Kort
Bescherm de open en vrije wetenschap in Europa. Die oproep doen de nationale academies van wetenschappen, waaronder de KNAW, in de aanloop naar de Europese verkiezingen van donderdag 6 juni.
Voor de wetenschap is internationalisering een belangrijk thema. Na incidenten met China en de oorlog in Oekraïne kijken sommige Europese lidstaten met wantrouwen naar internationale samenwerking en uitwisseling van onderzoekers en studenten.
In Nederland zijn er plannen voor strengere screening van buitenlandse studenten en wetenschappers. Een groot land als Duitsland werkt ook aan restricties. De deur zit niet op slot, maar zoals de Europese Commissie het omschrijft: de samenwerking met China is increasingly nuanced and transactional. Ook andere landen liggen onder een vergrootglas.
Maar internationale samenwerking en uitwisseling van kennis, onderzoekers en studenten zijn juist een belangrijke troef van de Europese Unie, schrijven de academies van wetenschappen van 27 lidstaten in een gezamenlijk statement. Wetenschappers en studenten moeten “te allen tijde onder veilige omstandigheden” hun werk kunnen doen.
Verder vinden de academies dat de landen 3 procent van hun BBP moeten investeren in onderzoek en ontwikkeling. In haar bijdrage aan een persconferentie onderstreepte KNAW-president Marileen Dogterom dat Nederland die afgesproken 3 procent nog niet haalt.
‘Uitdagingen’ als klimaatverandering, internationale migratie, voedselzekerheid en de energietransitie kun je alleen aanpakken op wederzijds vertrouwen gebaseerde dialoog tussen wetenschap, politiek, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven, onderstreepte Dogterom.
Hoe kun je open en vrije wetenschap bedrijven in een wereld met zoveel militaire en geopolitieke bedreigingen? Wetenschappers moeten niet naïef zijn, antwoordde Dogterom, en goed kijken met wie ze samenwerken. Ook moeten ze inschatten of hun onderzoek een militaire toepassing kan hebben. Dogterom: “We moeten de balans vinden, anders bewijzen we onszelf geen dienst.”
HOP, Bas Belleman
SURF twittert niet meer. De ict-coöperatie voor het onderwijs verlaat X en opent op Mastodon een eigen server voor onderwijs en onderzoek. Daar hebben gebruikers minder last van bots, trollen en spam.
Sinds Elon Musk Twitter overnam en het X ging noemen, regent het publieke ‘twexits’, zoals een afscheid van Twitter wel wordt genoemd. Musk zou te weinig doen tegen desinformatie en ophitsing door trollen en nepaccounts, vinden zijn critici.
Ook SURF heeft er genoeg van. X sluit niet langer aan bij publieke waarden als “menselijkheid, autonomie en rechtvaardigheid”, schrijft de ict-coöperatie van Nederlandse onderwijsinstellingen in een persbericht.
Veel wetenschappers hebben het platform al verlaten of maken er minder gebruik van, stelt SURF. Een woordvoerder verwijst naar een recent onderzoek van Nature, waarin ruim de helft van de ondervraagde wetenschappers zegt minder te twitteren of hun account op te heffen.
SURF stapt over op het veel kleinere Mastodon, dat open source is en een decentraal karakter heeft. Op het platform bepalen lokale beheerders zelf in hoge mate de regels en techniek van hun eigen gemeenschappen.
HOP, Olmo Linthorst
Na het succes van vorig jaar, vindt dit jaar op het Doelenplein de tweede editie van het Bevrijdingsfestival plaats. Uiteraard op Bevrijdingsdag, 5 mei. Organisator is Stichting Delft Vrij, in samenwerking met zes studenten.
Tussen 1.00 uur ’s middags en middernacht treden er op het plein allerlei artiesten op, ‘van big band naar solo-artiest’, aldus de organisatie op Instagram. Filmhuis Lumen draait voor de gelegenheid een vijftal films over vrijheid. Afsluiter van het speciale programma is The Zone of Interest om 18:20, die onlangs bekroond werd met meerdere Oscars.
Het is een festival voor iedereen, aldus student en organisator Fien de Mol van Otterloo. Naast muziek en films, zijn er ook activiteiten voor kinderen.
