Vriendelijke vrachtwagens

Dat moet anders, vonden ze bij DAF. Een industrieel ontwerper zorgde voor een nieuwe kijk.

Hoe groot ze ook zijn, hoe ze ook stinken, hoeveel lawaai ze ook maken, vrachtwagens zullen nooit uit het straatbeeld verdwijnen. De komende tien jaar neemt de vervoersvraag naar verwachting met de helft toe en het aantal vrachtwagens met veertig procent. ,,We worden er dus steeds meer mee geconfronteerd”, zegt Jeroen van der Aa. De industrieel ontwerper % van jongs af aan al DAF-fanaat % bedacht een plan om vrachtwagens een positiever imago te geven. ,,Vrachtwagens veroorzaken helemaal niet zoveel overlast als iedereen denkt. Dat was vroeger zo, maar nu niet meer.”

Vrachtwagenfabrikant DAF Trucks, dat alle belang heeft bij een imagoverbetering van de vrachtauto, liet hem afstuderen bij de afdeling Product Planning, de afdeling die bezig is met de vrachtwagens van de komende tien jaar. Een vrachtwagenontwerper van DAF ging met die visie aan de slag.

,,De meerwaarde van de vrachtwagen van de toekomst zit hem in zijn omgevingsvriendelijkheid”, aldus Van der Aa. ,,De aaibaarheidsfactor moet omhoog. Hij moet zich aanbieden in plaats van zich op te dringen, zoals nu gebeurt.” Het plan van Van der Aa is dan ook niet opgesteld vanuit het oogpunt van de vrachtwagenchauffeur of vervoerder, maar vanuit de maatschappij.

Tennissers

Van der Aa stelt nadrukkelijk dat hij een visie heeft ontwikkeld en geen concreet ontwerp. Om tot een echt vernieuwend ontwerp te komen is volgens hem eerst een nieuwe visie nodig. ,,Ontwerpers zijn bezig met het oplossen van problemen die voortkomen uit bestaande producten. Mijn benadering gaat niet uit van een probleem maar van de context waarin het product functioneert.” Hij wilde daarom eerst alle bestaande vrachtwagens ‘vergeten’, inclusief het woord ‘vrachtwagen’ zelf. Dit verving hij door het veel algemenere woord wegtransportsysteem.

De nieuwe visie drukt Van der Aa uit in steekwoorden die hij gepaard laat gaan met foto’s. Zo illustreerde hij ‘respect’ met een foto van twee tennissers die elkaar een hand geven na de wedstrijd. ‘Communicatie’ drukte hij uit met twee heftig discussiërende mensen. Wat hij hiermee wil zeggen, is niet voor iedereen duidelijk. ,,Designers snappen zo’n plaatje. Het is de taak van de ontwerper om dat gevoel over te brengen in het ontwerp. ”

Hij koos expres geen afbeeldingen uit de auto-industrie. ,,Je moet het abstractieniveau vasthouden, anders ontneem je de ontwerper zijn creativiteit. Daarom zijn het ook trefwoorden en geen voorschriften zoals in een programma van eisen. Die inspireren niet”, aldus Van der Aa.

Zichtbaar

Maar hoe vertaalt dat zich naar de vrachtwagen van de toekomst? Van der Aa begint te praten over een samenwerking die in het verkeer moet ontstaan, in plaats van de competitie zoals die er nu is. Hiervoor is het volgens Van der Aa cruciaal dat de vrachtwagen en zijn chauffeur worden geaccepteerd in het verkeer. De chauffeur moet zichtbaarder worden, niet weggestopt in zijn cabine. Want iemand die zichtbaar is, voelt zich kwetsbaar en zal zijn gedrag aanpassen, zo redeneert Van der Aa.

De vrachtwagenchauffeur kan volgens de ontwerper de rol van gids gaan vervullen in het verkeer van de toekomst. Met de nieuwste communicatietechnieken krijgt hij verkeersinformatie toegespeeld, die hij aan zijn medeweggebruikers kan doorgeven. Bijvoorbeeld als het glad is op de weg, of als er een paar kilometer verder een ongeluk is gebeurd.

,,Zie de vrachtauto als een interface, een soort rijdend verkeersbord”, zegt Van der Aa. Om dit mogelijk te maken moeten chassis, cabine en oplegger als één geheel worden beschouwd, waarin die oplegger, het grootste en meest beeldbepalende onderdeel is. DAF levert echter trucks zonder oplegger, die zoekt iedere klant er zelf bij.

Als we over het DAF-terrein lopen wijst Van der Aa naar een truck die niet aan zijn visie voldoet. ,,Laadbak en truck zijn hier van totaal andere werelden. Ze hebben er gewoon een zo goedkoop mogelijke doos boven opgezet. Zo komt er van mijn visie niets terecht. En het is geen gezicht.”

