Wetenschap

Stampvoeten

Olifanten communiceren op kilometers afstand met elkaar door te stampvoeten, ontdekten onderzoekers van Stanford University.Dorstige olifanten voelen een onweersklap op 160 kilometer afstand aan hun teennagels en gaan vervolgens op pad naar het water.

Soortgenoten op dertig kilometer afstand merken dat ze vertrekken.

,,Het verbaast me niet”, zegt hoogleraar technische geofysica Jacob Fokkema desgevraagd. ,,Tijdens een reis in Zuid-Afrika vertelde een gids me eens dat ze merkten dat olifanten op grote afstand met elkaar konden praten. Hoe ze dat doen, wisten ze echter niet. Stampvoeten is een aannemelijke verklaring. Oppervlaktegolven dragen ver. Het ritmisch dansende publiek bij Pinkpop in Landgraaf is ook in De Bilt waar te nemen met een geofoon.”

Het krantenbericht intrigeert de seismologisch deskundige enorm. Hij is reuze benieuwd hoe de olifanten precies communiceren. Een geofoon, legt hij uit, bestaat uit een pen in de grond, waarop een klein kastje zit met daarin een magneetspoeltje dat de grondtrillingen registreert. ,,Ik denk dat een olifant zijn nagels in de grond duwt. Maar hoe een trilling dan ‘gehoord’ wordt, vraag ik me af. Hij kan zijn lijf niet omhoog duwen. Die nagels moeten erg gevoelig zijn of misschien gebruikt hij ze wel alle tien tegelijk. Als wetenschappers kunnen we wellicht nog wat leren van de methode die olifanten gebruiken. Ik ga het originele artikel snel opzoeken.”

Olifantenalfabet

Fokkema is ook nieuwsgierig hoe de Stanford-onderzoekers precies hebben vastgesteld dat de olifanten seismologisch communiceren. Hij kan zich voorstellen dat ze verschillende geofoons hebben opgesteld in de velden. Het meten van de trillingen is op zich niet moeilijk, maar aantonen dat de ene stampende olifant praat met een andere op kilometers afstand is zonder meer een uitdaging.

,,En dan volgt natuurlijk nog de interpretatie”, gaat Fokkema enthousiast door. ,,Hoe ziet het olifantenalfabet eruit? Ik neem aan dat ze een soort morse gebruiken: wel-niet en kort-lang stampen. Maar misschien zit de boodschap wel in het ritme.”

Ook andere dieren maken gebruik van akoestiek en zijn evolutionair miljoenen jaren voor op de mens, weet de aardwetenschapper. Vleermuizen ‘zien’ door geluidsignalen uit te zenden en het weerkaatste geluid te interpreteren. In feite precies wat geologen doen om gasvoorraden te ontdekken. En dolfijnen zenden klikgeluiden door het water. ,,In Delft is een groep informatietheoretici eens bezig geweest om de signalen te analyseren. Ik ga echt snel het wetenschappelijke artikel opsporen, misschien kan Delft nog wel een bijdrage leveren.”

Olifanten communiceren op kilometers afstand met elkaar door te stampvoeten, ontdekten onderzoekers van Stanford University.

Dorstige olifanten voelen een onweersklap op 160 kilometer afstand aan hun teennagels en gaan vervolgens op pad naar het water. Soortgenoten op dertig kilometer afstand merken dat ze vertrekken.

,,Het verbaast me niet”, zegt hoogleraar technische geofysica Jacob Fokkema desgevraagd. ,,Tijdens een reis in Zuid-Afrika vertelde een gids me eens dat ze merkten dat olifanten op grote afstand met elkaar konden praten. Hoe ze dat doen, wisten ze echter niet. Stampvoeten is een aannemelijke verklaring. Oppervlaktegolven dragen ver. Het ritmisch dansende publiek bij Pinkpop in Landgraaf is ook in De Bilt waar te nemen met een geofoon.”

Het krantenbericht intrigeert de seismologisch deskundige enorm. Hij is reuze benieuwd hoe de olifanten precies communiceren. Een geofoon, legt hij uit, bestaat uit een pen in de grond, waarop een klein kastje zit met daarin een magneetspoeltje dat de grondtrillingen registreert. ,,Ik denk dat een olifant zijn nagels in de grond duwt. Maar hoe een trilling dan ‘gehoord’ wordt, vraag ik me af. Hij kan zijn lijf niet omhoog duwen. Die nagels moeten erg gevoelig zijn of misschien gebruikt hij ze wel alle tien tegelijk. Als wetenschappers kunnen we wellicht nog wat leren van de methode die olifanten gebruiken. Ik ga het originele artikel snel opzoeken.”

Olifantenalfabet

Fokkema is ook nieuwsgierig hoe de Stanford-onderzoekers precies hebben vastgesteld dat de olifanten seismologisch communiceren. Hij kan zich voorstellen dat ze verschillende geofoons hebben opgesteld in de velden. Het meten van de trillingen is op zich niet moeilijk, maar aantonen dat de ene stampende olifant praat met een andere op kilometers afstand is zonder meer een uitdaging.

,,En dan volgt natuurlijk nog de interpretatie”, gaat Fokkema enthousiast door. ,,Hoe ziet het olifantenalfabet eruit? Ik neem aan dat ze een soort morse gebruiken: wel-niet en kort-lang stampen. Maar misschien zit de boodschap wel in het ritme.”

Ook andere dieren maken gebruik van akoestiek en zijn evolutionair miljoenen jaren voor op de mens, weet de aardwetenschapper. Vleermuizen ‘zien’ door geluidsignalen uit te zenden en het weerkaatste geluid te interpreteren. In feite precies wat geologen doen om gasvoorraden te ontdekken. En dolfijnen zenden klikgeluiden door het water. ,,In Delft is een groep informatietheoretici eens bezig geweest om de signalen te analyseren. Ik ga echt snel het wetenschappelijke artikel opsporen, misschien kan Delft nog wel een bijdrage leveren.”

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.