Update 1-5-2024
De desbetreffende hoogleraar is Corinne Hofman, meldt NRC woensdag op basis van gesprekken van ingewijden. Ook aan het Leidse universiteitsblad Mare bevestigden bronnen binnen de universiteit dat het gaat om Hofman. Zij is hoogleraar archeologie en was tussen 2013 en 2018 decaan van de archeologiefaculteit. Aan NRC meldt ze dat ze ‘helaas […] in dit stadium van het proces geen uitspraken [kan] doen over deze casus’. De naam van de partner is bekend bij NRC, schrijft die krant, maar wordt niet genoemd.
De Universiteit Leiden heeft een hoogleraar op non-actief gesteld die zich samen met zijn of haar partner schuldig zou hebben gemaakt aan machtsmisbruik, manipulatie en schending van de wetenschappelijke integriteit. Dat heeft de universiteit donderdag bekendgemaakt. Het is niet bekend wat de naam van de hoogleraar is en op welke faculteit deze werkt. Wel meldt universiteitsblad Mare dat diegene 33 jaar op de universiteit rondloopt.
Er zou gedurende al die tijd een angstcultuur hebben geheerst onder medewerkers die van het paar afhankelijk waren, aldus de universiteit. De hoogleraar zou zich onder meer onderzoeksmateriaal van anderen toe-eigenen en bepaalde data ‘monopoliseren’. In totaal heeft een onderzoekscommissie sinds het najaar van 2023 met negentien melders gesproken, onder wie promovendi, postdocs en studenten. Daarnaast zijn bestuurders, vakgenoten en experts gehoord.
Sinds de start van het onderzoek is de hoogleraar op non-actief gesteld. Ook de partner is niet meer welkom op de universiteit. Het college van bestuur heeft zijn of haar ontslag aangevraagd; als dat wordt goedgekeurd, mag de wetenschapper zich geen hoogleraar meer noemen.
Lering
Volgende maand zal het college van bestuur van de Universiteit Leiden een (geanonimiseerd) onderzoeksrapport openbaar maken over de kwestie. Collegevoorzitter Annetje Ottow wil er lering uit trekken, schrijft ze in de verklaring. Problemen met macht, afhankelijkheid en competitiedrang spelen ‘natuurlijk niet alleen bij deze faculteit en ook niet alleen bij ons’, schrijft ze daarnaast.
Niet alleen op de TU Delft, maar ook op de Universiteit Leiden is sociale veiligheid een thema dat de gemoederen al lange tijd bezighoudt. Zo werd in 2023 Tim de Zeeuw ontslagen, de hoogleraar sterrenkunde die zich schuldig zou hebben gemaakt aan meerdere vormen van machtsmisbruik en ongewenst gedrag. Eerder kwamen hoogleraren bij pedagogische wetenschappen in opspraak wegens het slechte werkklimaat waarvan zij na onderzoek werden aangewezen als oorzaak.
HOP, Bas Belleman/Delta, Kim Bakker
Sociale veiligheid op de TU Delft
Uit het rapport van de Inspectie van Onderwijs dat in maart gepubliceerd werd, bleek dat de sociale veiligheid op de TU Delft eveneens niet op orde is. Daarover publiceert Delta uitgebreid. Bekijk in het dossier wat we er tot nu toe over hebben geschreven.
In juni wordt TU-student Abdelkader Karbache de nieuwe voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond. Bij het Interstedelijk Studenten Overleg neemt Mylou Miché het stokje dan over.
Karbache (23) volgt aan de TU Delft twee masters (mechanical engineering en sustainable energy technology) en was al bestuurslid van de Delftse studentenvakbond VSSD en lid van de centrale studentenraad van de TU.
In een persbericht zegt hij zich zorgen te maken over kwesties als studentenhuisvesting, studieschulden en studiefinanciering. “Keer op keer is de huidige generatie studenten de pineut. Als het aan ons ligt zullen studenten niet langer aan het kortste eind trekken. We gaan alles op alles zetten om de positie van studenten blijvend te verbeteren.”
Het bestuur van de LSVb zal vanaf juni verder bestaan uit Ocke Siertsema (21, student bestuurskunde en overheidsmanagement aan de Haagse Hogeschool), Gijs Grimbergen (23, studeerde geografie en planologie aan de Universiteit Utrecht), Boutaina Chami (24, studeerde psychologie aan de Universiteit Twente) en Yason Sinout (25, afgestudeerd in geschiedenis en economie aan de Universiteit Utrecht).