Ze zijn groot, lomp en luidruchtig, maar zorgen er wel voor dat we iedere dag verse waar op ons bord hebben. De vrachtwagen lijkt een noodzakelijk kwaad. Dat moet anders, vonden ze bij DAF. Een industrieel ontwerper zorgde voor een nieuwe kijk.

Hoe groot ze ook zijn, hoe ze ook stinken, hoeveel lawaai ze ook maken, vrachtwagens zullen nooit uit het straatbeeld verdwijnen. De komende tien jaar neemt de vervoersvraag naar verwachting met de helft toe en het aantal vrachtwagens met veertig procent. ,,We worden er dus steeds meer mee geconfronteerd”, zegt Jeroen van der Aa. De industrieel ontwerper % van jongs af aan al DAF-fanaat % bedacht een plan om vrachtwagens een positiever imago te geven. ,,Vrachtwagens veroorzaken helemaal niet zoveel overlast als iedereen denkt. Dat was vroeger zo, maar nu niet meer.”

Vrachtwagenfabrikant DAF Trucks, dat alle belang heeft bij een imagoverbetering van de vrachtauto, liet hem afstuderen bij de afdeling Product Planning, de afdeling die bezig is met de vrachtwagens van de komende tien jaar. Een vrachtwagenontwerper van DAF ging met die visie aan de slag.

,,De meerwaarde van de vrachtwagen van de toekomst zit hem in zijn omgevingsvriendelijkheid”, aldus Van der Aa. ,,De aaibaarheidsfactor moet omhoog. Hij moet zich aanbieden in plaats van zich op te dringen, zoals nu gebeurt.” Het plan van Van der Aa is dan ook niet opgesteld vanuit het oogpunt van de vrachtwagenchauffeur of vervoerder, maar vanuit de maatschappij.

Tennissers

Van der Aa stelt nadrukkelijk dat hij een visie heeft ontwikkeld en geen concreet ontwerp. Om tot een echt vernieuwend ontwerp te komen is volgens hem eerst een nieuwe visie nodig. ,,Ontwerpers zijn bezig met het oplossen van problemen die voortkomen uit bestaande producten. Mijn benadering gaat niet uit van een probleem maar van de context waarin het product functioneert.” Hij wilde daarom eerst alle bestaande vrachtwagens ‘vergeten’, inclusief het woord ‘vrachtwagen’ zelf. Dit verving hij door het veel algemenere woord wegtransportsysteem.

De nieuwe visie drukt Van der Aa uit in steekwoorden die hij gepaard laat gaan met foto’s. Zo illustreerde hij ‘respect’ met een foto van twee tennissers die elkaar een hand geven na de wedstrijd. ‘Communicatie’ drukte hij uit met twee heftig discussiërende mensen. Wat hij hiermee wil zeggen, is niet voor iedereen duidelijk. ,,Designers snappen zo’n plaatje. Het is de taak van de ontwerper om dat gevoel over te brengen in het ontwerp. ”

Hij koos expres geen afbeeldingen uit de auto-industrie. ,,Je moet het abstractieniveau vasthouden, anders ontneem je de ontwerper zijn creativiteit. Daarom zijn het ook trefwoorden en geen voorschriften zoals in een programma van eisen. Die inspireren niet”, aldus Van der Aa.

Zichtbaar

Maar hoe vertaalt dat zich naar de vrachtwagen van de toekomst? Van der Aa begint te praten over een samenwerking die in het verkeer moet ontstaan, in plaats van de competitie zoals die er nu is. Hiervoor is het volgens Van der Aa cruciaal dat de vrachtwagen en zijn chauffeur worden geaccepteerd in het verkeer. De chauffeur moet zichtbaarder worden, niet weggestopt in zijn cabine. Want iemand die zichtbaar is, voelt zich kwetsbaar en zal zijn gedrag aanpassen, zo redeneert Van der Aa.

De vrachtwagenchauffeur kan volgens de ontwerper de rol van gids gaan vervullen in het verkeer van de toekomst. Met de nieuwste communicatietechnieken krijgt hij verkeersinformatie toegespeeld, die hij aan zijn medeweggebruikers kan doorgeven. Bijvoorbeeld als het glad is op de weg, of als er een paar kilometer verder een ongeluk is gebeurd.

,,Zie de vrachtauto als een interface, een soort rijdend verkeersbord”, zegt Van der Aa. Om dit mogelijk te maken moeten chassis, cabine en oplegger als één geheel worden beschouwd, waarin die oplegger, het grootste en meest beeldbepalende onderdeel is. DAF levert echter trucks zonder oplegger, die zoekt iedere klant er zelf bij.

Als we over het DAF-terrein lopen wijst Van der Aa naar een truck die niet aan zijn visie voldoet. ,,Laadbak en truck zijn hier van totaal andere werelden. Ze hebben er gewoon een zo goedkoop mogelijke doos boven opgezet. Zo komt er van mijn visie niets terecht. En het is geen gezicht.”