee hebt dat de energieprijs voor langere tijd op een hoog niveau blijft, dan krijgen veel oplossingen een kortere terugverdientijd. Bij zonnepanelen hebben we dat al een tijd gezien. Maar nu zien we dat ook bij allerlei andere maatregelen. Het bewustzijn bij mensen is totaal omgeslagen. Duurzaamheid was altijd iets voor de lange termijn, maar nu is iedereen op zoek naar een installateur voor een warmtepomp. “

Als Hugo de Jonge u belt om advies, wat raadt u hem aan?

“Beleid en regelgeving moeten duidelijk zijn en consistent voor een lange tijd. Dat is lang niet zo geweest. En de wetgeving mag best wat dwingender.”

Geeft u eens een voorbeeld?

“Een wet die zegt dat corporaties in 2030 geen panden meer mogen hebben met de slechtste energielabel E, F of G. Die woningen moeten ze dus voor die tijd allemaal verbeterd hebben. Dat is een dwingende maatregel. Een ander voorbeeld is dat als je vanaf 2026 je gasketel wilt vervangen, dat het dan minstens een hybride verwarmingsketel moet worden, dus met een warmtepomp erin. Dat soort wetten hebben we nodig want het is niet meer vrijblijvend.”

En hoe helpt dat de versnelling?

“Wat ik net schetste over de regionale energiestrategieën en warmtevisies, daar moet zoveel mogelijk vaart achter worden gezet, zodat je straks weet wat de strategie is per gebied. Dan heb je handelingsperspectief. Dan kunnen er op gebiedsniveau ook renovatieprojecten worden georganiseerd. Dat maakt het voor huisbezitters heel gemakkelijk om in te stappen. Je moet natuurlijk wel betalen, maar daar kunnen leningen voor geregeld worden. En je moet je huis een beetje opruimen zodat er gewerkt kan worden.”

• De conferentiewebsite: sbe22delft.com
• Eerder schreef Delta:
• Energiebesparing in slakkengang (2009)
• Comfortabel wonen in een portiekflat (2018)

^{Je moet je huis een beetje aan kant maken zodat er gewerkt kan worden. (Foto: Sam Rentmeester)}