ISO
Bij het ISO treedt Mylou Miché (25, student international development studies aan de Universiteit Utrecht) aan als voorzitter. Het bestuur zal verder bestaan uit Gwendolyn Hermans (24, student psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen) op 22 juni aan, Jorrit Berendsen (22, student bestuurskunde en overheidsmanagement aan NHL Stenden Hogeschool), William Duke (25, student American studies in Nijmegen) en Stijn van Hussen (24, student international relations aan de Rijksuniversiteit Groningen). (HOP, OL)
De Delftse student Max Pelsma (23) is dinsdag op het gemeentehuis in Delft geëerd met de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon. Hij kreeg de penning uitgereikt door burgemeester Marja van Bijsterveldt omdat hij eerder dit jaar een vrouw uit het water heeft gered.
De student zag op 18 januari vanuit zijn studentenkamer aan de Kolk een auto in de ijskoude gracht belanden. Hij aarzelde geen moment, sprintte naar buiten, trok zijn trui uit en dook de gracht in. Met een door zijn huisgenoten aangereikte hamer, sloeg hij het autoraam in, waarna hij de vrouw die erin zat uit het voertuig kon trekken.
Op Whatsapp ging een spraakopname rond waarin Pelsma vertelt over zijn heldendaad. “Het was net een film […] Ik keek naar buiten en zag aan de overkant van de gracht een auto gewoon voorover kieperen […] Ik geloofde mijn ogen niet.” Op hetzelfde medium ging een door de huisgenoten geschoten video rond, waarin te zien is hoe de student zonder aarzelen in de gracht springt. De vrouw in de auto was ongedeerd.
Van Bijsterveldt is trots dat de student inwoner is van haar stad, aldus het persbericht van de Gemeente Delft. ‘Max, wat jij hebt gedaan is wel heel uitzonderlijk en dapper’.
Ingezonden door Ruben Wiersma (promovendus bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica)
Ik luister al een paar jaar graag naar de podcast ‘Where should we begin?’ van Esther Perel. In de podcast spreekt zij met stellen die tegen problemen aanlopen in hun relaties: de een zoekt te veel ruzie, diens partner is te rationeel; de een voelt zich niet gehoord, diens partner voelt zich niet gerespecteerd; ga zo maar door.
Perel zorgt er als geen ander voor dat beide partijen in de relatie zich gehoord voelen. Meestal vertrekken de partners met een nieuw perspectief en hervonden moed om met elkaar verder te gaan. Het is heerlijk om haar aan het werk te horen: ze is scherp, recht door zee en helpt de partners om elkaar te verstaan.
Als ik de ontwikkelingen rond het inspectierapport volg, denk ik vaak: hadden wij maar iemand als Esther Perel. Iemand die ingrijpt als een van de partners te snel in de actiemodus schiet, in plaats van luisteren en erkennen. Iemand die de partners helpt om de woorden te vinden die de ander gehoord laten voelen. Iemand die de partners uitlegt dat de klacht van de één niet direct een veroordeling is van de intenties van de ander.
In plaats daarvan, krijgt het college van bestuur (cvb) advies van marketingbureaus over reputatieschade, stellen we met zijn allen overhaast een actieplan op, wordt regelmatige en transparante communicatie geschuwd of nogal rigoureus tegengewerkt. Van het cvb moeten we onze blik op de toekomst richten, zonder uitleg of rekenschap over misstappen in het verleden.
Misschien een idee om Perel uit te nodigen voor een volgend overleg? Tot die tijd: ‘Where should we begin’ is gratis te beluisteren op je favoriete podcastplatform. Of luister ‘How’s work?’ een spin-off van de podcast voor werksituaties.
Meer weten over het inspectierapport en alles wat daarmee samenhangt? Kijk in ons dossier.
Tweede Kamerlid Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA) heeft op vrijdag 19 april Kamervragen gesteld over de gang van zaken rondom het onderzoeksartikel over I&IC dat Delta uit protest offline heeft gehaald. Stultiens wil onder meer weten of demissionair Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf net als de Nederlandse Vereniging van Journalisten van mening is dat de onafhankelijkheid van hogeschool- en universiteitsmedia onder druk staat.
De juridische druk die werd uitgeoefend op Delta – waarvoor het college van bestuur inmiddels excuses heeft aangeboden – is niet het eerste incident waarmee hogeschool- en universiteitsmedia te maken hebben gekregen. Zo zette de redactie van Cursor (TU Eindhoven), afgelopen najaar de site op zwart uit protest tegen het ontslag van de hoofdredacteur en de inperking van hun redactionele vrijheid.
Een ander voorbeeld is Science Guide, dat in financiële problemen kwam na een kritisch artikel over de bestuursvoorzitter van de Universiteit van Maastricht. Bij het blad Sam (Hogeschool Arnhem-Nijmegen) liet een manager van de afdeling Marketing, Communicatie en Voorlichting zijn reactie boven een column plaatsen waar hij het niet mee eens was.
Ook borduurt het Kamerlid voort op Kamervragen die Peter Kwint (SP) en Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA) eerder stelden naar aanleiding van de gebeurtenissen bij Cursor. De minister liet toen weten dat hij het niet nodig vond om een breed onderzoek te starten naar de journalistieke vrijheid bij hogeschoolkranten en universitaire redacties. “Hoe kijkt u hier nu naar?”, wil Stultiens weten.
Dijkgraaf heeft drie weken de tijd om de Kamervragen te beantwoorden.
De Europese Onderzoeksraad (ERC) heeft 23 advanced grants van maximaal 2,5 miljoen euro toegekend aan zeer ervaren onderzoekers van Nederlandse kennisinstellingen. Mogelijk worden het er nog meer.
Vorig jaar stond Nederland met veertien toekenningen nog op de zevende plaats, maar in de ronde van 2023 heeft Nederland met 23 van de 255 toegekende beurzen weer een plek in de top 4. Het moet alleen Duitsland (50 beurzen), het Verenigd Koninkrijk (42 beurzen) en Frankrijk (37 beurzen) laten voorgaan.
De meeste beurzen gaan naar de twee Amsterdamse universiteiten, de Universiteit Utrecht en het Nederlands Kanker Instituut. Klik hier voor het volledige overzicht.
Reservelijst
Mogelijk komt er nog extra beurzengeld vrij omdat het Verenigd Koninkrijk sinds de Brexit niet meer meedoet met het Europese onderzoeksprogramma. Uitverkoren wetenschappers van Britse universiteiten krijgen de beurs alleen uitgekeerd als ze die meenemen naar een onderzoeksinstelling in een land dat wél deelneemt. In 2024 vervalt die beperking, als het VK weer aanhaakt.
Als ze niet overstappen naar een ander land krijgen ze de ERC-beurs dus niet. Wel ontvangen ze dan een vergelijkbare beurs van de Britse overheid, die de selectie door de ERC is blijven erkennen.
Het Europees beurzengeld dat dan vrijkomt, schuift door naar de reservelijst van onderzoekers die net buiten de boot vielen. Mogelijk profiteren ook Nederlandse instellingen hiervan. (HOP, HC)
De TU wil naar Rotterdam uitbreiden om verdere groei van het aantal studenten mogelijk te maken maar studenten zijn onvoldoende op de hoogte van deze plannen. Dit blijkt uit een enquête van Oras onder ruim 1.600 bachelor-, master- en schakelstudenten.
Eind 2022 maakte de TU bekend een vestiging te willen openen in Rotterdam. Dan zou het aantal studenten kunnen groeien van 28 duizend naar 40 duizend. Een programmateam werkt sinds de zomer van 2023 aan verdere invulling hiervan. Studentenraadspartij Oras vroeg studenten naar hun mening over de groeiplannen.
Enquête
Ruim 1.600 studenten namen eind november deel aan een enquête van Oras over communicatie en draagvlak. Uit de resultaten blijkt onder andere dat 59 procent van de studenten niet op de hoogte is van uitbreiding naar de havenstad.
“We begrijpen dat de plannen en vooral de uitwerking ervan nog in de kinderschoenen staan, maar het is belangrijk om studenten goed te informeren”, licht Oras fractielid Tessa Hartog toe.
Vooral de manier waarop informatie wordt gedeeld verdient aandacht. “Dat gaat vaak via officiële kanalen (e-mail en TU Student News), maar via social media, Brightspace en netpresenters (de schermen in faculteiten en onderwijsgebouwen) bereik je veel meer studenten.”
Daarnaast zou er onder studenten onvoldoende draagvlak zijn om te studeren in Rotterdam. Respondenten geven hun interesse een 4,7 op een schaal van 10.
Om het draagvlak onder studenten te vergroten roept Oras het programmateam op om verder te kijken dan naar onderzoek en onderwijs alleen. Hartog: “Door alleen studies te (ver)plaatsen creëer je nog geen goede plek om te studeren. Delft heeft een unieke studentencultuur, praat ook met de vele studie- en studenten(sport)verenigingen die daarbij betrokken zijn.”
- De resultaten van de enquête zijn gepresenteerd tijdens het maandelijkse overleg tussen de studentenraad en het college van bestuur en besproken met Han Derkx, programmadirecteur van Campus Rotterdam.
